"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2520 E., 2022/1957 K.
DAVA TARİHİ : 19.08.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/605 E., 2021/635 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kuruma bağlı kömür ocağında çalıştığını, davacının yaptığı işin asıl ... olduğunu, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu, davacının Kurum işçisi sayılması gerektiğini, davacı işçi baştan itibaren davalı Kurum işçisi olarak çalıştığından ilave tediyeye hak kazandığını ileri sürerek ilave tediye alacağının yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunduklarını, davacının yaptığı işin asıl ... değil yardımcı ... olduğunu, Kurum ile davacı arasında bir bağ ve sözleşme bulunmadığını, muvazaa iddiasını kabul etmediklerini, aynı ihale kapsamında çalışan bir işçinin açtığı işe iade davasında muvazaa bulunmadığının tespit edildiğini ve kararın onandığını, Kurum personeli olmayan davacının ilave tediye talebinde bulunmasının hukuka aykırı olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ocakta kömür üretimi yapılabilmesi için drakline ve elektrikli ekskavatörlerle kömürün üzerindeki örtü tabakasının alınması (dekapaj işi), kazılan toprağın döküm sahasına taşınması ve kömüre ulaşıldığında da çıkartılan kömürün stok sahalarına taşınması işlerinde ağır tonajlı kaya kamyonlarının kullanıldığı, bu kamyonların çalışması esnasında makinaların ihtiyacı olan bakım, onarım, yağlama, gresleme gibi işlerin gerek ocak sahasında, gerekse de tamir bakım atölyelerinde yapıldığı, bu işin Şirket çalışanları tarafından ... Kömür İşletmeleri Kurumuna ait forklift, vinç vb. makina, ekipman, yedek parça ve malzeme kullanılarak Kurum kadrolu çalışanları ile birlikte yapıldığı, kullanılan ekipmanların Kuruma ait olduğu ve bu sebeplerle davalı Kurum ile alt işveren arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; dava şartı yokluğu, hukuki yarar yokluğu, husumet itirazları ile zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, gerekli araştırma, keşif ve özellikle muvazaa tespiti yapılmadan Mahkemece ön yargılı olarak davacının yaptığı işin muvazaalı olduğu kabul edilerek verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu, ihale konusu işin yardımcı ... olduğunu, yüklenici firma işçileriyle birlikte aynı işi yapan personelin bulunmadığını belirterek Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ihale konusu işin sözleşmede "GLİ Müdürlüğü açık ocaklarda çalıştırılmakta olan Komatsu 630 ..., 85D ..., 75/B ... (Treyler) kamyonlar, çeşitli marka ve kapasitedeki hidrolik ekskavatörler, yükleyiciler, grayderler, delik makineleri, buldozerler, sondaj makineleri, vinçler, yol silindirleri, traktörler, kaynak makineleri, forkliftler, sabit jeneratörlerin Dizel motorları, seyyar aydınlatma jeneratörleri ile anfo kamyonları, hafif vasıta araçları ve kamyonların; 12 ay süreyle çeşitli unvanlardaki toplam 99 personel ve şoförüyle birlikte 2 adet yağlama kamyonu, 2 adet 4x4 pikap, 1 adet kamyonet ve 2 adet 4x2 pikap ile teknik şartnamede belirtilen tamir, bakım işlerinin yaptırılması işi” olarak ifade edildiği, söz konusu periyodik bakım ve onarım ihalesi kapsamında şoför olarak çalışan davacının hizmet alım sözleşmelerine uygun şekilde çalıştırıldığı, alt işverene verilen işin doğrudan üretim organizasyonu içinde yer alan bir ... olmayıp yardımcı ... kapsamında olduğu, davalı Kurum ile diğer dava dışı şirketler arasında asıl işveren - alt işveren ilişkisinin kanuna uygun olarak kurulduğunun anlaşıldığı, davalı ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve davacının davalı Kurumun işçisi olduğuna ilişkin tespitin yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; müvekkili ile aynı hizmet alım sözleşmelerinde aynı tarihlerde çalışmış olan bir kısım işçiler tarafından açılan davalarda, 2019 yılı ve öncesinde yapılan tüm alt işverenlik sözleşmelerinin muvazaalı olarak kabul edildiğini, yerleşik içtihatlar doğrultusunda muvazaalı olduğu kesinleşen hizmet alım sözleşmeleri dikkate alınarak müvekkilinin asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ile muvazaalı dönem için tediye talebinin kabul edilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı, muvazaaya dayanıp dayanmadığı ve buna göre davacının ilave tediye alacağına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun
'un 1 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu’nun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 01.12.2021 tarihli ve 2021/11711 Esas, 2021/16013 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.