"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2645 E., 2022/3376 K.
DAVA TARİHİ : 22.....2018
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/722 E., 2022/180 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair 23.07.2019 tarihli ve 2018/337 Esas, 2019/691 Karar sayılı kararı, taraf vekillerinin istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 22.11.2021 tarihli ve 2020/1585 Esas, 2021/2333 Karar sayılı kararı ile kaldırılarak yeniden yargılama yapılması için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre; hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktar 31.953,08 TL olup dava tarihi itibarıyla ... sözleşmesinin sona ermiş olduğu da dikkate alınarak bu miktarın Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihindeki kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili özetle müvekkilinin davalıya ait işyerinde temizlik işçisi olarak çalıştığını, ... sözleşmesini emekli olarak haklı nedenle feshettiğini, sendika üyesi olmasına rağmen ücretinin sendikalı işçilerin seviyesine getirilmediğini, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediğini, fazla çalışma yaptığını, karşılığı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı farkı, sendikal ikramiye, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti, bayram yardımı, ilave tediye, maaş farkı, ücret, aile yardımı, çocuk yardımı, yemek yardımı, eğitim yardımı, giyim yardımı, yakacak yardımı, yol yardımı, bilet yardımı, ek gıda yardımı, gece çalışması ve vergi indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle davanın öncelikle husumet nedeniyle reddi gerektiğini, kıdem tazminatı yönünden davacıya ödeme yapılıp yapılmadığının diğer şirketlerden sorulması gerektiğini, davacının Belediyeden hizmet alım işi üstlenen firmalarda firma işçisi olarak çalıştığını, dolayısıyla ihbar olunan şirket işçisi olduğunu, alacak taleplerini kabul etmediklerini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, ihale sözleşmeleri, davalıların tâbi olduğu mevzuat birlikte değerlendirildiğinde, davalı ... Belediye Başkanlığının belirtilen işleri alt işverene vermesi mümkün olup davalı Belediye ile dava dışı şirketler arasında geçerli ve muvazaaya dayanmayan bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, dosyada mevcut toplu ... sözleşmeleri incelendiğinde 15.10.2015-31.03.2017 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının ... Ltd. Şti.- ARC Hiz. Ltd. Şti.- Şahmeran San. Tic. Ltd. Şti. ... ortaklığı ve ... Sendikası olduğu, 15.....2017-31.12.2018 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının Şahmeran-Ars Hiz. Ltd. Şti. ve ... Sendikası olduğu, 15.10.2017-31.03.2018 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının ... Grup AŞ ve ... Sendikası olduğunun anlaşıldığı, davacıya ait hizmet döküm cetvelinin incelenmesinde davacının; 01.02.2015-31.03.2017 tarihleri arasında Tuana İnş. AŞ- ARC Hiz. Ltd. Şti. - Şahmeran San. Tic. Ltd. Şti.nde, 01.04.2017-30.04.2017 tarihleri arasında Şahmeran San. Tic. Ltd. Şti.nde, 01.05.2017-15.09.2017 tarihleri arasında ARC Hiz. Ltd. Şti. - Şahmeran San. Tic. Ltd. Şti.nde, 16.09.2017-31.10.2017 tarihleri arasında Tekten Grup AŞ'de çalışma kaydının olduğu buna göre 15.10.2015-31.03.2017 tarihleri arasındaki dönemin 1 numaralı, 15.....2017-15.09.2017 tarihleri arasındaki dönemin 2 numaralı, 15.10.2017-31.10.2017 tarihleri arasındaki 21 aylık dönemin 3 numaralı toplu ... sözleşmesine göre hesaplandığı ilave tediye, aile yardımı, giyim yardımı, bilet yardımı, ek gıda yardımı, ücret fark alacağı, vergi indirimi alacağı ve yol yardımı alacaklarının ayrı ayrı reddi, diğer taleplerin kabulü gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili özetle davalı ile dava dışı yüklenici şirketler arasında muvazaalı asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğunu, bu nedenle muvazaanın kabulüne göre belirlenen hesaplamaya itibar edilmesi gerektiğini, bilirkişi raporundaki hesaplamaların hatalı olduğunu, vekâlet ücretinin hatalı hüküm altına alındığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili özetle davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, davalı ile dava dışı yükleniciler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının kendi isteği ile işten ayrıldığını ve kıdem tazminatına hak kazanmadığını, davacının ücretinin hangi emsal işçiye göre belirlendiği ve hangi toplu ... sözleşmesi hükümlerinin uygulandığının bilirkişi raporunda belirtilmediğini, davacının bütün haklarının kendisine ödendiğini, işçilik alacağı bulunmadığını, bilirkişi raporundaki hesaplamaları kabul etmediklerini, davacı tanıklarının davalıya karşı davası olan tanıklar olduğunu ve beyanlarının esas alınamayacağını, ıslah zamanaşımının değerlendirilmesi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava dilekçesi ve ıslah dilekçesindeki talepler dikkate alındığında hükmedilen faiz türünü kabul etmediklerini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına göre davacının değişen şirketler nezdinde davalı Belediye işyerinde çalıştığı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 14 üncü ve 67 nci maddelerine göre temizlik işinin alt işverene gördürülmesi mümkün olduğundan davalı Belediye ile dava dışı yükleniciler arasında muvazaalı ilişki bulunmadığı ancak muvazaaya dayanmayan asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu kabulünün yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince Dairenin gönderme kararı üzerine, kararda belirtilen eksiklikler giderildikten sonra dava dışı alt işveren şirketlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmeleri kapsamında davacının fark işçilik alacaklarının hesaplanması ve kabulünün dosya içeriği ve emsal kararlara uygun olduğu, ibraz edilen puantaj kayıtlarında gösterilen dönemler bakımından puantaj kayıtlarına göre puantaj kaydı bulunmayan dönemler bakımından tanık beyanlarına göre belirlenen çalışma düzeni dikkate alınarak, ve ibraz edilen bordrolarda tahakkuk ettirilen fazla çalışma ücreti ödemeleri mahsup edilerek yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olduğu, davacının emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini sona erdirmesi nedeniyle kıdem tazminatına hak kazandığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ıslah talebi bakımından zamanaşımının değerlendirildiği, faiz türü ve başlangıcının usul ve kanuna uygun olduğu, davanın kısmi dava olarak açılıp mahkemece bu şekilde sonuçlandırılmasında bir hata bulunmadığı, davanın kabul ve red oranı gözetildiğinde kabul edilen vekâlet ücretinin dosya içeriğine uygun olduğu gerekçeleriyle tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Belediye ile dava dışı şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, buna göre hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların doğru olup olmadığı ve alacakların eksik belirlenip belirlenmediği, vekâlet ücretinin miktarı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2, 41 ve 47 nci maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; dosyada mübrez ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti talepleri puantaj kayıtlarına ve kayıt bulunmayan dönem yönünden ise tanık beyanlarına göre hesaplanmıştır. Bilirkişi tarafından bu şekilde hesap yapılmasına rağmen raporun sonuç kısmına sadece kayda dayalı hesaplama sonucu bulunan tutar yazılmış, tanık beyanına göre hesaplanan tutarlar yazılmamıştır. Fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarında hem puantaj kayıtlarına göre hem de tanık beyanlarına göre hesaplanan tutarların, davacının ıslah dilekçesi dikkate alınarak talebi doğrultusunda hüküm altına alınması için kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davalıya iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
1. İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.