"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 12. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
BİRLEŞEN DAVA :
MAHKEMESİ : ... 4. ... MAHKEMESİ
Asıl ve birleşen davada taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davanın davacıları tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı asıl ve birleşen davanın davacıları tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı ... Sendikası vekili dava dilekçesinde; Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının, 23.12.2021 tarihli ve 31698 sayılı Resmî Gazete'de yayımladığı 2021/165 sayılı kararında ... Ulaşım Toplu Taşım İşletmeciliği Turizm Sanayi Tic. AŞ unvanlı işverene ait ... sicil numaralı işyerinin savunma ve güvenlik işkoluna girdiğine ilişkin tespiti ile aynı işverenin ..., ..., ..., ..., ... Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerlerinin genel işler işkoluna girdiğine ilişkin tespitin, yapılan işlerin niteliği dikkate alındığında hatalı olduğunu, işyerlerinin taşımacılık işkolunda yer alması gerektiğini iddia ederek 2021/165 sayılı işkolu tespiti kararının söz konusu sicil numaralı işyerlerine ilişkin kısmının iptali ile bu işyerlerinin taşımacılık işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen davada davacı ... vekili dava dilekçesinde; Resmî Gazete'de yayımlanan 23.12.2021 tarihli ve 2021/165 sayılı işkolu tespiti kararında ... Ulaşım Toplu Taşım İşletmeciliği Turizm Sanayi Tic. AŞ (...) unvanlı işverene ait ... SGK sicil No.lu işyerinin genel işler işkoluna girdiğine ilişkin işkolu tespiti kararının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, ayrıca eksik inceleme ve hatalı tespit ile yapıldığını iddia ederek söz konusu işkolu tespiti kararının ...'a ait ... SGK sicil No.lu işyerine ilişkin kısmının iptali ile bu işyerinin 16 No.lu gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl ve birleşen davada davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; ...'a ait ..., ... ve ... SGK sicil No.lu işyerlerinde ağırlıklı olarak şehir içi raylı sistem ulaşımına yönelik işlerin yapıldığnıı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer aldığını, ... SGK sicil No.lu işyerinde işverene ait yerlere yönelik güvenlik hizmetlerinin verildiğini, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığını, ..., ..., ..., ..., ... SGK sicil No.lu işyerlerinde toplu taşıma, deniz işletmeciliği ve ... Büyükşehir Belediyesi ... Su ve Kanalizasyon İdaresinin yaptığı faaliyetlerin de İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, yapılan bu tespitin mevzuata göre yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Asıl ve birleşen davada davalı Genel ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işkolu tespitinde geçen ...'ın sadece belediye hizmeti için kurulmuş ... Büyükşehir Belediyesi yetki sınırlarında hareket eden, sermayesinin tamamı Belediyeye ait olan bir kamu şirketi olduğunu, İşkolları Yönetmeliği'nin ekli işkolları listesinde 20 numaralı genel işler işkolu başlığı altında belediye hizmetlerinin sınıflandırıldığını, buna göre kanunlarla belediyelere verilen görevler ile belediyenin üstlendiği bütün diğer işlerin genel işler işkolu kapsamında olduğunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7 nci maddesinin (p) bendinde büyükşehir belediyelerinin görev yetki ve sorumluluklarının; "Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, Büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek, Büyükşehir içindeki toplu taşıma hatlarıyla ilgili olarak;şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısı kriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesine karar vermek" şeklinde sayıldığını, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2019/141 karar sayılı işkolu tespitinde ...'a ait dava konusu ..., ..., ..., 1217287.0161 ve ... SGK sicil numaralı işyerlerinin 20 numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespitinin hukuka uygun olduğunu, belediye iktisadi teşekkülü ve bu teşekkül aracılığıyla ifa