"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1879 E., 2022/1753 K.
DAVACILAR : 1- ... 2- ... 3- ...Sanayi Mühendisliği
Anonim Şirketi 4- ...
vekilleri Avukat ...
FER'Î MÜDAHİLLER : 1- ... vekili Avukat ...
2- ...
vekili Avukat ... 3- ... İmalat Çözümleri
Ticaret Limited Şirketi vekilleri Avukat ... 4- ...
Elektrik Otomasyon İnşaat Makina Temizlik Taşımacılık Sanayi
ve Ticaret Limited Şirketi vekili Avukat ... 6- Türk
Ekonomi Bankası A.Ş. vekili Avukat ... 7- Türkiye İş
Bankası A.Ş. vekili Avukat ... ve diğer 68 fer'i müdahil
KONKORDATO KOMİSERİ : ...
DAVA TARİHİ : 05.12.2019
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
Çözümleri Ticaret Limited Şirketi vekili, Feri Müdahil Türkiye İş
Bankası A.Ş. vekili, Feri Müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve
Ticaret Anonim Şirketi, Feri Müdahil ... Elektrik Otomasyon İnşaat
Makina Temizlik Taşımacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekili,
Feri Müdahil ... vekili,
Feri Müdahil Türk Ekonomi Bankası A.Ş. vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/913 E., 2022/226 K.
Taraflar arasındaki konkordatonun tasdiki davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın bir kısım müdahil vekilleri ve davacılar ... ile ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., müdahil ... İmalat Çözümleri Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Teknik Elekt. Otomasyon Mak. San. Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Otomasyon A.Ş., müdahil Türkiye İş Bankası A.Ş., müdahil Türkiye Ekonomi Bankası A.Ş. ile davacılar ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı şirketlerin mali tabloların incelenmesi neticesinde döviz kurlarındaki artış ve dalgalanmalar, faiz oranlarının artması nedeniyle davacı şirketin gelir gider dengesi ve nakit akışlarındaki bozulmaların şirketin faaliyetini ve ekonomik güvenliğini tehlikeye soktuğunu, davacılar ... ve ...'ın şirketlerde paylarının bulunduğunu ve şirketlerin kredi borçlarına kefil oldukları gerekçesiyle geçici mühlet ile yargılama sonucu konkordato tasdikine karar verilmesini talep ve dava etniştir.
II. CEVAP
Bir kısım müdahil vekilleri davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı gerçek kişiler yönünden konkordato tasdik şarlarının oluşmadığı, alacaklıların kabul etmediği gerekçesi ile reddine, davacı şirketler yönünden ise her ikisinin de borca batık olmadıkları, gecici mühlet tarihine kadar oluşan faizler dahil ödemeyi kabul ettikleri, konkordato kararı verilmesi halinde alacaklıların elince iflas halinden daha fazla para geçeceği, harçların yatırıldığı, kaynaklar ile projenin orantılı olduğu, yabancı para borcuna ilişkin itirazlar yönünden ise Türk Lirasına çevrilmesinin ve kur tarihi itibari ile geçici mühlet tarihinin dikkate alınması gerektiği, bu şekilde alacaklılar arasında eşitlik oluşacağı gerekçesi ile davanın kabulüne, davacı şirketler yönünden konkordatonun tasdikine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., müdahil ... İthalat İhr. ve Tic. Ltd. Şti., müdahil ... İmalat Çözümleri Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Teknik Elekt. Otomasyon Mak. San. Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Lojistik Mühendislik Tamir Bakım Oto. Yıkama Yağlama Tur. Eğitim ve Danışmanlık San.ve Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Otomasyon A.Ş., müdahil Türkiye İş Bankası A.Ş., müdahil Denizbank A.Ş., müdahil Garanti Bankası A.Ş., müdahil Türkiye Ekonomi Bankası ve davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Konkordato talep eden borçlular vekili istinaf dilekçesinde özetle; ... ve ...'ın borçlu şirketlerin kefili sıfatıyla konkordato başvurusunda bulundukları, şirketler yönünden konkordatonun kabulünün adı geçenler açısından eşitsizlik- adaletsizlik meydana getirdiği, yine mağduriyetlerine sebebiyet verdiği gerekçeleriyle istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil Türkiye Ekonomi Bankası vekili istinaf dilekçesinde özetle; projede banka alacağının eksik olarak yer aldığı, gerçek alacağın gösterilmediği, sürenin proje alacaklarının mağduriyetine sebebiyet vereceği gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil Garanti Bankası A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; banka alacağının 56.321,08 TL olmasına karşın komiser tarafından defter alacağına göre eksik olarak hesaplanıp projeye dahil edildiği, konkordato taleplerinin yasal dayanaktan yoksun olduğu, tasdik koşullarının gerçekleşmediği gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil Denizbank A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; konkordato talebinin yasal dayanaktan uzak olduğu, tasdik şartlarına haiz olmadığı, başarıya ulaşma ihtimalinin