"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2189 E., 2022/1734 K.
DAVA TARİHİ : 26.12.2019
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/1078 E., 2022/168 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılardan ... (Bakanlık), ... Ulaşım Sanayi Ticaret Ltd. Şti. ile Güvenlik ve Savunma İşçileri Sendikası (Güvenlik-... Sendikası) tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Ulaşım Sanayi ve Ticaret Lt. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... Sendikası dava dilekçesinde; davalı Şirket tarafından, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve diğer mevzuatta, belediyelerin hak, görev ve sorumluluğu altında olan belediye hizmetlerinin bir bölümünün ... Büyükşehir Belediyesi adına yürütüldüğünü; belediye hizmetlerinin tamamının, İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkolu içerisinde tanımlandığını; davalı Şirketin ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olduğunu, hisselerinin tamamına yakınının ... Büyükşehir Belediyesine ait olduğunu, Şirketin belediye hizmetlerini yürütmek üzere kurulduğunu, Şirket yönetim ve denetim yetkisinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğunu; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun) uyarınca, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin girdiği işkolundan sayılması gerektiğini ileri sürerek 12.12.2019 tarihli ve 30976 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/168 sayılı işkolu tespit kararının iptaline ve ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olan ... Ulaşım Sanayi ve Ticaret Lt. Şti.ne ait olan 1039338.065 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davanın süresinde açılmadığını, Bakanlıkça yapılan incelemede, davalı Şirkete ait işyerinde işlerin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, yapılan işkolu tespitinin usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; İdareye ait binaların özel güvenlik faaliyetlerinin yürütülmesinin niteliği itbarıyla asıl işten farklı bir hizmeti meydana getirdiğini; özel güvenlik faaliyetlerinin işe ilişkin olarak istihdam edilen personel ile yapılan işin belediye hizmetleri kapsamında bulunmadığını, bir işyerinde birden fazla asıl ve yardımcı işin yürütülmesinin mümkün olduğunu, özel güvenlik faaliyetinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının doğrudan yürüttüğü bir faaliyet olmadığını, özelliği gereği teknolojik uzmanlık gerektirdiğinden özel güvenlik işinin yardımcı ... olarak nitelendirilmesi ve kendi işkolundan tescil edilmesi gerektiğini, bir işin asıl işe yardımca ... sayılabilmesi için asıl işin tamamlayıcısı ve üretime yardımcı bir nitelik taşıması gerektiğini, Bakanlığın konuyla ilgili görüşünde; uygulamada birlikteliğin sağlanması için özel güvenlik görevlilerinin, alt işveren ilişkisi dışında doğrudan asıl işverene bağlı olarak çalıştırıldıkları durumlarda asıl işyerinin girdiği işkoluna bakılmaksızın 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda tescil edilmeleri gerektiğinin belirtildiğini, Şirketin denetim ve yönetim yetkisinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olmasının Şirkette özel güvenlik faaliyeti yürütüldüğü ve bu faaliyete ilişkin ayrı bir işkolunda bulunduğu gerçeğini değiştirmeyeceğini, nitekim özel güvenlik personelinin greve ve grev oylamasına da katılamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; aleyhe olan iddiaları kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Şirkete ait işyerlerinin, tüm sevk ve idare işlerinin de münhasıran ... Büyükşehir Belediyesi tarafından ve belediye hizmetleri çerçevesinde yerine getirildiği, itiraza konu işyerindeki güvenlik hizmetinin serbest piyasaya dönük olarak yapılmayıp sadece ... Büyükşehir Belediyesi işyerlerine verildiğini, tespite konu işyerindeki faaliyetin, belediye hizmetlerine yönelik asıl işe yardımcı ... niteliğinde olduğu ve asıl işin tabi olduğu işkolunda bulunması gerektiği, dolayısıyla davaya konu işkolu tespiti kararına konu işyerinde, İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer alan işlerin (asıl işe yardımcı ... niteliğinde) yapıldığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Bakanlık, ... Ulaşım San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Güvenlik-... Sendikası vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Bakanlık vekili; davalı Şirkete ait ... SGK sicil No.lu işyerindeki işçilerin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının hizmet binalarında özel güvenlik faaliyetlerini yürüttüklerini, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, 696 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname'deki düzenlemeye göre sürekli işçi pozisyonuna, geçici işçi pozisyonuna veya işçi statüsüne geçirilen işçilerin geçişten önce çalıştığı alt işveren işyerinin; geçiş yapılan işyerinin işkolu ile aynı olması hâlinde o işkolundaki mevcut işyerinden, farklı ise geçişten önce işçinin çalıştığı alt işverenin işkolunda yeni tescil edilecek işyerinden SGK'ya bildirim yapılacağını, bu kapsamda olan işyerlerinden her birinin bağımsız ... yeri sayılacağını, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulünün hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... ... Sendikası vekili; cevap dilekçesini tekrarla verilen kararın hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... Ulaşım San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; İlk Derece Mahkemesi kararının istinaf incelemesi neticesinde bozularak yeniden yargılama neticesinde davanın reddine, yeniden yargılama yapılması mümkün değilse kararın istinaf incelemesi neticesinde bozulması ve dosyanın yeniden görülmesi amacıyla yerel Mahkemeye gönderilmesine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; asıl işe yardımcı ... niteliğinde faaliyet yürütülen (1039338.065) sicil numaralı işyerinin de asıl işin dâhil olduğu işkolu olan genel işler işkolunda yer aldığının tartışmasız olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Ulaşım San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Ulaşım San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı aşağıda yazılı olduğu gibidir:
“...Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıda yazılı olduğu şekildedir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... Ulaşım San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.