edilen bütün hizmetlerin belediyecilik hizmetleri ve ... Büyükşehir Belediyesi yetki sınırlarında bizzat Belediyenin görev ve sorumluluk alanındaki belediye hizmetlerini kapsadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3.Asıl davada davalı ... ve Savunma İşleri Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın esasına girilmeksizin süre yönünden usulden reddi gerektiğini, davalı Şirketin ... SGK sicil No.lu işyerinde, ... Büyükşehir Belediyesine ait hizmet binalarının güvenliğinin sağlanması amacıyla binaların özel güvenlik faaliyetinin yürütüldüğünü, bu işin belediye hizmetleri kapsamında olmadığını, davacı yanın dava dilekçesinde söz konusu işyerinde çalışan bütün personelin raylı sistem istasyonlarının, hafif raylı sistem araçlarının ve bunlara ait depolar ile ... sahalarının güvenliklerini ve kontrollerini yaptıklarını belirtmek suretiyle ... SGK sicil No.lu işyerinde yapılan işin savunma ve güvenlik işkoluna girdiğini ikrar ettiğini, ...'a bağlı ... SGK sicil No.lu işyerinde, davalı Şirket ile ... Büyükşehir Belediyesi ile yapılan sözleşme gereğince Belediyeye ait hizmet binalarının özel güvenlik faaliyetlerinin yürütüldüğü, işe ilişkin olarak istihdam edilen personel ile yapılan bu işin belediye hizmetleri kapsamında olmadığını, davalı Şirkette belediyeye ait binaların özel güvenlik faaliyetlerinin yürütüldüğü ve özel güvenlik işinin kendi ayrı bir işkolu olduğu dikkate alındığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 23.12.2021 tarihli ve 31698 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/165 sayılı işkolu tespit kararının isabetli olduğunu, özel güvenlik görevinin 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Daire Kanun'a göre ayrı bir statüye tâbi, alanında uzmanlık gerektiren, ateşli silah taşıma yetkisi olan, bu nedenle polis, asker ve jandarma gibi sürekli eğitimin içinde olan bir meslek grubu olduğunu, özel güvenlik görevlilerinin Devletin kolluk kuvvetine yardımcı olmak üzere faaliyet yürüten 4857 sayılı ... Kanunu'na tâbi olarak çalışan işçiler olduğunu, özel güvenlik personelinin Kanun'da belirtilen koruma ve güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte çalıştırılamayacağını, özel güvenlik personelinin greve katılamayacağı, özel güvenlik görevlilerinin lokavt dolayısıyla işten uzaklaştırılamayacağı hususlarının düzenlendiğini; davacının aksini iddia etmesinin, davalı Şirketin işyerinde çalışmakta olan özel güvenlik görevlilerinin sendikal haklarının engellenmesine sebebiyet verme ihtimalinin bulunduğunu, özel güvenlik görevlisinin 19 No.lu işkolu dışındaki bir işkolundan bildirilmesi hâlinde söz konusu işyerinde toplu ... sözleşmesinin yürürlüğe konulması aşamasında diğer işlerde çalışan işçilerin grev yapabilecekken özel güvenlik görevlilerinin kendi kanunlarındaki yasaktan kaynaklı olarak grev yapamayacağını ve grev oylamasında oy kullanamayacaklarını, Kanun'da bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayılmasının düzenlediğini, söz konusu maddede düzenlenen yardımcı işlerden anlatılmak istenenin; asıl işverenin yapmış olduğu üretimin ön hazırlığı ya da tamamlayıcısı niteliğindeki işler olduğunu, ...'ın ... Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının iştiraki olduğunu, bu sebeple de işlerin niteliği itibarıyla taşımacılık işkoluna gireceğini iddia ettiğini, Şirketin denetim ve yönetim yetkisinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olması, Şirkette özel güvenlik faaliyetinin yürütüldüğü ve bu faaliyete ilişkin ayrı bir işkolu olduğu ve sözkonusu somut olayda güvenlik faaliyetinin 19 No.lu işkolu kapsamında olduğu gerçeğini değiştirmeyeceğini, davaya konu işyerinde diğer davalı Bakanlık tarafından yapılan tespitin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
