"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının davalılar vekili tarafından temyizi üzerine, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar vekilince temyiz tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının boru ... ustası olarak 16.07.2014-19.04.2016 tarihleri arasında yurt dışı hizmet sözleşmesi ile davalı Şirketlerin Rusya'da bulunan şantiyelerinde çalıştığını, davacının 1.800,00 USD ücret aldığını, ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini, ücretinin 300-400 USD kısmının avans olarak elden, kalanının bankadan ödendiğini, her ... 07.00-21.00 saatleri arasında, pazar günü ve dinî-millî ... ayrımı olmadan çalıştığını, 1 ... ..., 1 ... ... Bayramı'nda ve 1 ... de yılbaşında izin kullandığını, işverence 3 öğün yemek verildiğini, barınmasının sağlandığını, davalılar arasında organik bağ bulunduğunu, alacaklardan birlikte sorumlu olduklarını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ile hafta tatili ücretlerinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının İŞKUR hizmet sözleşmesi ile belirli süreli olarak istihdam edildiğini, işçilik alacaklarının Rusya Federasyonu kanunlarına tâbi olduğunu, davacının ... sözleşmesinin projenin sona ermesi nedeniyle kendiliğinden bittiğini, tazminat talep edemeyeceğini, hak kazanıp da ödenmeyen ücret alacağı bulunmadığını, taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı REC Uluslararası İnşaat Şirketi vekili; davacının kendi firmalarında hiç çalışmadığını, husumet itirazları bulunduğunu, alacakların zamanaşımına uğradığını, talep edilen alacakların davacının çalıştığı ülke mevzuatına göre değerlendirilebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.02.2020 tarihli ve 2017/750 Esas, 2020/64 Karar sayılı kararı ile; davalılar arasında organik bağ olduğu, davalıların aynı holdinge bağlı şirketler olduğu, davacının çalışmasının her iki Şirket nezdinde geçtiği, Şirketlerin birbiri ile bağlantılı şirketler olduğu, davacının 16.07.2014-19.04.2016 tarihleri arasında 1 yıl, 9 ay, 4 ... davalılar nezdinde ... sözleşmesi ile en son aylık net 1.125,00 USD ücretle çalıştığı, davalının ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini ispatlayamadığı anlaşıldığından kıdem ve ihbar tazminatının hüküm altına alındığı, davacının karşılığı ödenmeyen fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 18.11.2020 tarihli ve 2020/1411 Esas, 2020/2656 Karar sayılı kararı ile; ... sözleşmesinin feshinin haklı olduğunu ispat yükünün davalıya ait olduğu, davalılar tarafından haklı feshin ispat edilemediği, davacının çalıştığı Rusya Federasyonu ile ülkemiz arasında sosyal güvenlik anlaşması bulunmadığından, net ücret brüt ücrete dönüştürülürken net ücrete %5 oranında genel sağlık sigortası primi işçi payı eklenmesinde ve davacının kıdem tazminatı hesaplanırken kıdem tazminatı tavanı dikkate alındığından kıdem tazminatının yabancı para cinsinden hüküm altına alınmasında isabetsizlik bulunmadığı, davacının 16.07.2014-19.04.2016 tarihleri arasında davalı Şirketler nezdinde çalıştığını Pol-Net kayıtları, işveren belgeleri, banka kayıtları ve tanık anlatımları ile ispatladığı, İlk Derece Mahkemesince kabul edilen ücret miktarı özellikle davacının banka hesabına davalı tarafından yatırılan ücret miktarı ve tanıkların ücretin bir kısmının elden avans verildiğine dair beyanları birlikte gözetildiğinde doğrulandığı, davacının fazla çalışma yaptığını, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını puantaj kayıtlarıyla ispat ettiği, alacaklardan yapılan indirim oranının somut uyuşmazlığın özelliklerine göre isabetli olduğu gerekçesiyle davalılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 01.03.2021 tarihli ve 2021/1378 Esas, 2021/5211 Karar sayılı ilâmı ile; davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek davacının kıdem ve ihbar tazminatlarının kendisine ödenmediğini iddia ettiği, davalının ise davacıya bir kısım ödeme yapıldığını savunduğu, Mahkemece davacıya yapılan ödemelere ilişkin bir değerlendirme yapılmayan bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulduğu, dosya içerisinde yer ... 