"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi
TARİHİ : 07.05.2024
SAYISI : 2024/220 E., 2024/498 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 11.07.2023
SAYISI : 2021/590 E., 2023/443 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı-birleşen ve karşı davada davacı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı yüklenicinin, ... 1. Noterliği'nin 05.04.2013 tarih 11086 - 11087 yevmiye sayılı düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri uyarınca davalı arsa sahibine ait Ankara ili ... ilçesi 4335 ada 11 ve 13 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde inşaat yapma edimini eksiksiz olarak tamamlayarak ve iskan ruhsatlarını da alarak davalı arsa sahibine teslim ettiğini, 11 parsel yönünden taraflar arasında teslim tutanağı ve ek sözleşme düzenlenerek anahtarın davalı arsa sahibince teslim alındığını, ancak 13 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaatın tamamlanmasına ve iskan ruhsatının da alınmasına rağmen davalı arsa sahibinin inşaatta eksik ve ayıplı imalatlar bulunduğunu ileri sürerek, anahtarları teslim almaktan kaçındığını ve son bağımsız bölümlerin satış yetkisini vermediğini belirterek, 13 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan inşaat nedeniyle kendisine sözleşme gereğince verilmesi gereken 4 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı- birleşen davada davacı arsa maliki ... vekilinin dava dilekçesinde; aynı sözleşmeler sebebiyle davalı yüklenicinin eksik ve ayıplı işlerden dolayı sorumluluğunun devam ettiğini, sözleşmelere konu müvekkiline ait 11 ve 13 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde davalı-asıl davada davacı yüklenici tarafından yapılan inşaatlardaki ayıplı ve eksik işler karşılığı önce fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak 1.000,00 TL maddi ve 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı-birleşen davada davacı arsa maliki ... vekilinin cevap dilekçesinde; taraflar arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri nedeniyle yüklenicinin edimlerini yerine getirmediğini, dava konusu yerde bir çok eksik ve ayıplı işler bulunduğunu, müvekkilinin tüm ikazlarına rağmen kullanılan malzemelerin müvekkilinin bilgisi dahilinde olmadan seçilip montaj edildiğini, Ankara Batı 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2015/49 D.İş sayılı dosyası ile eksik ve ayıplı işlerin tespit edildiğini ileri sürerek, asıl davanın reddini istemiş ve aynı sözleşmelerden kaynaklı olarak asıl davadaki davacı yüklenicinin 11 ve 13 parsel sayılı taşınmazlardaki inşaatları eksik ve ayıplı bıraktığını ve zamanında teslim etmediğini belirterek eksik ve ayıplı işler karşılığı 61.063,19 TL alacak istemi ile geç teslimi sebebiyle fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 1.000,00 TL alacak isteminde bulunarak karşı dava açmıştır.
Davacı-birleşen ve karşı davada davalı yüklenici... İnşaat Taşımacılık Gıda Elektrik İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekilinin cevap dilekçesinde; sözleşmelerden doğan edimlerini yerine getirdiğini, arsa malikinin bağımsız bölümleri eksiksiz olarak teslim aldığını belirterek tutanak düzenlediğini, yapı kullanma izin belgesinin alındığını savunarak davanın reddi istemiştir.
