"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 24. Hukuk Dairesi
...
...
DAVA TÜRÜ : ALACAK
...
25.10.2017 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7/3. maddesi gereğince 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun kanun yollarına ilişkin hükümleri, iş mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/5. maddesi gereğince ise, ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi kararında direnirse, bu kararın temyiz edilmesi durumunda inceleme, kararına direnilen dairece yapılır. Direnme kararı öncelikle incelenir. Daire, direnme kararını yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderir.
Davacı vekili, davacının ... Deniz Otobüsleri şehir hatları bölümünde gemi adamı olarak alt işverenler nezdinde çalıştığını, alt işverenler değişmesine rağmen hep aynı gemide, aynı görevle ve şartlarla çalıştırıldığını, asıl işverenin ... Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi olduğunu, bu şirket özelleşince de asıl işverenin ... Şehir Hatları Anonim Şirketi olduğunu, davacının 24 saat esasına göre çalıştığını, fazla mesailerinin ödenmediğini, ücretinin Toplu İş Sözleşmesinden yararlanan diğer işçilerden daha az olarak ödendiğini, ikramiyeden yararlandırılmadığını, davacının iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile yıllık izin, fazla çalışma, genel tatil ücreti, ücret farkları, ikramiye, sosyal yardım alacağı ve eşit işlem borcuna aykırılık tazminatının tahsilini istemiştir.
Davalı ... Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili, müvekkilinin davada pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, müvekkili ile yüklenici arasındaki ilişkinin kesinlikle işçi teminine yönelik bir ilişki olmadığını, müvekkili şirketin hiçbir şekilde alt işveren işçilerinin hak ve alacakları bakımından eşitlik ilkesine tabi olmayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili, Deniz İş Kanununda muvazaaya ilişkin bir düzenleme bulunmadığını, davacının kendi isteğiyle işten ayrıldığını, davacının müvekkili şirkette Ocak 2012'de çalışmaya başladığını, kıdem tazminatı için gerekli çalışma süresi koşulunu yerine getirmediğini, kıdem tazminatına hak kazanmadığını, davacının fazla mesaisinin olmadığı gibi fazla mesai yapmış olsa bile tüm alacaklarının ödendiğini, herhangi bir fark alacağından da söz edilemeyeceğini, fark alacağı olduğu iddialarını kabul etmemekle birlikte ücret alacaklarının da zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlara ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 19/03/2005-30/09/2009 tarihleri arasında davalı ... Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin işyerinde çalıştığı, işyerinin devri üzerine 01/10/2010-03/07/2012 tarihleri arasında da diğer davalı ... Şehir Hatları Tur. ve Ticaret Sanayi Anonim Şirketi'nin işçisi olarak çalıştığı, davalılar ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu, iş sözleşmesinin davacı tarafça haklı nedenle fesih edildiği, davacının kıdem tazimnatına hak kazandığı gibi ücret farkı, fazal çalışma ücreti, genel tatil ücreti, ikramiye, sosyal haklar ve yılık izin ücreti alacağı olduğu, eşitsizlik tazminatına ise hak kazanmadığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının taraf vekillerince istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, davalıların itirazları yerinde görülmemiş davacı istinaf başvurusu ise kısmen kabul edilerek ( faiz konusunda ) İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılıp davanın kısmen kabulüne dair hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalılar tarafından temyizi üzerine Dairemizin 15/02/2021 tarihli, 2020/763 esas 2021/3675 karar sayılı kararı ile; özetle; " Davacının hizmet süresi boyunca çalıştığı şirketler ile davalılar arasındaki ilişki dosya arasında bulunan iş müfettişi raporu da göz önüne alınarak tespit edildikten sonra davacının sendika üyesi olduğu dikkate alınarak talep etmiş olduğu alacaklar bakımından değerlendirme yapılmalı ve sonuca gidilmelidir." gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma sonrasında yapılan yargılama sonunda, Bölge Adliye Mahkemesince 17/06/2021 tarih 2021/1121-1266 E.-K. Sayılı hüküm ile özetle; dosya kapsamındaki delillere göre muvazaalı ilişki idddiasına konu dönemlerde dava dışı yüklenicilerle kurulan ilişkinin muvazaalı olduğu, davacının sendika üyeliği de karşısında Toplu İş Sözleşmesinden yararlanması gerektiği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı alacaklarının yöntemince hesaplandığı, gerekçesiyle bozma kararına karşı direnilmiştir.
Direnme kararının süresi içinde davalılarca temyizi üzerine 6100 sayılı Kanun’un 373/5. maddesi gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; davacının 19/3/2005 – 30/9/2009 tarihlerinde ... Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi nezdinde, 1/10/2010 – 3/7/2012 tarihlerinde ise ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi nezdinde usta gemici olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmasında 19/3/2005 – 31/12/2009 tarihlerinde dava dışı ..., ... Peyzaj İnş. Müşavirlik Tek. Hizm. San. ve Tic. A.Ş., 1/1/2010 – 30/9/2010 tarihlerinde ... Eğitim ve Organizasyon Ltd. Şti., 1/10/2010 – 31/12/2010 tarihlerinde ... Eğitim ve Organizasyon Ltd. Şti. ve 1/1/2011 – 31/12/2011 tarihlerinde ise ... Grup İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şirketleri işçisi olarak çalıştığı, 1/1/2012 – 6/7/2012 tarihlerinde ise davalılardan ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinde kayıtlı çalışması olduğu görülmüştür. Muvazaa iddiasına konu dönem, davalı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi öncesinde alt işverenlerdeki çalışması süresi olup, 2011 yılındaki çalışmasında Bölge Çalışma Müdürlüğünce yapılan teftişde davalı ... Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu tespit edilmiş durumdadır. 2011 öncesi içinse; muvazaa tespitine yönelik emsal davalarda verilen kararlar (Dairemizin 22/03/2016 tarihli 2015/35718 E. 2016/6864 K. sayılı ilamı gibi) dava dışı işverenler ile davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmelerinin konusu, sözleşme hükümleri, tanık beyanları ve dosyadaki diğer delillere göre söz konusu sözleşmelerin işçi teminine ilişkin olduğu anlaşılmakta olup bu yönde verilen direnme kararının kabulü ile Dairemizin 15/02/2021 tarihli, 2020/763 esas 2021/3675 karar sayılı kararının ORTADAN KALDIRILMASINA karar verildi.
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, taraflar arasındaki sözleşmeye, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalıların yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1. maddeleri uyarınca ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine, 11/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.