"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1827 E., 2024/112 K.
DAVA TARİHİ : 08.08.2022
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ :... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/337 E., 2023/421 K.
Taraflar arasındaki ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Antalya ili,... ilçesi, İmrahor Mah., 391 ada 164 parsel sayılı taşınmazda davalı ile paydaş olduğunu, taşınmazda daha önce hissedar olan dava dışı ...'ın hissesini davalıya 01.08.2022 tarihli ve 26612 yevmiye numaralı satış işlemi ile 20.250,00 TL bedele sattığını, davalının noter aracılığıyla bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, yasal ön alım hakkının tanınarak davalı üzerindeki taşınmaz hissesinin iptali ile müvekkili adına tapuya kayıt ve tescil edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalının başlangıçta az vergi ödeme sâikiyle olsa gerek 20.250,00 TL üzerinden değer gösterdiğini, daha sonra vicdanı bu durumu kabûl etmeyerek satıcıya da durumu anlattığını ve vergi dairesi müdürlüğüne dilekçe verip 850.000,00 TL üzerinden harcı tamamladığını, bu nedenle gerçeğe uygun olan fiyat üzerinden şuf'a hakkının kullanılması gerektiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacının davaya konu taşınmaza 1/5 oranında müşterek mülkiyet hükümlerine göre paydaş olduğu, dava dışı ...'ın taşınmazdaki hissesini 01.08.2022 tarihli ve 26612 yevmiye numaralı satış işlemi 20.250,00 TL bedelle davalıya sattığı, eldeki davanın ise 08.08.2022 tarihinde açılmış olduğu, davalı tarafın 17.08.2022 tarihinde... Vergi Dairesi Müdürlüğüne başvurarak dava konusu payın gerçek satış bedelinin 850.000,00 TL olduğu, satış değerinin sehven 20.250,00 TL gösterildiğinden bahisle gerçek satış değeri üzerinden harcı tamamlamak istediğini beyan etmesi üzerine ilgili Müdürlükçe hesaplanan 16.595,00 TL tapu harcının davalı tarafça tamamlandığı, ancak davalı tarafın dava açıldıktan sonra satış bedelini yükselterek bu tutar üzerinden tapu harcını yatırmasının dürüstlük kuralı ile bağdaşmayacağı, paydaşlara noterden herhangi bir bildirim yapılmadığı nazara alındığında davanın hak düşürücü süreden önce açıldığı anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; taşınmazın değerinin bilirkişi raporunda 1.300.000,00 TL olarak belirlendiğini, taşınmazın 850.000,00 TL gibi bir para karşılığında satın alındığını, tapu kayıtlarında satım bedelinin 20.250,00 TL olarak geçtiğini, ancak henüz üzerinden bir ay geçmeden ve tebligat henüz kendisine ulaşmadan önce harç tamamlama yaparak gerçek fiyatının vergilendirildiğini, bu nedenle gerçek satış bedeli üzerinden karar vermesi gerektiğini belirterek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ...’in 01.08.2022 tarihli ve 26612 yevmiye numaralı resmi senetle önceki malik ...’dan 20.250,00 TL satış bedeli ile 1/5 pay satın aldığı, satış bedeli üzerinden alıcıya düşen harç miktarının 405,00 TL olduğu, eldeki davanın ise 08.08.2022 tarihinde TMK’nın 733/3 üncü maddesinde düzenlenen yasal süresi içerisinde açıldığı, İlk Derece Mahkemesince mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda alınan bilirkişi raporuna göre taşınmazda fiili taksim bulunmadığı, mahkemece yapılan yargılama sırasında davacı tarafça ön alım bedelinin depo edildiği, davanın 08.08.2022 tarihinde açılmış olup... Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 09.01.2023 tarihli yazısına göre; davalı tarafından düzeltme işlemi için vergi dairesine 17.08.2022 tarihinde başvurulduğu ve aynı tarih itibarıyla tahakkuk ettirilen tapu harcı yatırılarak düzeltme işleminin tamamlandığı bildirilmişse de, dava tarihinden sonra yapılan düzeltme işlemine göre ön alım bedelinin belirlenmesi mümkün olmadığı anlaşıldığından, davalı vekilinin istinaf kanun yolu başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Ön alım ...; paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda payın 3. kişiye satılması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak, paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın 3. kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.
2. Türk Medeni Kanunu'nun 734 üncü maddesi uyarınca ön alım ... sahibi adına payın tesciline karar verilmeden önce satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile özellikle Bölge Adliye Mahkemesinin kararında belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Onama harcı peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.12.2024 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.