Birleşen davada davalılar yapı denetim firması ... Denetim Ltd. Şti. ve şantife şefi...vekilinin cevap dilekçesinde özetle; yapı denetim firmasının yapı denetim hizmetini yerine getirdiğini, müvekkillerinin davacı ile davalı yüklenici arasındaki sözleşmenin tarafı olmadığını, projeye aykırı imalat bulunmadığını, yapı kullanma izin belgesinin alındığını, müvekkillerinin davada taraf sıfatlarının bulunmadığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. KALDIRMA VE KALDIRMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılamada karşı davanın tefrikine karar verilerek, yapılan yargılama neticesinde verilen 28.03.2019
tarihli, 2016/49 Esas, 2019/133 Karar sayılı belirtilen kararı ile asıl davanın kabulüne, Ankara ili ... ilçesi ...Mahallesi 43035 ada 13 parsel sayılı taşınmazda bulunan 4 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline, depo edilen 28.733,00 TL'nin karar kesinleştiğinde birikmiş nemaları ile birlikte davalıya ödenmesine, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen ve karşı davada davacı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi'nin 07.12.2021 tarihli, 2020/780 Esas, 2021/1165 Karar sayılı kararı ile verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, mahkemece karşı davanın asıl dava ile yeniden birleştirilmesi sağlanarak, asıl ve karşı davanın birlikte görülmesi suretiyle ve bu dosyayla birleşen dosyadaki talepler de değerlendirilerek, karşı dava ile birleşen dosyadaki taleplerden aynı olanlar var ise aynı olan talepler nedeniyle karşı dava ve birleşen davada derdestlik oluşturabilecek istemlerin olup olmadığı da değerlendirilerek her dosya ve dava hakkında toplanan delillere göre 6100 sayılı HMK'nın 297. maddesi hükmü uyarınca ayrı ayrı hüküm kurmak ve dava tarihindeki haklılık durumuna göre yargılama giderlerini taraflar arasında paylaştırılması gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yargılama aşamasında tefrik ara kararının gereğinin yerine getirilmediğinden, asıl davanın kabulü ile birlikte ifa kuralı gereği eksik ve ayıplı işler bedelinin davalı arsa sahibine ödenmesi halinde Ankara ili ... ilçesi ...Mahallesinde kain, 4335 ada 13 nolu parselde bulunan 4 ve 6 numaralı bağımsız bölümlerin davalı adına olan tapu kaydının iptali ile, bu taşınmazların davacı adına kayıt ve tesciline, davacı tarafça depo edilen 31.233,00 TL'nin birikmiş nemalarıyla birlikte davalı tarafa ödenmesine; karşı davanın kısmen kabulü ile
74.680,00 TL yoksun kalınan kira bedelinin 1.000,00 TL'sinin karşı dava tarihi olan 24.02.2016 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte, 73.680,00 TL'sinin ise ıslah tarihi olan 27.03.2023 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte karşı dava davalısından alınarak karşı dava davacısına verilmesine, 31.233,00 TL eksik ve ayıplı işler bedeli asıl dava talepleri kapsamında dava sırasında depo edildiğinden bu talebin hüküm altına alınan bu kısmı yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 31.233,00 TL eksik ve ayıplı işler bedelinin 28.733,00 TL'sine karşı dava tarihi olan 24.02.2016 tarihinden depo tarihi olan 16.11.2018 tarihine kadar, 2.500,00 TL'sine ise karşı dava tarihi olan 24.02.2016 tarihinden depo tarihi olan 30/03/2023 tarihine kadar yasal faiz uygulanmasına, elde edilen bu bedelin karşı dava davalısından alınarak karşı dava davacısına verilmesine, eksik ve ayıplı işler bedeli yönünden fazlaya ilişkin talebin reddine; birleşen Ankara Batı 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2016/161 Esas sayılı davasında eksik ve ayıplı işlere ilişkin talebin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanu'nun 114/1-ı. ve 115/2. maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine, manevi tazminat talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen dosyada davacı ... ile davacı-birleşen ve karşı davada davalı... İnşaat Taşımacılık Ltd. Şti. vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kaldırma kararının gereğinin yerine getirilmediği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b.2 maddesi gereğince kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının HMK'nın 353/1-b.2 maddesi gereğince yeniden hüküm kurulmak üzere kaldırılmasına; asıl davanın kabulü ile Ankara ili ... ilçesi ...Mahallesinde bulunan 4335 ada 13 parsel sayılı taşınmaz üzerinde kurulu bulunan 4 ve 6 numaralı bağımsız bölümlerin tapu iptali ve tescili istemi yönünden birlikte ifa kuralı suretiyle eldeki davaya karşı dava olarak açılan ve Daire'nin 07.05.2024 tarihli 2024/220 Esas 2024/498 Karar sayılı kararı ile karşı davada kısmen kabulüne karar verilen ve karşı davacı ... lehine hüküm altına alınan 31.233,00 TL eksik ve ayıplı işler bedelinin karşı dava tarihi olan 24.02.