4.Asıl ve birleşen davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu 23.12.2021 tarihli ve 31698 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/165 Karar No.lu işkolu tespit kararının ..., ..., ..., ... ve ... SGK sicil numaralı işyerlerine ilişkin kısmının yürürlükteki mevzuata ve Yargıtay yerleşik içtihatlarına uygun olduğundan davacının bu işyerlerine yönelik haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davasının reddi gerektiğini, ... SGK sicil No.lu işyerine yönelik kısmının ise mevzuata ve Yargıtayın yerleşik içtihatlarına uygun olmadığından bu işyerinin de taşımacılık işkolunda yer aldığına ilişkin davanın reddi gerektiğini belirterek söz konusu işyerinin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğinin tespitine, ... tarafından faaliyet gösterilen ..., ...,..., ... ve ... SGK sicil numaralı işyerlerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla, yürütülmesi münhasıran belediyelerin görev ve sorumluğuna bırakılan işlerden olduğu ve yapılan işler salt belediye hizmeti niteliğinde bulunduğundan, işyerlerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de asıl işin girdiği işkolundan sayılacağından İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra nolu genel işler işkoluna girdiklerinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
5.Asıl ve birleşen davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işkolu tespiti kararında, ..., ..., ..., ..., ... SGK sicil No.lu işyerlerinde yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı kararının, kanuna ve İşkolları Yönetmeliği'ne uygun bulunduğunu, ancak işkolu tespit kararında, ... SGK sicil No.lu işyerinde güvenlik hizmetlerinin verildiği, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığına ilişkin tespit kararının, hukuka ve İşkolları Yönetmeliği'ne açıkça aykırı olduğunu, işkolu tespitindeki ... SGK sicil No.lu işyerinde de belediye hizmetlerine yönelik işler yapıldığından, genel işler işkolunda yer aldığını, Bakanlığın 23.12.2021 tarihli ve 2021/165 Karar No.lu işkolu tespiti kararında, taşımacılık işkoluna ilişkin ve savunma ve güvenlik işkoluna ilişkin işkolu tespit kararlarının iptali ve söz konusu işyerlerinin genel işler işkoluna girdiğinin tespiti talepli ... 4. ... Mahkemesinde 2022 6 Esas sayılı dosya ile dava açtıklarını, işkolu tespitine ilişkin emsal mahkeme kararlarında, belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda yer aldığının öngörüldüğünü, davacının dava konusu işkolu tespitine konu işyerlerinin 15 sıra No.lu taşımacılık işkoluna girdiğine ilişkin tüm beyanlarnın, İşkolları Yönetmeliği'ne ve hukuka aykırı olduğunu, işkolu tespitine konu işyerlerinde, ağırlıklı olarak belediye hizmetlerine yönelik genel işler yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
6. Asıl davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde; ... tarafından yürütülmekte olan şehir içi toplu ulaşım hizmetleri ve bu işe yardımcı nitelikli diğer hizmetlerin niteliği itibarıyla 15 No.lu taşımacılık işkoluna girdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ...'ın 2.4931.01.01.....13.05 SGK sicil numaralı işyerinde bünyesinde bulunan otobüs terminal işletmesi, raylı sistem istasyonları, Şirket yerleşkesi vb. yerlerde güvenlik hizmeti verildiği, ilgili işyerinin SGK ... kodunun “4931-Kara Taşımacılığı ile Yapılan Şehir içi ve Banliyö Yolcu Taşımacılığı” olarak belirlendiği, işyerinde çalışan işçilerin büyük çoğunluğunun meslek kodunun 5414.12 "Özel Güvenlik ve Koruma Meslek Elemanı" olarak bildirildiği, davalı Bakanlık tarafından işyeri tüzel kişiliği bünyesinde bulunan otobüs terminal işletmesi, raylı sistem istasyonları, Şirket yerleşkesi vb. yerlerde güvenlik hizmeti verildiği tespit edilerek İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkoluna girdiğine yönelik karar verildiği, işverene ait ..., ...,..., ..., ... ve ... SGK sicil No.lu işyerlerinde yapılan işlerin büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin faaliyetler olduğu, yerleşik Yargıtay kararları uyarınca, belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda kabul edildiği, bu kapsamda dava konusu somut olayda ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olan ...'a ait olan işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının anlaşıldığı gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davaclar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Asıl davada davacı ... Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; bir işyerinde yapılan işlerin girdiği işkolunun, işyerinde yürütülen faaliyetin niteliği ve ağırlıklı işin hangi amaca özgülündendiğiyle doğrudan ilgili olup buna göre belirlendiğini, bu sebeple davaya konu işkolu tespit kararında belirtilen işyerinde yapılan işin niteliğinin, işyerinde yürütülen asıl işin ve asıl işe yardımcı işlerin ne olduğunun, işyerinin yönetim birliği, iktisadi birlik, yatırım ve personel ağırlığı, faaliyetin özgülenmesi gibi hususların incelenmesi ve tespiti gerektiğini, Bakanlık tespitine konu ... sicil No.lu işyerinde toplam 364 personelin çalıştığını, söz konusu personelin raylı sistem istasyonlarının, hafif raylı istem araçlarının ve bunlara ait depolar ile ... sahalarının güvenliklerini ve kontrollerini yaptığını, aynı zamanda bu personelin raylı sistemi kullanan vatandaşların bilet kontrollerini de yaptığını, ... sicil No.lu işyerinde toplam 962 personel çalıştığını, söz konusu çalışanların ekseriyetinin şoför unvanı ile çalıştığını, bu şahısların ...'a ait raylı sistem araçlarına dikine taşıma yapan hatlarda otobüs şoförlüğü yaptığını, burada gözden kaçmaması gereken hususun işletmenin iktisadi birliğinin ne olduğu ve faaliyetin hangi amaca özgülendiği noktası olduğunu, söz konusu işyerinde raylı sistemle entegre ve sistemin sorunsuz ve daha ekonomik çalışmasına katkı vermek amacıyla gerçekleştirilen bir faaliyet söz konusu olduğunu, ... sicil No.lu işyerinde 1 işçi, ... sicil No.lu işyerinde de 1 kişi çalıştığını, bu işyerlerinde de taşımacılık faaliyetlerinin tamamlayıcısı işlerin yapıldığının bilindiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesi gereğince Aile ... tarafından 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşkolları Yönetmeliği'nin "Taşımacılık" başlıklı 15 inci maddesinde bulunan “belediyeler veya bağlı şirketleri ve bağlı şirketler tarafından kurulan şirketler eliyle yapılan hafif ve ağır raylı taşımadık işleri dahil” ibaresinin iptali istemiyle açılan davanın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca reddedildiğini, Danıştay kararından da anlaşılacağı üzere belediyeler veya bağlı şirketleri tarafından kurulan/işletilen raylı taşımacılık işlerinin taşımacılık işkolunda olduğunu, gerek raylı sistem ile yolcu taşımacılığının gerekse diğer vasıtalarla yolcu taşımacılığı faaliyetinin uluslararası normlar çerçevesinde taşımacılık işkolunda yer aldığı hususunda bir tartışmanın söz konusu olmadığını, ... taşımacılığının bazı büyükşehirlerde 30-40 yıldır yapıldığını, bu şehirlerin ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... olduğunu, bazı illerde ise ... alt yapı çalışmalarının devam ettiğini, ... taşımacılığı ve işletmeciliği ile, ... Cumhuriyeti Devlet Demiryolları tarafından yapılan şehir içi banliyo taşımacılığı arasında esasen bir fark bulunmadığını, şehir içi raylı taşımacılıkta, rayların döşenmesi, bakım ve tamiri, vagonların bakım tamir ve temizliği, sürücülerin çalışma esasları incelendiğinde bunlar ile banliyo trenleri ile diğer trenler ve motorlu trenlerde bu unsurların aynı olduğunun görüldüğünü, dolayısıyla ..., ..., ..., ..., ..., ... ile ... ve diğer raylı sistem ... taşımacılığının mülga İşkoları Tüzüğü'nün 19 No.lu demiryolu taşımacılık ... koluna girdiği Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edildiği ve bu tespitlere yapılan itirazların mahkemelerce reddedilerek verilen kararların Yargıtay 9. Hukuk Dairesince onandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2 .Birleşen davanın davacısı ... vekili istinaf dilekçesinde; Mahkeme kararında birleşen dosya dava dilekçesinin özeti olmadığını, birleşen ... 