"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/634 E., 2021/792 K.
DAVALILAR : ... vd. vekili Avukat ... vd., ...
DAVA TARİHİ : 07.04.2010
KARAR : Kısmen kabul, kısmen ret
TEMYİZ EDENLER : Davalı ... vekili, asli müdahil vekili
Taraflar arasındaki ortaklığın giderilmesi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulü ile İzmir ili, ... ilçesi,...Mahallesi, 221 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın genel açık arttırma yoluyla satış surutiyle giderilmesine, satış tutarının tapu kaydındaki ve mirasçılık belgesindeki payları oranında mirasçılara paylaştırılmasına, davalı ... ve dahili davalı ... Başkanlığına yöneltilen davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili ve asli müdahillik talep eden vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; dava konusu 221 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış yolu ile giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili, ortaklığın satış yolu ile giderilmesini talep ettiklerini beyan etmiş; davalılar ...,..., ..., ... ise dava konusu taşınmaz üzerindeki binaların murislerine ait olduğunu savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış yolu ile giderilmesine, ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06.11.2012 tarihli ve 2010/222 Esas, 2012/578 Karar sayılı ilamı gereği taşınmazın satışı yapıldığında satış bedelinin %0,37 oranına tekabül eden kısmının yapılan faydalı masraflara karşılık olmak üzere davalı ...'e ödenmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 20.01.2015 tarihli ve 2010/320 Esas, 2015/36 sayılı kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 26.06.2018 tarihli ve 2018/1266 Esas, 2018/4867 Karar sayılı karar ile; "...dava ortaklığın giderilmesi istemine ilişkin olup taraflarca sebepsiz zenginleşmeye dayalı bir tazminat talebi bulunmamaktadır. ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/222 Esas, 2012/578 Karar sayılı ilamında dava konusu taşınmaz üzerinde tamamlanmamış durumda bulunan binanın paydaş ...'e aidiyetinin tespitine karar verilmiş değerinin 3.000,00 TL olduğu saptanmış ise de görülmekte olan davada 04.08.2014 tarihli bilirkişi kurulu tarafından hazırlanan ek raporda, bu binanın aradan geçen zamanda, çevresel etkilerle ve yıkım, söküm sonucu bu değeri de yitirdiği vurgulanmıştır. O halde bu davada görülme olanağı bulunmadığı halde ekonomik değeri bulunmayan muhdesat yönünden davalı ... lehine sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiştir..." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
1. Mahkemece bekletici mesele yapılan ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/99 Esas, 2018/257 Karar sayılı dosyasında, davacı ... tarafından İzmir ili, ... ilçesi,...Mahallesi, 221 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bir kısım muhdesatların aidiyetinin tespiti talepli dava açıldığı, mahkemenin 20.11.2018 tarihli kararı ile hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verildiği, kararın ... vekili tarafından istinaf edildiği, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2019/506 Esas, 2019/1026 Karar ve 17.10.2019 tarihli kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verildiği, ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/99 Esas, 2018/257 Karar sayılı kararının 17.10.2019 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
2. ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/99 Esas, 2018/257 Karar sayılı kararı ile ...'nun muhdesat iddiasının reddedildiği, işbu kararın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2019/506 Esas, 2019/1026 Karar ve 17.10.2019 tarihli kararı ile kesinleştiği, benzer şekilde İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 18.03.2021 tarihli yazı cevabında ... adına dava konusu taşınmaza ilişkin satış işlemi yapılmadığının bildirildiği, mevcut haliyle ...'nun dava konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir hakka sahip olduğu hususunun ortaya konulamadığı anlaşılmakla, feri müdahil olmasında hukuki yarar bulunmadığından feri müdahillik talebinin reddine dair karar verilmiştir.
