"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1944 E., 2022/2002 K.
DAVA TARİHİ : 07.07.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gökçeada Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2021/52 E., 2022/58 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 30.....2021 tarihli ve 31527 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/114 Karar numaralı işkolu tespit kararında; 085132.017 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda, 1096012.017 SGK sicil numaralı işyerinin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkolunda yer aldığına ilişkin tespitlerin hatalı olduğunu, bu işyerlerinin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, Gökçeada Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin; Belediyenin hizmetlerini yerine getiren Belediye Şirketi olduğunu ileri sürerek 2021/114 Karar numaralı işkolu tespit kararında yer alan 1085132.017 SGK sicil numaralı işyeri ve 1096012.017 SGK sicil numaralı işyeri ile ilgili tespitin iptali ile bu işyerlerinin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davanın süresinde açılıp açılmadığının tespiti gerektiğini, dava süresinde açılmamış ise davanın usulden reddine karar verilmesini talep ettiklerini, yapılan tespitin usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının talebini Şirketin Belediye iştirâki olmasına ve işyerlerinde sunulan hizmetlerin de 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda münhasıran belediyelere tanınan yetki ve imtiyazlar kapsamında bulunmasına dayandırdığını; ancak davacının bu talebinin ve işkolu itirazının hiçbir yasal dayanağı olmayıp söz konusu talebin tespit kararına konu işyerlerinde icra edilen işlerin niteliğine aykırı olduğunu, bu nedenle haksız ve dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı 1085132.017 SGK numaralı ve 1096012.017 SGK numaralı işyerinde yapılan işlerin, belediye hizmetleri olduğu ve İşkolları Yönetmeliği'ne göre genel işler işkolunda olması gerektiği gerekçesiyle;
"1-) Davanın KABULÜNE,
a-)1085132.017 SGK Sicil numaralı işyeri ile ilgili yapılan işkolu tespitinin iptaliyle, işkolunun 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin TESPİTİNE,
b-) 1096012.017 SGK Sicil numaralı işyeri ile ilgili yapılan işkolu tespitinin iptaliyle, işkolunun 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin TESPİTİNE," karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Bakanlık vekili; davalı işyerinde görülen hizmetlerin 18 No.lu konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğinin İşkolları Yönetmeliği'nde ifade edildiğini, işkollarının belirlenmesinde temel ölçütün yapılan işin niteliği olduğunu, işkolları ayrımında bu ölçüt göz önüne alınmadan yapılacak değerlendirmelerin yanlış ve hatalı olduğunu, belediyelerin asli görevleri arasında sayılmadığı hususu da gözönünde bulundurularak bir hak ve imtiyaz olarak belediyelere tanınan bu işlerin; belediyenin iştiraki olduğu bir şirket tarafından yapılmasının tespite konu işleri genel işler işkoluna dâhil etmeyeceğini, birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl ... yardımcı ... kavramının geçerli olamayacağını, işkolu tespit davalarında her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla işkolu tespitinin yapıldığını, aksi yöndeki kabulün işkollarına ilişkin düzenlemeye aykırı olduğunu, yapılan tespitte usul ve kanuna aykırı bir durum bulunmadığını, bilirkişi raporuna karşı itirazlarının dikkate alınmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile belediye şirketi niteliğini haiz Gökçeada Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait olan ve belediyenin kuruluşuna uygun amaçların gerçekleştirilmesi için kurulan, tespit konusu 108513.17 sicil numaralı ve 1096012.17 sicil numaralı işyerlerinde yürütülen faaliyetlerin belediye hizmeti niteliğinde faaliyetler kapsamına dâhil olduğu, buna göre İlk Derece Mahkemesince tespit konusu işyerlerinin genel işler işkoluna dâhil olduğunun tespitine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalı Bakanlık vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde Bakanlık vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı ise şöyledir:
“...Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi aşağıdaki şekildedir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi karar başlıklarında, davalı Tez Koop-... Sendikasının adının "Tez Koop- ... Sendikası İktisadi İşletmesi" olarak yazılması, mahallinde düzeltilebilir bir hata olduğundan bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Bakanlık vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.