4. ... Mahkemesinin 2022/9 Esas, 2022/316 Karar sayılı dava dosyasındaki talebin ...'a ait 1218273.016 sicil numaralı işyerindeki işkolu tespitinin iptali ile 16 No.lu gemi yapımı ve deniz taşımacığılı, ardiye ve antrepoculuk işkoluna girdiğinin tespitinin yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemenin ... tarafından işkolu tespitine konu edilen işyerlerinde yürütülen şehir içi toplu taşıma işine ilişkin hizmetlerin belediyenin görev ve sorumlulukları arasında yer alan bir hizmet olduğu, bu nedenle işkolu tespitine konu olan ...'ın T.C. ... Büyükşehir Belediyesinin iktisadi teşebbüsü olarak faaliyet gösterdiği, işverene ait ..., ..., ..., ... ve ... SGK sicil No.lu işyerlerinde yapılan işlerin büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin faaliyetler olduğu, yerleşik Yargıtay kararları uyarınca, belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda kabul edildiği, bu kapsamda dava konusu somut olayda ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olan ...'a ait olan işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı tespiti ile İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer alacağı kanaati ile davanın ve birleşen davanın reddine karar vermesinde hukuka aykırılık görülmediği, her ne kadar birleşen dosya davacısı, birleştirme kararı sonrası birleştirilen dosya ile ilgili beyanda bulunmak üzere kendilerine süre verilmemesi hususunda istinaf talebinde bulunmuş ise de birleşen ve birleştirilen dosyalarda aynı bilirkişi heyetinden aynı yönde alınan raporların mevcut olduğu, dava konusu 1217283 sicil numaralı işyeri yönünden aynı tarihli işkolu tespiti kararının dava konusu edildiği, davanın yasal olarak belirli sürelerde karara bağlanması gereken dava türlerinden olduğu hususları dikkate alındığında, yerel Mahkeme kararında usule aykırılık görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davada davacılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Asıl dava davacısı ... Sendikası vekili temyiz dilekçesinde; davaya konu işkolu tespit kararında belirtilen işyerlerinde yapılan denetimde işin niteliğinin, işyerinde yürütülen asıl işin ve asıl işe yardımcı işlerin ne olduğunun, ayrıca işyerinin yönetim birliği, iktisadi birlik, yatırım ve personel ağırlığı, faaliyetin özgülenmesi gibi hususların yeteri kadar incelenmediğini, bilirkişi raporunun eksik ve hatalı olduğu gibi denetime elverişli de olmadığını, Danıştay kararından da anlaşılacağı üzere belediyeler veya bağlı şirketleri tarafından kurulan/işletilen raylı taşımacılık işlerinin taşımacılık işkolunda olduğunu, emsal yargı kararları, imzalanan toplu ... sözleşmeleri ve uluslararası norm ve ilgili mevzuat birlikte değerlendirildiğinde asıl ... olarak raylı sistemle taşımacılık yapmak üzere kurulan ...'ın işyerlerinin 15 No.lu taşımacılık işkolunda yer almasının uygun olacağını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Birleşen dava davacısı ... vekili; müvekkili Sendikanın davalı işverene bağlı ... SGK sicil numaralı işletmesinde yetkiyi haiz olduğunun mahkeme kararıyla da kesin olarak hüküm altına alındığını ve imzalanan ikinci dönem toplu ... sözleşmesinin hâlâ yürürlükte olduğunu, bu olgunun İlk Derece Mahkemesince dikkate alınmadığını, burada çalışanların gemiadamı olduğunu ve verilen kararın 854 sayılı Deniz ... Kanunu'na da aykırı olduğunu, müvekkili Sendikanın bağlı olduğu 16 No.lu işkolu olan gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk içerisinde bulunduğu davalı işyerinde asıl işin deniz taşımacılığı olduğunu ve bu alanda faaliyet gösterdiğinin ortada olduğunu, Bakanlığın işkolu kararının kendi içinde çelişkili olduğunu, salt Şirketin Belediye iştiraki olmasından yola çıkılarak karar verilmesinin hatalı olduğunu, ayrıca birleşen dosya bakımından beyanda bulunmak üzere süre talep etmelerine rağmen savunma hakkı kısıtlanarak taleplerinin reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davada uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5.19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup asıl ve birleşen davanın davacıları tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.