3. Mahkemece 08.06.2021 tarihli ve 2018/634 Esas, 2021/792 sayılı Karar ile; davalı ... ile dahili davalı ... Başkanlığına husumet yönetilmiş ise de, tapu kayıtlarında malik olarak yer alan kişilerin mirasçılık belgelerinde davalı ...'ın yasal mirasçı olarak gözükmediği, ayrıca tapu kayıtlarında kendisinin malik olarak da yer almadığı, bunun yanında ... Belediye Başkanlığının 08.03.2021 tarihli yazısından anlaşıldığı üzere Belediyeye devredilen dava konusu taşınmazın 03.12.2015 tarihinde resen Hazineye iade edildiğinin bildirildiği, bu haliyle gerek davalı ...'ın gerekse de ... Belediye Başkanlığının dava konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir hak sahibi olmadığı anlaşıldığından adı geçenlerin eldeki dosyada aktif husumete sahip olmadıklarının görüldüğü, öte yandan keşfe katılan bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen rapor ile dava konusu taşınmazın taraflar arasında aynen taksiminin mümkün olmadığı, ortaklığın ancak satış sureti ile giderilmesinin mümkün olduğu, bilirkişi raporunun denetime açık ve hüküm kurmaya elverişli olduğu anlaşılmakla davanın kabulüne ve davalı ... ve dahili davalı ... Başkanlığına yöneltilen davanın ise aktif husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve asli müdahillik talep eden Türkan Tansu vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Hazine vekili; dava konusu taşınmazda hissedar Hazinenin Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi gereğince harçtan muaf olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Asli müdahillik talep eden vekili; dava konusu taşınmazdaki Hazineye ait olan 450/882 pay üzerindeki yapı ve muhdesatın müdahil tarafından meydana getirildiğini, müdahillik talebinin reddinin usul kurallarına aykırı olduğunu, müdahale dilekçesi ekinde yapı kayıt belgesi ve satın alma başvurusu ile ilgili belgeler sunulmuş olup satış işlemi hazırladığında müvekkiline satılacağını, 4706 sayılı Yasa uyarınca Hazineye ait 244 m²'lik kısmın kendisine satışı için Milli Emlak Müdürlüğüne başvurduğunu, Hazine tarafından ecrimisil bedellerinin bugüne dek tahsil edildiğini, ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde dinlenen davacı tanıkları ile mahalli bilirkişilerin beyanları ve dosyaya sunulu İzmir Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan tespitlere göre 244 m²'lik kısmın müvekkiline ait olduğunun kanıtlandığını, ancak mahkemece müvekkilinin taşınmazda paydaş olmaması nedeniyle hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiğini, müvekkilinin bugüne dek ecrimisilini ödediği 244 m²'lik taşınmaz için (Ek.1-2-3) 3194 sayılı İmar Kanunu'na eklenen Geçici 16. madde uyarınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvurarak 29.09.2018 tarihli ve T917668 E Belge No.lu Yapı Kayıt Belgesini alarak 04.10.2018 tarihli dilekçesi ile yapı kayıt belgesini aldığı yapının bulunduğu Hazine arazisini satın almak için başvurduğunu, taşınmazda 1991 yılında elektrik aboneliğinin tesis edildiği ve müvekkilinin 30 yıldır burada oturduğunu ileri sürerek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
2. Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının ve harcın taraflardan hangi oranlarda tahsil edileceğinin hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 323 üncü vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre, davada taraf sıfatı bulunmayan asli müdahillik talep eden vekilinin temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
3. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Hazinenin harçtan muaf olduğu gözetilerek karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ise de bu hususlar kararın bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK’nın 438/7 nci maddesi gereğince hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
1. Yukarıda 2 nci bentte açıklanan nedenlerle;
Asli müdahillik talep eden vekilinin yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Yukarıda 3 üncü bentte açıklanan nedenlerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hüküm sonucunun; 5. bendinden sonra gelmek üzere "Hazine harçtan muaf olduğundan Hazineden harç alınmasına yer olmadığına" ibaresinin yazılması suretiyle düzeltilmesine, hükmün DÜZELTİLMİŞ ve DEĞİŞTİRİLMİŞ bu şekli ile ONANMASINA,
Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi gereğince Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililerine iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.