"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/1220 E., 2024/354 K.
Mahkemece bozmaya uyularak verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalılardan .... ile gireceği hukuki ilişki için 2164, 2898, 2899 ve 5360 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde üst sınır ipoteği tesis ettiğini, müvekkilinin davalı ile olan hukuki ilişkisinden doğmuş bir borcunun bulunmadığını, doğsa bile alınan mal kadar ödemenin yapıldığını, davalı ....'nin diğer davalıya borcunun bulunduğunu ve bu borcun tahsili için Ilgın İcra Müdürlüğünün 2009/2339 Esas sırasında icra takibinin başlatıldığını, davalı ... ... Gübre Gıda Tic. Ltd. Şti.'nin müvekkiline ait ipotekli taşınmazlardaki ipotek bedelinin kendisine ödenmesi için müvekkiline haciz ihbarnamesi gönderdiğini, bahsi geçen ipotek hakkında da haciz konulduğunun açık olduğunu, Ilgın İcra Hukuk Mahkemesinin 2013/14 Esas sayılı dosyasında müvekkili aleyhine tazminat tahsili talepli şikayette bulunulduğunu ve müvekkilinin her iki davalıya da borcunun bulunmadığını ileri sürerek, dava konusu taşınmazlar üzerindeki ipoteğin terkinini, hacizlerin iptalini, müvekkilinin borçlu olmadığının tespit edilmesini ve şartları varsa davalının borç tutarının %20'si oranında kötüniyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... ... Gübre Gıda Tic. Ltd. Şti. vekilinin cevap dilekçesinde; davacı ile davalılardan .... arasındaki menfi tespit davasında müvekkilinin sadece davaya ihbar edilen olabileceği ve taraf davalı ... San ve Tic. AŞ.'ye karşı başlatılan icra takip dosyasında davacıya haciz ihbarnamesi gönderdiklerini, bunun üzerine açtıkları itirazın kaldırılması davasının halen derdest olduğunu, davalı ....'nin kötüniyetli olarak davayı kabul etmesi halinde alacağın bertaraf edilmiş olacağını ve davacının davasını ipoteğe karşı resmi delil niteliğindeki haciz ihbarının tebliğinden önceki belgeler ile ispatlaması gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ...., davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.03.2015 tarihli ve 2014/142 Esas, 2015/263 Karar sayılı kararıyla davanın kısmen kabulü ile davacının davalı ....'ye 5.000,00 TL borçlu olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin kabulüne, bedelin ödenmesi kaydıyla ipoteğin terkinine ve kötüniyet tazminatı talebinin takdiren reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
1.Mahkemenin 31.03.2015 tarihli kararının süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin 30.11.2020 tarihli ve 2017/601 Esas, 2020/7868 Karar sayılı kararıyla; mahkemece davalı ... ... Gübre Gıda Tic. Ltd. Şti. ile ilgili hüküm sonucunda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken adı geçen şirket yönünden hüküm kurulmaması doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
2. Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.05.2022 tarihli ve 2021/476 Esas, 2022/324 Karar sayılı kararıyla davanın kısmen kabulü ile davacının ....'ye 18.094,00 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine, ipoteğin kaldırılması talebinin reddine; davalı ... ... Gübre Gıda Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın husumetten reddine 15.06.2022 tarihli ek karar ile de davalının kötüniyet tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