2016 yılı Nisan ayı imzalı ücret bordrosunda davacıya 660,00 USD ihbar tazminatı tahakkuk ettirildiğinin görüldüğü, Mahkemece hâkimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde, davacı asıl usulüne uygun olarak duruşmaya çağrılarak bordrodaki imzanın kendisine ait olup olmadığı, ödeme yapılıp yapılmadığının sorulması, bu yönde detaylı açıklamalarının alınması, davacı asılın beyanları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 04.11.2021 tarihli ve 2021/226 Esas, 2021/619 Karar sayılı kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılamada davacı asılın 01.07.2021 tarihli celsede alınan beyanında kendisine gösterilen Nisan 2016 dönemine ait puantaj ve ücret bordrosu altındaki ... imzasının kendisine ait olduğunu, ödemelerin bankadan yapıldığını, bordroda ihbar tazminatı ödemesi olarak görünen 660,00 USD'nin banka hesabına ödenip ödenmediğini banka ekstresinden göremediğini, bu nedenle hesabına ödenip ödenmediğini bilmediğini beyan ettiği, dosyada mevcut banka hesap dökümünün incelendiği, hesap dökümünde 660,00 USD ihbar tazminatının davacıya ödendiğine ilişkin bir kayıt bulunmadığı, bu nedenle brüt 1.867,89 USD ihbar tazminatının hüküm altına alındığı gerekçesiyle yapılan yargılama, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.03.2022 tarihli ve 2022/2353 Esas, 2022/3796 Karar sayılı ilâmı ile; somut uyuşmazlıkta; bozma sonrasında yapılan yargılamada, dosyada mübrez 2016 yılı Nisan ayı bordrosunda gözüken 660,00 USD ihbar tazminatının davacıya ödenip ödenmediği yönünden davacı asılın beyanı alınmış ise de yabancı dilde düzenlenmiş 660,00 USD ihbar tazminatı ödemesini gösteren belgeleri davalının dosyaya sunarken bir taraftan da davacının Akbankta mevcut iban numarasını bildirerek yeniden 2016 yılına ait hesap dökümlerinin celbini talep ettiği, Mahkemece ilgili banka kayıtları celp edilmeden, dosyada yer ... eksik banka dökümleri değerlendirilerek, banka kayıtlarında ilgili ödemenin gözükmediği gerekçesiyle ihbar tazminatı yönünden 660,00 USD mahsup edilmeden ilk kararın aynısının verildiği, davacıya ait ücret ve sair ödemelerin yapıldığı 2016 yılına ait hesap dökümü ilgili bankadan celp edilerek davalı tarafından sunulan ödeme belgeleri ve davacı asılın beyanı hep birlikte değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerektiğinin düşünülmemesinin hatalı olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmünün bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda ... Genel Müdürlüğüne yazı yazılarak davacının ücretini aldığı hesaba ait 2016 yılına ait tüm hesap ekstresinin gönderilmesinin istendiği, gönderilen ... hesap ekstresi incelendiğinde 660,00 USD ihbar tazminatının davacıya ödendiğine ilişkin bir kayda rastlanmadığı, bu nedenle brüt 1.867,89 USD ihbar tazminatının hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili ayrı ayrı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; somut olayda ... hukukunun uygulanamayacağını, davacının tüm alacakları ödendiğini, 660,00 USD ihbar tazminatının mahsubunun yapılmamasının hatalı olduğunu, davacı belirli süreli ... sözleşmesiyle çalıştığından kıdem ve ihbar tazminatı talep edemeyeceğini, USD üzerinden kıdem tazminatına hükmedilemeyeceğini, hizmet süresi ve ücret tespitinin hatalı belirlendiğini, ücretin brüte çevrilmesinin hatalı olduğunu, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti taleplerinin kabulünün isabetsiz olduğunu, indirim oranının az olduğunu, tanık ifadelerinin hükme esas alınamayacağını, alacakların zamanaşımına uğradığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Rec Uluslararası İnşaat Şirketi vekili; diğer davalı ile birlikte aynı sebepleri ileri sürmekle beraber ek olarak davacının müvekkili Şirket çalışanı olmadığını, organik bağ kabulünün hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının ihbar tazminatının eksiksiz ödenip ödenmediği ile bu kalem alacaktan mahsubu gereken bir tutar bulunup bulunmadığı hususunda toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.