bulunmadığı, borçluların dürüstlük kuralına aykırı hareket ettiği, projenin alacakların mağduriyetine sebebiyet verdiği gerekçesi ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil Türkiye İş Bankası A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; varsayımlar üzerine yapılan değerlendirme ve gelir hesaplama ile firmanın borca batık olmadığının değerlendirilmiş olduğu, bilançoların tahmini değil kesin gelir giderler hesaplanarak oluşturulması gerektiği, davacıların borca batık olduğu, alacaklar toplantısının kanun maddeleri ile belirlenen usullere aykırı olarak yapıldığı, projeye ait ödeme tarihinin uzun olması nedeni ile alacaklıları zarara uğrattığı ve konkordatonun amacına ve ruhuna aykırı olduğu, sürecin yasalara aykırı yürütüldüğü gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... Otomasyon A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; alacaklarının USD üzerinden olduğu, 99. sırada ve fatura bedeli üzerinden TL olarak kaydedildiği, TL'ye çevirme nedeni ile müvekkilinin zararına uğradığı ve zararının kaydedilen alacağın iki katı olduğu, yabancı para alacağı olan alacaklılara fiili ödeme tarihindeki kura göre ödeme yapılmamasının hakkaniyete ve adalete aykırı olduğu gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; alacaklarının Euro cinsinden olduğunu, alacaklarının talep tarihindeki miktardan TL'ye geçirilmesinin borçlunun konkordatonun sağladığı olanakları kötüye kullanmasına neden olduğu, bu hususun hak ve nesafet kurallarına aykırı olduğu gerekçesi ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... Lojistik Mühendislik Tamir Bakım Oto. Yıkama Yağlama Tur. Eğitim ve Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; projenin uygulanma imkanı olmadığı, komiser raporundaki miktarların gerçeği yansıtmadığı, teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olmadığı, mühlet döneminde borçluların artı değerler yaratmadıkları, konkordatoda yasal şartlar olmadığı gerekçesi ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... Teknik Elekt. Otomasyon Mak. San. Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının bilançoların ve komiser raporunun gerçek hukuki ve fiili durumunu, finans durumunu yansıtmadığı, tasdik kararının davacıların kötü niyetini himaye ettiği, şirketlerin işinin boşaltıldığı ve fabrika binasının grup şirketi olan ... Ltd. Şti.'ye aktarıldığı, döviz cinsinden olan borçların TL'ye çevrilmesinin borçlunun ödüllendirilmesi anlamına gelerek konkordatonun ruhuna aykırı olduğu, alacağın ödeme tarihindeki kur değeri üzerinden ödenmesi gerektiği, davacının kazancının döviz cinsinden olduğu, borçlarını TL olarak ödediği, kötü niyetin korunamayacağı gerekçesi ile istinaf talebinde bulunmuştur.
Feri müdahil ... İmalat Çözümleri Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; konkordato talebinin yasal dayanaktan yoksun olduğu, tasdik koşullarına haiz olmadığı, sürenin alacaklıların mağduriyetine sebebiyet verdiği gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... İthalat İhr. ve Tic. Ltd Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; 28.220,02 Euro alacaklarının, konkordatoya başvuru tarihindeki kur üzerinden projeye katıldığı, 7 yıla yayılan ödemenin kabul edilebilir olmadığı, hakkaniyete aykırı olduğu, menfaat dengesinin borçlu lehine ortadan kalktığı gerekçeleriyle istinaf isteminde bulunmuştur.
Feri müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; projenin borçlu - alacaklı dengesini gözetmediği, döviz ve TL alacakları arasında büyük bir farklılık oluştuğu, borçlunun süreçte döviz elde edip, bu dövizle 2019 yılı kurundan borç ödeyecek olması nedeni ile tasdik kararının hukuksuzluk ve adaletsizlik içerdiği, bu hususun da döviz alacaklılarının iflasına sebebiyet vereceği gerekçeleri ile istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İİK. 308/b maddesine göre, alacakları itiraza uğramış olan alacaklıların, tasdik kararının ilanından itibaren bir ay içinde dava açabileceği, çekişmeli hale gelmiş alacakların istinaf sebebi yapılmasına ve bu tutarların istinaf mahkemesince belirlenmesine yasal olanak bulunmadığı, ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu, davacı gerçek kişiler yönünden konkordato tasdik şartlarının oluşmadığı, davacı şirketler yönünden tasdik şartlarının oluştuğu gerekçesi ile istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., müdahil ... İmalat Çözümleri Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Teknik Elekt. Otomasyon Mak. San. Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Otomasyon A.Ş., müdahil Türkiye İş Bankası A.Ş., müdahil Türkiye Ekonomi Bankası A.Ş. ile davacılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz isteminde bulunmuştur.
