"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/439 E., 2023/432 K.
DAVALI LAR : ... vekili Av. ..., ... vd.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ...ilçesi, ...öyü, ...Mevkii, 144 ada 13, 14 ve 18 parsel sayılı taşınmazların davacıya ait olduğunu, bu taşınmazların umumi yola çıkmak için bir yollarının bulunmadığını ileri sürerek davacıya ait 144 ada 13, 14 ve 18 parsel sayılı taşınmazlar lehine, davalılara ait 144 ada 15, 16, 42, 24, 25, 17 ve 20 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine Mahkemece uygun görülecek bir bedel mukabilinde bir zirai aracın geçebileceği şekilde 3 metre genişliğinde geçit irtifakının tesisine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.12.2011 tarihli kararı ile davanın kabulüne, 144 ada 13 parsel lehine (A +B + L + M + N) toplam 907.33 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 14 parsel lehine (A +B + L + M) toplam 808.77 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 18 parsel lehine 144 ada 24 parselden krokide (A) harfi ile gösterilen kısımdan 3 metre eninde 443.01 m2'lik yerden toplam 443.01 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma İlamı
Mahkemenin 19.12.2011 tarihli kararının davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 10.10.2013 tarihli ilâmı ile; davacı parseli yararına geçit oluşturulan taşınmazlardan davalı ...’a ait 144 ada 24 parsel sayılı taşınmazın batı ve kuzey sınırından geçit kurulması nedeniyle iki cephesi kapatılarak davalının kullanım hakkının kısıtlandığı, bu itibarla Mahkemece, bilirkişiden ek rapor alınıp gerekirse yeniden keşif yapılarak kurulan geçide esas alınan 02.11.2011 tarihli bilirkişi raporunda 3. alternatif olarak gösterilen güzergahta diğer kısımlar aynen bırakılarak 24 sayılı parselin kuzeyinden geçen geçit bölümünün 20 parsel sayılı taşınmazın güneyinden, bilirkişice “G” harfiyle gösterilen yere uyarlanarak değiştirilmesi suretiyle geçit tesisine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece 15.07.2015 tarihli kararında; davanın kabulüne, 144 ada, 13 parsel lehine (G+ H + I + B + L + M + N ) toplam 902,74 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 14 parsel lehine (G+ H + I + B + L + M ) toplam 804,18 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 18 parsel lehine, 255,58 m2'lik yerden ( G+ H + I ) toplam 447,92 m2'lik yerden geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, davaya konu davacıya ait 144 Ada 13, 14 ve 18 nolu parseller için aynı ve tek bir güzergahın kullanılacak olması nedeniyle, davacıya ait olan 144 Ada 14 ve 18 nolu parseller yönünden herhangi bir bedele hükmedilmeyerek her üç taşınmaz için takdiren tek bir bedele karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
Mahkemenin 15.07.2015 tarihli kararının davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 21.03.2019 tarihli ilâmı ile; dava konusu taşınmazlara ait tapu kayıtlarının ve çaplı krokinin incelenmesinde, 144 ada 24 No.lu parselin yüzölçümünün, aleyhine geçit kurulan 144 ada 17 ve 42 No.lu parsellerin yüzölçümünden daha büyük olduğu açıkça anlaşıldığı gibi hükme esas alınan bilirkişi raporlarında da geçit kurulan alanın en uygun güzergah olduğu yönünde bir değerlendirmenin bulunmadığı, bu durumda mahkemece, bu tür davalarda uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi uyarınca öncelikle yüzölçümü daha büyük olan parseller üzerinden geçit kurulması gerektiği gözönüne alınarak davaya konu 144 ada 24 parsel sayılı taşınmazın kuzey sınırından geçit verilip verilemeyeceğinin tekrar araştırılıp değerlendirilmesi, öte yandan, mahkemece, lehine geçit kurulmasına karar verilen her bir taşınmaz yönünden aleyhine geçit kurulan taşınmaz malikleri yararına ayrı ayrı geçit bedeline hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı taşınmazlarının ana yolu çıkışına imkan verecek en uygun alternatifin 25.06.2021 tarihli ek raporda belirtildiği üzere 3. alternatif olduğu gerekçesiyle 144 ada 13 parsel için; (A+B+C+D+E+H+İ+J+K )= 871,33 m2 olmak üzere geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 14 parsel için (A+B+G+H+İ+J)=759,48 m2 olmak üzere geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline, 144 ada 18 parsel için ( A+B+G )= 426,38 m2 olmak üzere geçit hakkı tesisiyle tapuya tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Sebepleri
Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; başkaca alternatiflerin bulunmasına rağmen sadece davacının talebi doğrultusunda araştırma yapılmadan karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir.
Somut olayda, Mahkemece geçit hakkı kurulacak güzergah belirtilmek suretiyle geçit hakkı tesisine karar verildiği, kurulan irtifak hakkının tapuya tesciline hükmedildiği anlaşılmıştır. Oysaki 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 748/3 ve 1012. maddesi ile Tapu Sicil Tüzüğü'nün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kurulan geçit irtifakının kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline hükmedilmesi gerekir. Bu husus kararın bozulmasını gerektirmiş ise de, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kununu'nun 438/7 hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Mahkeme kararının hüküm sonucunun 1. 2. ve 3. bentlerinde yer alan "tapuya tesciline" ibaresinin çıkarılarak yerine "kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Karar düzeltme yolunun kapalı bulunduğuna,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
12.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.