"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1793 E., 2025/144 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ilgın 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/396 E., 2022/292 K.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar bir kısım davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava konusu Konya ili, Ilgın ilçesi, Mahallesi, 0 ada 492 parsel; Konya ili, ....... ilçesi, ...... Mah. 0 ada 2558 parsel ve Konya ili, ...... ilçesi, ..... Mah. 274 ada 89 parselde kayıtlı tarla vasıflı tarım arazilerinin Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/592 Esas ve 2017/562 Karar sayılı kararı ile hükmün davalısı adına kayıtlı iken davanın taraflarının 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu'nun 8. maddesindeki tarım arazilerinin bölünmesi ile pay ve paydaş adedinin artırılmasına ilişkin yasaklamayı bertaraf etmek için muvazaalı olarak mahkemeye başvurduklarını, iyi niyet kurallarına aykırı biçimde kanun hükümlerini dolanmak maksadıyla hileli davranışlarla taşınmazın hükmen tescilini sağladıklarını belirterek hükmün iptalini, hükmün iptali ile hükme dayalı tescil dayanaksız kalacağından, dayanağı kalmayan tapunun iptali ve eski malik üzerine tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davallar cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.05.2022 tarihli ve 2021/396 Esas, 2022/292 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne; taşınmazların tescil ve tapu kayıtlarının iptali ile eski malik olan davalı ... adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 10.05.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 24.04.2023 tarihli ve 2023/430 Esas, 2023/780 Karar sayılı kararı ile yargılamanın yenilenmesi davasının davacısı Konya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/562 Esas sayılı dosyasının tarafı olmadığı gibi aleyhine hüküm verilen ...'ın herhangi bir şekilde alacaklısı, borçlusu veya başkaca bir hukuki kurum itibarıyla yerine geçen olmadığından aktif dava ehliyetinin olmadığı gerekçesiyle yargılamanın yenilenmesi davasının davalıları vekilinin istinaf itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden hüküm tesisi ile; yargılamanın yenilenmesi davasının aktif husumet yokluğundan reddine karar vermiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 24.04.2023 tarihli kararına karşı süresi içinde ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.06.2024 tarihli ve 2023/3992 Esas, 2024/3438 Karar sayılı ilâmında; Konya Valiliği Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünün yargılamanın yenilenmesini kamu yararı adına talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerektiği ve bu nedenle Bölge Adliye Mahkemesinin Konya Valiliği Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünün 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 376. maddesinde yer alan "aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçen" olmadığı gerekçesiyle yargılamanın yenilenmesi isteme hakkı bulunmadığından aktif husumet yokluğu nedeniyle usulden ret kararı verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karar ile; bozmaya uyularak davanın kabulü ile; yargılamanın iadesi istenen Mahkeme kararında 5403 sayılı Kanun'un ilgili maddeleri üzerinde durulmaksızın davalının davayı kabul beyanı esas alınarak tapu iptali ve tescil talebinin kabulü ile davacılar adına tescile karar verilmesinin, kamu yararı amacıyla getirilen ve kamu düzenine ilişkin olan "bölünemez büyüklük" kuralını ihlâl ettiği, davacılar ve davalı iyiniyet kuralına aykırı olarak kanuna karşı hile yapmak suretiyle tarım arazilerinin bölünmesine sebebiyet verdiği, emsal Hukuk Genel Kurulu ilâmında ''Davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçenler, borçluları veya yerine geçmiş oldukları kimselerin aralarında anlaşarak, kendilerine karşı hile yapmaları nedeniyle hükmün iptalini isteyebilirler" hükmü uyarınca davacı idarenin yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunabilme ehliyeti olduğu gerekçeleriyle davanın kabulüne, Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 21/11/2017 tarihli ve 2017/592 Esas, 2027/562 Karar sayılı hükmünün iptaline, Konya İli, Meram İlçesi, Çayırbağı Köyü, Yangılyanı mevkii, 47359 ada 5 parsel (Eski: 274 ada 89 parsel) No.lu taşınmazın, Konya ili, ...... ilçesi, ...... Köyü, .......,mevkii, 43233 ada 44 parsel (Eski: 0 ada 2558 parsel) No.lu taşınmazın, Konya ili,.....ilçesi, .....Mahallesi, ...... mevkii, 204 ada 60 parsel (Eski: 0 ada 492) No.lu taşınmazın tapu kayıtlarının iptali ile eski malik ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Bir kısım davalılar vekili; davacının aktif dava ehliyetinin bulunmadığını, yargılamanın yenilenmesi sepeplerinden hiçbirisinin somut olayda olmadığını, davacının dayandığı hukuki sebeplerin davayla ilgisinin bulunmadığını, eldeki davanın mülkiyet hakkının müdahale ve sözleşme özgürlüğünün ihlâlinin söz konusu olduğunu, mahkeme kararlarının bağlayıcı olduğunu, ihtiyati tedbir kararının kaldırılması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, yargılamanın yenilenmesi istemine ilişkindir.
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bir kısım davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.04.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.