"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/1032 E., 2024/327 K.
DAVA TARİHİ : 01.12.2017
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizin 30.03.2023 tarihli kararıyla Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... vekili ve davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 81 ada 7 parsel numaralı taşınmazın paydaşı olduğunu, dava konusu taşınmazın 13/16 payı dava dışı Mustafa Girgin adına kayıtlı iken davalı ... tarafından 17.04.2017 tarihinde satın alındığını belirterek ön alım hakkına dayanarak davalı adına kayıtlı payın tapusunun iptali ile müvekkili adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili 02.01.2018 havale tarihli dilekçesi ile dava konusu taşınmazın davalı ... tarafından yargılama sırasında gerçek değerinin çok üzerinde bir bedele muvazaalı olarak üçüncü kişiye devredildiğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun125 inci maddesi uyarınca, taşınmazı devralan ...'e karşı davaya devam ettiğini belirterek bu şekilde seçimlik hakkını kullandığını bildirmiştir.
II.CEVAP
1. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu 81 ada 7 parsel numarada kayıtlı taşınmazın 13/16 hissesini Mustafa Girgin'den yaklaşık beş yıl önce 15.05.2012 tarihinde ... 2. Noterliğinde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile satın aldığını, bu sözleşmeyi de ... Tapu Müdürlüğünde tapu kütüğüne şerh ettirdiğini, el birliği ortaklığının paylı mülkiyete çevrilmesi için Tapu Sicil Müdürlüğü'ne müracaat ettiğini, Tapu Sicil Müdürlüğünce 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri doğrultusunda davacıya tebligat gönderilmek sureti ile bir aylık süre içinde davacının itirazda bulunmadığını, iştirakin çözüldüğünü, davacının ön alım hakkının kullanımında hak düşürücü yasal süreyi geçirdiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; 81 ada 7 parsel sayılı taşınmazda hisse satın alması nedeniyle tarafına ön alım davası yönlendirildiğini, satın aldığı hisseyi diğer davalı ...'dan satın aldığını, bu hisseyi satın alırken tapu kayıtlarında herhangi bir şerh bulunmadığını, 12.12.2017 tarihinde ... Tapu Müdürlüğüne bizzat giderek tamamen iyiniyetli olarak 230.000,00 TL bedelle taşınmazı satın aldığını, resmi akitteki satış bedelinde muvazaa bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III.İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.12.2020 tarihli ve 2017/762 Esas, 2020/776 sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin 22.12.2020 tarihli ve 2017/762 Esas, 2020/776 sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 17.11.2021 tarihli ve 2021/680 Esas, 2021/1465 sayılı kararı ile davalıların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 17.11.2021 tarihli ve 2021/680 Esas, 2021/1465 sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.03.2023 tarihli ve 2022/318 Esas, 2023/1861 Karar sayılı ilamıyla; "... Ön alım bedeli tensip tarihi itibariyle depo ettirilmemiş, bedelin bir kısmı satış tarihinden yaklaşık iki buçuk yıl sonra, mahkeme veznesine yatırılmasına ilişkin depo kararı verilerek satış bedelinin değerinde meydana gelen azalmanın önüne geçilmemiştir. Bu doğrultuda mahkemece, konusunda uzman bilirkişiden denetime elverişli şekilde rapor alınarak 17.04.2017 tarihinde yapılan ilk resmi senette yazılı satış bedeli ile tapu masrafı toplamı 166.535,75 TL'nin ön inceleme tarihi olan 29.05.2018 tarihinden bilirkişi incelemesi yapılan tarihe kadar nemalandırılması halinde ulaşacağı değer belirlenmeli, belirlenen bu miktardan depo edilen (nemalı veya nemasız) miktar ile nemalandırılmış ise nema miktarı çıkarıldıktan sonra aradaki farkın da depo edilmesine karar verilmelidir. Belirtilen eksiklik giderildikten sonra işin esası hakkında bir hüküm kurulmalıdır." gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 19.03.2024 tarihli ve 2023/1032 Esas, 2024/327 sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın son 2 yılda değerinin yaklaşık 10 kat arttığını, mevduat faizi ile denkleştirici adalete ulaşmanın mümkün olmadığını, depo edilen bedel ile dava konusu taşınmazın yarısı değerindeki bir taşınmazın bile satın alınamayacağını, diğer davalının dava konusu payı 2012 yılında taşınmaz satış vaadi sözleşmesi ile satın aldığını, hak düşürücü sürenin geçtiğini, muvazaanın ispat edilemediğini, ön alım bedelinin resmi akitteki bedel üzerinden belirlenmesi gerektiğini, ön alım bedelinin süresinde depo edilmediğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; diğer davalının temyiz itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri
, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 732, 733 ve 734 üncü maddeleri,
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı ... vekili ve davalı ...'ın temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple; temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan İlk Derece Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.10.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.