Türkiye İş Bankası A.Ş. ve TEB A.Ş. vekili daha sonra verdikleri dilekçe ile temyiz taleplerinden feragat etmişlerdir.
B. Temyiz Sebepleri
Müdahil ... Otomasyon Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş., müdahil ... İmalat Çözümleri Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Teknik Elekt. Otomasyon Mak. San. Tic. Ltd. Şti., müdahil ... Otomasyon A.Ş., müdahil Türkiye İş Bankası A.Ş., davacı ... ile ... vekili temyiz dilekçelerinde istinaf başvuru dilekçesi içeriğini tekrarla kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, konkordatonun tasdiki istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, İİK’nın 305. maddesi vd.
3. Değerlendirme
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Konkordato ile alacaklılar, alacaklarının bir kısmından vazgeçerler ve/veya borçluya, ödeme konusunda belirli bir vade tanırlar. Borçlunun borcun belli bir yüzdesini ödemeyi taahhüt ettiği ve alacaklıların da kalan alacaklarından vazgeçtiği durumda tenzilat konkordatosu söz konusu olur. İçinde bulunduğu mali koşullara göre borçluya borçlarını belirli bir oran ve/veya vadeyle ödeme imkanı verilmesi hem borçlu bakımından ve hem de alacaklılar bakımından olumlu sonuçlar doğurur. Aksi halde bu durumdaki borçlunun iflas etmesi, faaliyetlerinin tümüyle sona ermesine ve alacaklıların alacaklarını büyük oranda tahsil edememelerine neden olacaktır.
Konkordato vade verilmesi, tenzilat yapılması ve bu ikisinin birlikte istendiği karma konkordato şeklinde olabilir.
İİK’nın 305/1-b maddesi uyarınca borçlunun teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile uyumlu olması gereklidir.
Konkordato mehli talebi ile birlikte mahkemelerce kanundan kaynaklanan birtakım tedbirler alınmakta ve bu tedbirler tasdik kararı verilmesine kadar devam etmektedir. Bu süreler kanun koyucu tarafından oldukça kısa tutulmuş olup, kesin olarak belirlenmiştir. Mahkemelerce tasdik kararı verilmesinden sonra uzun bir süre ödemesiz dönemin kabul ediliyor olması tedbirlerin bu süre kadar uzamasına sebep olacaktır ki böyle bir sonuç kanun koyucunun amacına uygun düşmez. Mahkemelerin projeye alacaklıların lehine müdahale etmesi mümkün olduğundan bu süreye müdahale edilmemesi konkordatonun ruhuna aykırı düşecektir.
Projede faizsiz ödeme talep edilmesi tipik tenzilat konkordatosunun bir örneğidir. Borca batık olmayan, malvarlığı ile borçlarını ödeyebilecek olan şirketin tenzilat talep etmesi İİK 305/1-b maddesi kapsamında değerlendirilerek teklif edilen projenin davacının malvarlığı ile uyumlu olmadığı sonucuna varılmalıdır.
Konkordato ucuz kredi temini yolu olarak kullanılmamalıdır.
Somut olayda davacı şirketin konkordatoya tabi borçlarının faizsiz olarak tasdik tarihinden itibaren ödemeyi teklif etmiş olup, “faizsiz ödeme” teklifinin tenzilat konkordatosu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ayrıca davacı şirket tarafından geçici mühlet tarihinden itibaren faiz uygulanmayacak şekilde belirlenen adi konkordatoya tabi borcun 01.09.2022 tarihinden itibaren başlamak üzere %15'lik kısmının 12 aylık sürede 4 eşit taksitler halinde, 01.09.2023 tarihinden itibaren başlamak üzere %20'lik kısmının 12 aylık sürede 4 eşit taksitler halinde, 01.09.2024 tarihinden itibaren başlamak üzere %25'lik kısmının 12 aylık sürede 4 eşit taksitler halinde, 01.09.2025 tarihinden itibaren başlamak üzere %25'lik kısmının 12 aylık sürede 4 eşit taksitler halinde, 01.09.2026 tarihinden itibaren başlamak üzere bakiye kısmın 12 aylık sürede 4 eşit taksitler halinde ödenmesi teklif edildiği bu durumda konkordato tasdik tarihinden bu kadar uzun vadede borçlarını ödemesinin, davacı şirketlerin borca batık olmadıkları da dikkate alındığında İİK’nın 305/1-b uyarınca teklifin borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartına aykırılık teşkil ettiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. TEB. A.Ş. ve Türkiye İş Bankası A.Ş. vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.