"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2496 E., 2024/1454 K.
HÜKÜM/KARAR : Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Balıkesir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/410 E., 2022/459 K.
1- İlk Derece Mahkemesince; hizmet sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasında, kanunla belirlenen asgari ücret kadar ödeme yapılması hususunun kamu düzeni ile ilgili olduğu, sözleşmelerde bu ücretin altında ücret ödemesi yapılmasının kararlaştırılamayacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
2- İlk Derece Mahkemesi kararına karşı taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesince, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına; taraflar arasındaki sözleşmenin, nitelik olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62/1 maddesi uyarınca “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalesi” türünde sözleşme olmadığı, sözleşmenin 14. maddesi, teknik şartamenin hükümleri karşısında işçilik maliyetlerinin teklif edilen bedele dahil olduğu, bu maliyet artışı sebebiyle fiyat farkı istenemeyeceği, süre uzatımının bulunmadığı ve davacının tacir olarak basiretli davranması gerektiği dikkate alındığında asgari ücret artışı sebebiyle davacının fark talep etmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
3- Bu karara karşı süresinde davacı vekilince temyiz yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı davasında, davalı idare ile aralarında düzenlenen 22.01.2016 tarihli sözleşme ile 23.01.2016-31.12.2018 tarihleri arasında servise hazır yemek alımı işini üstlendiğini, edimin ifa edildiği 2016, 2017 ve 2018 yıllarında 2015 yılının 2. döneminde belirlenen asgari ücret üzerinden ödeme yapıldığını, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 8. maddesi esaslarına göre kendilerine fark ödenmesi gerektiğini belirterek, asgari ücret fiyat farklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiş, İlk Derece Mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, davacının istinaf talebi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, taraflar arasındaki sözleşmenin, nitelik olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62/1 maddesi uyarınca “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalesi” türünde sözleşme olmadığı, sözleşmenin 14. maddesi, teknik şartamenin hükümleri karşısında işçilik maliyetlerinin teklif edilen bedele dahil olduğu, bu maliyet artışı sebebiyle fiyat farkı istenemeyeceği, süre uzatımının bulunmadığı ve davacının tacir olarak basiretli davranması gerektiği dikkate alındığında asgari ücret artışı sebebiyle davacının fark talep etmesi mümkün olmadığı gerekçesiyle yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Fiyat farkı verilebilmesi” başlıklı 8/1 maddesinde "Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumu'nun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı yetkilidir” hükmü bulunmakta olup, bu madde hükmüne göre yapım işleri, hizmet alım ve mal alım sözleşmeleri ile ilgili ayrı ayrı olmak üzere ilk kez 24.12.2002 tarihli 2002/5037, 2002/5038, 2002/5039 sayılı “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen (yapım, mal alım, hizmet alım) Alımlarda Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” çıkarılmış, bu esaslar 31.08.2013 tarihinde çıkarılan 2013/5215, 2013/5216, 2013/5217 sayılı “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen (Mal, yapım, hizmet) Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” hakkında kararın 11. maddesine göre yürürlükten kaldırılmış, bu kararlar ile belirlenen yeni esaslar son olarak 24.02.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “24.02.2022 tarihli 5202 sayılı 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar" ve "4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esaslar" ile "4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Esasların yürürlüğe konulmasına” ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı ile son şeklini alarak uygulanmaya devam edilmektedir.
Yapım, alım ve hizmet alım sözleşmeleri yönünden hükümleri benzer olmakla beraber eldeki dosyada ihtilaf “hizmet alım sözleşmesi”nden kaynaklandığından inceleme ve değerlendirme “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar” üzerinden yapılmış olup bu esasların 7.1 maddesinde “Bu esaslara tabi hizmet alımı ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için, söz konusu işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde, bu esaslara göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir” hükmü bulunmakta olup, 8. maddede ise “İdari şartnamesi ile sözleşmesinde fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, 4735 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak gerçekleştirilen iş kalemleri ya da iş grupları için fiyat farkı hesaplanır” hükmü bulunmaktadır.