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı-karşı davacı ...'e ödenmiş olması halinde bu taşınmaz üzerinde kurulu bulunan 4 ve 6 numaralı bağımsız bölümlerin davalı ... adına olan tapu kayıtlarının iptali ile davacı/karşı davalı... İnşaat Taşımacılık Ltd. Şti adına tapuya kayıt ve tesciline, davacı tarafça asıl dosyada depo edilen 31.233,00 TL bedelin talep halinde birikmiş nemaları ile birlikte davacıya iadesine; karşı davanın kısmen kabulü ile davalı-karşı davacının gecikme tazminatı isteminin reddine, davalı-karşı davacının eksik ve ayıplı işlerin giderim bedeli alacağı isteminin kısmen kabulü ile 31.233,00 TL alacağın karşı dava tarihi olan 24.02.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacı-karşı davalıdan tahsiline; birleşen dava yönünden davalı-birleşen davada davacının eksik ve ayıplı işler sebebi ile davacı-birleşen davada davalı yüklenici şirket... İnşaat Taşımacılık Ltd. Şti'ye karşı açtığı davanın derdestlik dava şartı sebebiyle 6100 sayılı HMK'nın 114/1-ı ve 115-2 maddeleri uyarınca usulden reddine, davalı-birleşen davada davacının manevi tazminat isteminin yasal koşullarının oluşmaması sebebi ile esastan reddine, davalı-birleşen davada davacının birleşen davada davalılar yapı denetim şirketi olan Adakale Mimarlık Ltd. Şti ile Hakan Aytekin'e karşı eksik ve ayıplı işler sebebiyle açmış olduğu davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davalı-birleşen ve karşı davada davacı ... vekilinin temyiz dilekçesinde:
1.1. Asıl dava yönünden temyiz itirazlarının;
a. Yüklenicinin her iki daireye yönelik tapu iptali ve tescil talebinin kabulüne karar verilmesinin taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve TBK hükümlerine aykırı olduğunu, davanın açıldığı tarihte bağımsız bölümde eksik ve ayıplı işlerin bulunduğundan tapu iptal tescil hükümlerinin uygulanamayacağının, asıl davada birlikte ifa suretiyle verilen tapu iptal ve tescil kararının yasal şartları sağlamadığından usul ve yasaya aykırı olduğunu,
b. Davacı yüklenici tarafça asıl dosyada depo edilen 31.233,00 TL bedelin talep halinde birikmiş nemalarıyla birlikte davacı yükleniciye iadesine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, bu bedelin karşı davada hüküm altına alınan eksik ve kusurlu işler bedelinin infazı sırasında alacaktan mahsup edilmesi şeklinde hüküm altına alınması gerektiğini,
c. Davacı yüklenicinin dava açmakta haklı olmadığına ve davanın açılmasına sebebiyet verenin davalı-karşı davacı arsa sahibi olmadığından bahisle davalı-karşı davacı arsa sahibinin yargılama gideri, karar ve ilam harcı ile vekalet ücretinden sorumlu tutulmamasının, tüm yargılama gideri ve harcın davacı-karşı davalı yükleniciye yükletilmesinin gerektiğini,
1.2. Karşı dava yönünden temyiz itirazlarının;
a. İskan ruhsatı alınmış olmasının başlı başına teslim için yeterli olmadığı, teslim için inşaatın ana sözleşme ve ek sözleşme hükümleri çerçevesinde eksiksiz ve kusursuz olarak %100 oranında tamamlanmış olması gerektiği dikkate alındığında gecikme tazminatına ilişkin talebinin reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu,
b. Karşı davada hüküm altına alınan ve birlikte ifaya konu yapılan 31.233,00 TL eksik ve ayıplı işler bedelinin müvekkilinin gerçek zararını karşılamak uzak olduğunu ve hükmedilen zarara avans faizi uygulanması gerektiğini,
c. Karşı davada davacı-karşı davalı yüklenici lehine vekalet ücretine karar verilmesi ve yargılama giderlerinin tamamının davacı-karşı davalı yükleniciden tahsiline karar verilmeyip kısmen davalı-karşı davacı arsa sahibi üzerinde bırakılması usul ve yasaya aykırı olduğunu beyan etmektedir.
