"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1676 E., 2024/27 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddine
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 16. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/340 E., 2023/253 K.
Taraflar arasındaki 6292 sayılı Kanun'un 7/1-a maddesine dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil (taşınmazın bedelsiz iadesi) davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davanın yargı yoluna ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle HMK 114/1-b, 115/2 maddeleri gereğince usulden reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının, davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı ... vekili dava dilekçesinde; Antalya ili Merkez ilçesi Kütükçü ( ...) Mahallesi 25752 ada 1 parsel sayılı taşınmazın evveliyatında tapuda vekil edeni olan davacı adına kayıtlı taşınmaz olduğunu ve bu nedenle de 6292 sayılı Kanun uyarınca iade hakkına sahip olduğunu ileri sürerek, 6292 sayılı Kanun'un 7 nci maddesi uyarınca taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline; bu talepleri kabul görmediği takdirde ise çekişmeli taşınmazın 6292 sayılı Kanun'un 7/1-a maddesi kapsamında önceki maliki olan davacıya iadesi gereken taşınmaz olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonunda; " ... 6292 sayılı yasa kapsamında taşınmazın ilgilisine bedelsiz iade edilip edilmemesi yönündeki işlemin idari nitelikte bir ön işlem olması sebebiyle davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiği ..." şeklindeki gerekçesiyle, yargı yoluna ilişkin dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiş; hükme karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesi yukarıda tarih ve numarası yazılı kararı ile; " .... dava konusu taşınmazın 6292 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz olarak iade şartlarını taşıyıp taşımadığı, idareye başvurup başvurmadığı hususlarının saptanması ve sonrasında dayanak tapunun 7/1-a ve b bentlerinde belirtilen nitelikleri taşıyıp taşımadığı, tapu kaydı belirtilen nitelikleri taşısa bile, taşınmazın bedelsiz iade edilebilecek nitelikte olup olmadığı, taşınmazın yerine rayiç bedelin ödenmesi ya da rayiç bedele uygun taşınmaz verilip verilmeyeceği yönünden ayrıca bir belirleme yapılması şeklindeki faaliyetlerin birer idari işlem olduğunun kabulü gerektiği; dolayısıyla işin esasının da idare hukuku ilkelerine göre incelemeye uygun olduğu; davanın kökeninde, çözüme kavuşturulmamış mülkiyet, kadastro vs. gibi hukuki ilişkinin bulunmadığı; bu durumda, açılan davanın, 2577 sayılı Kanunun 2 nci birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtildiği üzere; “İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları” ve “İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları” kapsamında, idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmış olduğu, nitekim Uyuşmazlık Mahkemesinin 25.02.2019 tarihli ve E.2018/820, K.2019, davacının 6292 Sayılı Kanun uyarınca yapılan iade talebine yönelik davasının idari yargının görev alanına girdiği, ilk derece mahkemesince de bu gerekçeyle davanın yargı yolu dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı ..." gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ve iş bu karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarındaki gerekçelere, 6100 sayılı Kanun’un 369/1 inci maddesi de gözetilerek yapılan incelemede aynı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden biri bulunmadığına göre, temyizen incelenen karar usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
SONUÇ: Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan alınan 427,60 TL peşin harcın onama harcına mahsubuna,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.