Her iki hüküm birlikte incelendiğinde fiyat farkının verilebilmesi için öncelikle yapılacak işlerin idari şartname ve sözleşmelerinde “bu esaslara göre” fiyat farkının verilebileceğine ilişkin hüküm bulunması, fiyat farkı öngörülmemiş ise 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması gerekmektedir.
Ülkemizde ve dünyada ham madde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar ile girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle Kamu İhale sözleşmeleri Kanunu'na geçici 3,4,5,6 ve 7. maddeler eklenmiş olup geçici 3. maddede “elektrik alım sözleşmeleri” için fiyat farkı düzenlemesi, geçici 4. maddede “imalat girdilerinin fiyatlarında beklenmeyen artışlar meydana gelmesi nedeniyle” fesih, tasfiye veye devire ilişkin esaslar düzenlenmiş, geçici 5 ve 6. maddelerde de “belirtilen tarihler arasındaki” mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine “ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın” fiyat farkı verilmesi, fesih, tasfiye veya devir yapılabilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Geçici 7. maddede ise “Yapım işlerine ek fiyat farkı ve süre uzatımı verilmesi”ne ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Geçici 3. madde “Ek fiyat farkına ilişkin esaslar” ile ilgili olarak 20.06.2018 tarihli 2018/11993 nolu Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş, bu esaslar 30.06.2018 tarihli 30.464 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış, geçici 5.madde ile ilgili esaslar 23.02.2022 tarihli 5203 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiş bu esaslar 24.02.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış, Geçici 6. maddeye ilişkin esaslar ise 5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiş bu esaslar 13.05.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Geçici 5. maddeye göre “1.7.2021 ile 31.12.2021” tarihleri arasında,geçici 6. maddede ise “1.1.2022 ile 31.3.2022 tarihleri arasında” yapılan hizmet için esaslarda belirtilen ilkelere göre fiyat farkı verilmesi kabul edilmiştir.
Uyuşmazlığa konu hizmet alım sözleşmesi ile ilgili olan Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun geçici 5 ve 6. maddelere göre ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın fiyat farkı verilmesi için “Hizmetin”, madde metninde belirlenen tarihler arasında gerçekleşmesi koşulu bulunmaktadır.
Somut olayda taraflar arasındaki 22.01.2016 tarihli sözleşmede hizmet dönemi 23.01.2016-31.12.2018 tarihleri arası olarak belirlenmiş, 14. maddede ise fiyat farkı verilmeyeceği kabul edilmiştir. Dosya kapsamına göre süre uzatıldığına ilişkin bir belge ya da tartışma bulunmamaktadır. Bu durumda davacının sözleşmenin 14. maddesinde kararlaştırıldığı şekilde, “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar”ın 7.1 ve 8. maddesine göre fiyat farkı talebinde bulunması mümkün değildir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun Geçici 5. ve 6. maddeleri yönünden yapılan incelemeye göre de sözleşme konusu hizmet alım dönemi 23.01.2016-31.12.2018 tarihleri arasında olup, Geçici 5 ve 6. maddelerde belirlenen dönemler arasında olmadığından davacının bu maddeler kapsamında da talepte bulunması mümkün değildir. Mahkemece, davanın bu gerekçeler ile reddine karar verilmesi gerekir iken sadece taraflar arasında imzalanan sözleşmenin “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalesi” türünde sözleşme olmadığı gerekçesi ile reddine karar verilmesi doğru olmamış ise de, karar sonucu itibari ile doğru olduğundan, HMK m. 370/4 uyarınca gerekçenin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi kararına ilişkin davacı vekilinin tüm temyiz sebeplerinin reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan kararın gerekçesinin DEĞİŞTİRİLEREK ve DÜZELTİLEREK ONANMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 24.12.2024 gününde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.