3.Mahkemenin yukarıda tarihi ve sayılı belirtilen kararının süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 16.03.2023 tarihli ve 2022/6717 Esas, 2023/1569 Karar sayılı kararındaki, "...incelenen ve ipotek akdinin çerçevesini tayin eden resmi akit tablosu içeriğinden ipoteğin ileride gerçekleşecek veya gerçekleşmesi muhtemel olan bir alacağın teminatı olarak tesis edildiği, bu haliyle ipoteğin azami meblağ (üst sınır ipoteği) ipoteği olduğu, üst sınır ipoteğinde alacak bakımından bir üst sınır tespit edilerek teminatın kapsamının saptandığı, bu şekilde rehin edilen alacağın tutarı değil ipotekli gayrimenkulün sorumlu olduğu üst miktarın belirlendiği, o halde teminatın alacağı ve alacaklı icra takibi yapmışsa takip giderleri ile temerrüt faizlerini üst sınıra kadar sınırlamaya tabi olmaksızın sağlamakta olduğu, bu bakımdan üst sınır ipoteği kurulurken akit tablosuna üst sınır belirlenmesi yapıldıktan sonra 'bu meblağa ilaveten' denilmek suretiyle ilave yapma olanağının bulunmadığı, taşınmaz malikinin ödeme iddiası varsa bu iddiasının yazılı delille kanıtlanmasının zorunlu olduğu, kural olarak ipoteğin fekkine karar verilebilmesi için davalı ...'in ipotek yükümlüsünden alacaklı olduğunu kanıtlamasının gerektiği, ancak ...'in ipoteğe bağlı alacağının varlığını herhangi bir delille ispatlayamadığı, buna rağmen davacının isticvabında davalı ...'e 5.000,00 TL borçlu olduğunu belirttiği, bu halde ipoteğin fekki için ipotek yükümlüsünün 5.000,00 TL olarak söylediği miktarı ödemesinin gerektiği, bu doğrultuda davacıya 5.000,00 TL'yi depo etmesi için uygun süre verilmesi, verilen sürede eksiksiz depo edilirse ipotek şerhinin terkin edilmesi, kısmen ödeme yapılırsa davanın reddine karar verilmekle beraber ödenen bölümü kütüğün düşünceler sütununda gösterilmesine karar verilmesinin gerektiği..." gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
4.Ilgın Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.05.2024 tarihli ve 2023/1220 Esas, 2024/354 Karar sayılı kararındaki "...davacının ipoteğin fekkine dair talebi doğrultusunda 5.000,00 TL'nin depo ettirildiği, ayrıca davacının takip ve dava tarihi itibarıyla davalı ....'ye borcunun devam ettiği, bu nedenle anılan şirketin kötü niyetli olmadığı, öte yandan ipotek resmi senedi nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti ve ipoteğin fekki taleplerinin anılan sözleşmede taraf sıfatı bulunmayan ... ... Gübre Ltd. Şti.'ye yöneltilemeyeceği, bu durumu taşınmazların kaydındaki ipotek şerhine dayanak alacak üzerine haciz konulmasının da değiştiremeyeceği, zira ipoteğin terkinine karar verilmesi ile birlikte haczin kalkacağı..." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne; "davacı ...’nın davalı ... Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne karşı 18.094,00 TL borçlu olmadığının tespitine, davacı ... tarafından mahkememiz veznesine depo edilen 5.000,00 TL’nin var ise tüm nemaları ile birlikte davalı ... Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne ödenmesine, ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5360 numaralı parselde, 2898 numaralı parselde, 2899 numaralı parselde ve 2164 numaralı parselde kayıtlı taşınmazların tapu kayındaki 03.02.2009 tarih ve 756 yevmiye numaralı ipotek şerhlerinin terkinine; davacı ...’nın kötü niyet tazminatı talebinin yasal şartları oluşmadığından reddine, davalı ... ... Gübre Gıda Ticaret Ltd. Şti. yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili,
a.Müvekkilinin davalılardan .... lehine doğmuş bir borcunun bulunmadığını,
b.Adı geçen şirkete ait zorunlu ticari defterlerin getirtilerek incelenmediğini,
c.Bu nedenle ipotek bedeli yönünden davanın kısmen reddi kararının hakkaniyete uygun olmadığını,
d.Diğer şirket açısından davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmemesinin gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ipoteğin terkini ve menfi tespit istemlerine ilişkindir.
Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un giçici 3. maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428. maddesi ile 439. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.