"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki ihraç kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatifin kuruluş aşamasında kurucu ortak olarak girdiğini, sermaye taahhüdünü ödediğini, zaman zaman kooperatife bağışta bulunduğunu ancak üyeliğinin sonlandırıldığını, ihraca ilişkin 31.12.2014 tarihli yönetim kurulu, 01.04.2015 tarihli genel kurul kararlarının tebliğ edilmediğini, davanın süresinde açıldığını ileri sürerek ihraç kararının iptali ile üyeliğin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, davacının kooperatifin üyesi olmadığını, yönetim kurulunun 31.12.2014 tarih ve 78 sayılı kararı ile sulama sahası içinde taşınmazı bulunmadığından üyeliğinin düşürüldüğünü, kararın 01.04.2015 tarihinde Genel Kurul Kararı ile tasdik edildiğini, davacının taşınmazlarının sulama sahası dışında kaldığını, üyelikten çıkarıldığı bilgisinin kendisine verildiğini, davanın süresinde açılmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı kooperatifin ana sözleşmesinin 8. maddesine göre ekli haritada gösterilen çevre içinde arazi sahip olması veya bu çevrede tarımsal faaliyet yapması gerektiğinin düzenlendiği, bilirkişi raporuna göre davacıya ait taşınmazların sulama sahası içerisinde kalmadığının tespit edildiği, raporun denetime elverişli ve de hükme esas alınabilecek nitelikte olduğu, davacının kooperatifin ana sözleşmesindeki şartları taşımadığı, dolayısıyla çıkarma kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesindeki hususları tekrar ederek, kooperatife ait sulama sahası belirlenirken önce müvekkilinin vekaleten kullandığı iki adet tarlasının sulama sahasının içerisinde yer aldığını, sonra 2008-2009 yıllarında başkan ve diğer üyelerin etkisi ile proje değişikliği ile arazilerinin sulama kooperatifi dışına çıkarıldığını haricen öğrendiklerini, oysa müvekkilinin kooperatife üyeliğinin kabulünden sonra tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini, 2008-2009 yıllarında kooperatif üye ve başkanlarının sulama sahasının değiştirilmesi yönünde talepleri ile sulama sahası projesinin 3-4 kez değiştirildiğini, ihraç kararının müvekkiline usulüne uygun bildirilmediğini, hiçbir suretle tebligat dahi yapılmadığını, kesinleşen bir ihraç kararının da olmadığını, davanın kabul edilmesi gerektiğini istinaf sebepleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ilk derece mahkemesince verilen kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesini tekrar ederek, re'sen dikkate alınacak nedenlerle, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması gerektiğini, temyiz sebepleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369/1. ile 370 ve 371. maddeleri, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun 16. ve 27. maddesi.
3. Değerlendirme
1. Kooperatif ana sözleşmelerinde; ortak olabilmek için gereken nitelik ve şartların kaybedilmesi durumu, ihraç sebebi olarak düzenlenmiştir. Ancak kooperatif üyelerinin bu sebeple "derhal" üyelikten ihracının benimsenmesi, kooperatiflerin temel mantık ve işleyişiyle bağdaşmaz. Ana sözleşmede ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda ortaklık şartlarını kaybedenler için ihraç öncesinde ihtar gönderilmesi öngörülmemiş ise de, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 27. maddesinde parasal yükümlülükler için aranan uygun süre verilmesi koşulunun, bu durumda da kıyasen uygulanması gerekir.
2. Somut olayda davalı kooperatif tarafından davacıya ihtar çekilerek, ortaklık şartlarını yerine getirmesi için makul süre verilmesi gerekirken, bu süre verilmeden davacının kooperatif üyeliğinden ihraç edilmesi yerinde olmamıştır.
3. Bu durumda Mahkemece; ihraç kararı usulüne uygun olmadığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.