1.3. Birleşen dava yönünden temyiz itirazlarının;
a. Birleşen davada ıslah talebinde bulunmadıklarından eksik ve kusurlu işler bedelinin 62.893,95 TL'sinin karşı davada, 1.000,00 TL'sinin ise birleşen davada talep edildiğini, birleşen davadaki 1.000,00 TL'lik eksik ve ayıplı işler bedeline ilişkin talebinin tüm davalılar yönünden kabulüne karar verilmesi gerekirken, davacı-karşı davada davalı yüklenici şirket hakkındaki davanın derdestlik nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine, birleşen davada davalılar yapı denetim şirketi ve şantiye şefi hakkındaki davanın da pasif husumet yokluğundan reddi usul ve yasaya aykırı olduğunu,
b. Birleşen davada manevi tazminat talebinin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğunu,
c. Kaldırma kararı öncesi yerel mahkeme tarafından verilen kararda davalılar lehine tek vekalet ücretine karar verildiği, kararın birleşen dosya davalılarınca istinaf edilmediği, söz konusu miktarlar yönünden müvekkili yararına usuli kazanılmış hak oluştuğundan her bir davalı yönünden ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu,
d. Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporundaki kanaate göre birleşen davadaki taleplerin tamamının kabulüne karar verilmesinin gerektiğini, yargılama gideri ve harçların davalılar üzerinde bırakılmasına karar verilmesini beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Asıl davada uyuşmazlık, yüklenicinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptal tescil istemine ilişkin olup, karşı ve birleşen davalarda ise uyuşmazlık, arsa malikinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan eksik ve ayıplı işler nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre tarafların aşağıda belirtilenler dışında ileri sürdüğü temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Asıl davada davacı yüklenicinin, taraflar arasında akdedilen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesindeki paylaşıma göre dava konusu 13 parsel üzerinde bulunan 4 ve 6 numaralı bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının iptali ile adına tescilini talep ettiği, karşı davada ise davalı arsa malikinin eksik, ayıplı işler bedeli ile gecikme tazminatı talep ettiği anlaşılmıştır.
a-) Karşı davada davacı tarafın talep ettiği gecikme tazminatı bakımından her iki parselde iskan ruhsatının sözleşme gereği teslim edilmesi gereken tarihten önce alındığı, kısmi eksik ve ayıplı işler varsa da dosya içeriği itibariyle bağımsız bölüm kullanımlarını engeller nitelikte olmadığı, dolayısıyla arsa sahibinin gecikme tazminatı isteminin reddi kararı yerinde olmuştur.
b) Asıl davada tapu iptal ve tescil talebi ile karşı davada istenilen eksik ve ayıplı işler bedeli istemi yönünden ise mahkemece asıl davada yüklenicinin talep ettiği 4 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin tapu iptali ve tesciline karar verebilmesi için dosya içeriği itibariyle tespit edilen 31.233,00 TL eksik ve ayıplı iş bedelinin arsa sahibine verilmek üzere depo edilmesi halinde TBK'nın 97. maddesi gereğince tapu iptal tescile karar verilmesi gerekirken, şartlı hüküm kurmak suretiyle yazılı şekilde kararı verilmesi doğru olmamıştır.
3. Karşı davanın açıldığı tarih itibariyle karşı davacının eksik ve ayıplı iş bedelini istemede haklı olduğu da gözetilerek ve TBK'nın 97. maddesinin asıl davada uygulanacağı dikkate alınarak, hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmesi ve haklılık durumu gözetilerek yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı davada davalı yüklenici üzerinde bırakılması gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi kararı usul ve yasaya aykırı görüldüğünden davalı-birleşen ve karşı davada davacı ... vekilinin temyiz itirazlarının yukarıda 2/a, b ve 3 no.lu bentlerde izah edilen nedenlerle kabulü ile kararın BOZULMASINA,
2.Davalı-birleşen ve karşı davada davacı ... vekilinin birleşen dava yönünden ileri sürdüğü temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın HMK'nın 373/2. maddesi gereğince dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
17.03.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.