"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen işe iade davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalıya ait işyerinde 15.10.2009 - 29.07.2016 tarihleri arasında çalıştığını, ... akdinin sendikal nedenlere dayalı olarak haksız feshedildiğini iddia ederek, feshin geçersizliğinin tespitine ve davacının işe iadesine karar verilmesini, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın en az 1 yıllık brüt ücreti tutarında sendikal tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının görevle ilgili uygun olmayan davranışları nedeniyle savunmasının alındığını, tüm alacaklarının tarafına ödendiğini, ... sözleşmesinin feshinin sendikal nedene dayanmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.04.2017 tarihli ve 2016/914 Esas, 2017/307 Karar sayılı kararı ile fesih ihbarnamesinde davacının telefonla meşgul olduğuna ilişkin kamera kaydı olduğu belirtildiğinden kaydın sunulması yönünde ara karar oluşturulmuş ise de davalı tarafça kamera kayıtlarının sunulmadığı, fesih gerekçesi olarak gösterilen telefonla meşgul olmaya ilişkin olayın ... sözleşmesinin feshi gibi ağır bir neticeyi doğurması için işin bu nedenle aksatıldığı ya da hiç yapılmadığı gibi bir neticenin olması gerektiği ancak bu neticenin varlığından bahsedilmediği, salt telefonla meşgul olma hususu bir an için ... görülse dahi bunun ... sözleşmesinin feshi için yeterli sebep oluşturmayacağı, fesih gerekçesi olarak 2012 yılından itibaren tarihleri yazılarak anlatımı yapılan olayların geçmiş tarihli olması nedeni ile geçerli ya da haklı fesih gerekçesi olamayacağı, tüm tanık beyanları birlikte değerlendirildiğinde davalı tanıklarının davacı aleyhine beyanları mevcut ise de hâlen davalıya ait işyerinde çalıştıkları, davacı tanık anlatımları ile sendika cevabi yazıları birlikte değerlendirildiğinde davacının 19.07.2016 tarihinde Lastik -... Sendikasına üye olduğu ... sözleşmesinin 29.07.2016 tarihinde feshedildiği, Lastik-... Sendikasının 26.08.2016 tarihinde davalı işyerinde yetki aldığı, sözleşmenin feshinin yazılı fesihte bildirilen neden olmayıp sendikaya üye olma nedenine dayandığı esasen tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde feshin sendikal nedene dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesinin 05.07.2018 tarihli kararıyla davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 25.03.2019 tarihli ve 2018/8245 Esas, 2019/6654 Karar sayılı ilâmı ile;
"...Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu ... sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere yerel mahkeme kararında, davalı feshinin geçersizliği ile davacının işe iadesi ve buna bağlı mali haklara ilişkin usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı, davalı vekilinin bu yönlere temas eden temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, ancak davacı vekili feshin sendikal sebebe dayalı olarak yapıldığını iddia etmiş olup, dosya içeriğinden, işyerinde fesih tarihi itibariyle çalışanlardan kaç işçinin sendika üyesi olduğu, kaçının üyelikten çekildiği, üyelikten çekilenlerden çalıştırılan işçi olup olmadığı, üyelik ve istifa tarihleri, sendikadan istifa eden işçilerden kaçının işten çıkarıldığı ve işten çıkarılma tarihleri kronolojik durumu, kaç işçinin ... sözleşmesinin feshedildiği ve işten çıkarılanların ne kadarının sendika üyesi olduğu, işyerinde çalışması devam eden sendika üyesi işçiler bulunup bulunmadığı, sendikanın yetki başvurusunda bulunup bulunmadığı gibi hususlar anlaşılamamaktadır.
Feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı konusunun kuşkuya yer vermeyecek bir şekilde açıklığa kavuşturulması için belirtilen yönlerden gerekli araştırmaya gidilmeli ve toplanacak deliller dosya içeriği ile birlikte yeniden değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir. Yukarıdaki ilke kararı ve yasal düzenlemeler çerçevesinde, gerekli araştırma ve inceleme yapılmaksızın, eksik inceleme ile feshin sendikal nedene dayandığı sonucuna ulaşılması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir..."
gerekçesi ile karar bozularak dosya kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Fesih İhbarnamesi incelendiğinde "... En son tutulan 28/07/2016 tarihli tutanak ile 28/07/2016 tarihinde 14:30 sırasında ve daha sonra 15:15 sırasında cep telefonu ile meşgul olduğunuz ve bu nedenle uyarıldığına yönelik savunmanız istenilmiştir. Vermiş olduğunuz savunmada her ne kadar telefon kullanmadığınıza yönelik beyanda bulunmuş iseniz de tanık ifadeleri ve kamera kayıtları ile savunmanızın gerçeği yansıtmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca dosyanız incelendiğin de 09/11/2012 tarihinde kulaklık takmadığınız ..." denilerek ... akdinin davalı tarafından fesh edildiği ve ... akdinin sonlandırıldığı görülmektedir.
Fesih ihbarnamesinde davacıya isnat edilen telefonla meşgul olmaya ilişkin kamera kayıtı olduğu belirtilmiş olduğundan bu hususta kamera kaydı sunulması yönünde ara karar oluşturulmuş ise de davalı tarafça kamera kayıtları sunulmamıştır. Fesih gerekçesi olarak yazılan telefonla meşgul olmaya ilişkin olayın ... akdinin feshi gibi ağır bir neticeyi doğurması için işin söz konusu telefonla meşgul olma nedeni ile aksatıldığı yada hiç yapılmadığı gibi bir neticesinin olması gerektiği ancak bu şekilde neticenin varlığından bahsedilmediği, salt telefonla meşgul olma hususu bir an için ... görülse dahi ... akdinin feshi için yeterli sebep oluşturmayacağı, fesih gerekçesi olarak 2012 yılından itibaren tarihleri yazılarak anlatımı yapılan olayların geçmiş tarihli olması nedeni ile geçerli yada haklı fesih gerekçesi olamayacağı kanaatine varılmıştır. Tüm tanık beyanları ,bilirkişi raporu ve sendika cevabi yazıları birlikte değerlendirildiğinde davacının 19/07/2016 tarihinde Lastik -... Sendikasına üye olduğu ... akdinin 29/07/2016 tarihinde feshedildiği, Lastik-... sendikasına 26/08/2016 tarihinde davalı işyerinde yetki aldığı, akdin fesih döneminde halen çalışmaya devam eden sendikalı işçilerin bulunduğu, fesih döneminde sendikadan ayrılan 27 işçiden 5 inin ... akdinin sonlandığı kalanını çalışmaya devam ettiği dikkate alındığında ... akdinin feshininin sendikal sebebe dayanmadığı kanaatine varılmıştır.."
gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde, davacının çalıştırıldığı tüm bölümlerde performans düşüklüğü nedeniyle hakkında tutanaklar tutulması, uzun süreli çalışma nedeniyle tecrübeli olduğu birimlerde dahi hatalarının devam etmesi, Şirket amirleri tarafından defalarca yazılı ve sözlü olarak uyarılmış olmasına rağmen durumunda hiçbir düzelmenin olmaması, müvekkili Şirket nezdinde kendisinin işyeri kurallarına aykırı tüm davranışlarına tolerans gösterilmesine rağmen davacının kötüniyetli olarak üretimi düşürmesi karşısında işveren tarafından ... sözleşmesinin devamının beklenemez hâle geldiğini, özlük dosyasında yer alan söz konusu tutanaklar incelendiğinde görüleceği üzere müvekkili Şirketin feshin son çare olma ilkesine uygun şekilde kıdem ile ihbar tazminatlarını ödeyerek sözleşmeyi feshettiğini, fesih geçerli olduğundan işbu işe iade davasının tümden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde işe iade kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriği, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iade istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 20 vd. maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun 25 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihâi kararların bozulması 6100 sayılı Kanun' un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
27.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.