"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1343 E., 2024/1177 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kovancılar Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/144 E., 2020/119 K.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin, dilekçede belirtilen toplam 37 adet taşınmazda paydaş olduğunu, taşınmazların paydaşlarından ..., ..., ... ..., ... ... ... ve ...'in paylarını davalılara satış suretiyle temlik ettiğini, satışların Noter vasıtasıyla bildirilmediğini ileri sürerek, ön alım hakkına dayalı olarak, dava konusu taşınmazlardaki davalılar adına kayıtlı payların tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız kazanç elde etme amacıyla açıldığını, dava konusu taşınmazların satışı ile ilgili diğer paydaşlara haber verildiğini, satış bedeli olarak gösterilen ve dava dilekçesinde yazılı tutarın gerçeği yansıtmadığını, daha az harç ve vergi ödemek amacıyla bedelin düşük gösterildiğini, gerçek değerinin tespit edilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuşlar.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi 13.07.2020 tarih ve 2016/144 Esas, 2020/119 Karar sayılı kararda özetle; davacı tarafından davalılar aleyhine açılan ön alım davasının kısmen kabulüne 333,...., 325 parsel sayılı taşınmazlardaki davalılar hisselerinin iptali ile davacı adına tesciline, dava konusu 299 parsel, 421 parsel, 452 parsel, 467 parsel ve 468 parsel sayılı taşınmazlara yönelik açılan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2020 tarihli kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ve davalı ... tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeni hüküm kurularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli kararının süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizce verilen 12.06.2023 tarihli kararla; güncel tapu kayıtları incelendiğinde, dava konusu taşınmazların 14.09.2022 tarihinde toplulaştırma işlemi gördüğü, toplulaştırma işlemi nedeniyle tapu kayıtlarının ve hisse durumlarının değiştiği anlaşıldığından, güncel tapu kayıtları ve tarafların yeni pay durumları gözetilerek inceleme yapılıp işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
2. Bozma sonrası, Bölge Adliye Mahkemesince verilen 25.01.2024 tarihli kararın davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizce verilen 03.06.2024 tarihli kararla; Bölge Adliye Mahkemesince Yargıtay bozma ilâmı yanlış yorumlanarak, daha öncesinde kaldırılmasına karar verilen, dolayısıyla hükümsüz hâle gelen İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalıların yaptığı istinaf başvurusunun tekrardan incelenerek davalı ...’ın başvurusunun esastan reddine, davalı ...’ın istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm tesisine karar verilmiş olmasının, usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
3. Bölge Adliye Mahkemesince bozma sonrasında yapılan yargılama sonucunda, başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararda özetle; davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine, karar kesinleştiğinde depo edilen bedelin davalılara ödenmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde;
a. Satıcı ve alıcılar arasında akrabalık bağı olduğunu, bu nedenle söz konusu satışta ön alım hakkının kullanılamayacağını, tarafların asıl amacının satış olmadığını, usulen satış yaptıklarını,
b. 5403 sayılı Kanunun değerlendirilmesi gerektiğini, çünkü çevredeki tüm taşınmazların davalının babasına ait olduğunu,
c. Mahkemece keşif yapılmadığını, bilirkişi raporu alınmadığını, keşif yapılmadan hüküm kurulmasının hakkaniyete aykırı karar verilmesine sebep olduğunu belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı ... vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.02.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.