"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 52. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/175 E., 2023/372 K.
DAVA TARİHİ : 13.04.2022
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davalı ... Başkanlığı yönünden davanın husumetten reddi, diğer davalı yönünden davanın hukuki yarar yokluğundan reddi
SAYISI : 2022/315 E., 2022/721 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalı ... Başkanlığı yönünden davanın husumetten reddi, davalı... İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret AŞ yönünden davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı işverence yapılan feshin geçersizliğinin tespiti amacıyla işe iade talepli dava açıldığını, ... ... 2. ... Mahkemesinin 2018/75 Esas ve 2020/182 Karar sayılı kararı ile feshin geçersizliğine karar verildiğini, anılan kararın ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesinin 2020/2241 Esas ve 2020/2409 Karar sayılı kararı ile kesinleştiğini, geçersiz fesih tarihinde işten ayrılış kodu (29) olarak bildirilen davacının söz konusu işten ayrılış kodu sebebiyle işsizlik ödeneği başvurusunun reddedildiğini bu nedenle işten ayrılış kodunun (4) olarak düzeltilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; işten çıkış bildirgesini vermekle yükümlü olanın davalı işverenlik olduğunu, müvekkili Kurumun işten çıkış kodlarını araştırma yetkisi ve görevi bulunmadığından Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, davacının işçi ve işveren arasında kesinleşen mahkeme kararına dayalı olarak yazılı müracaatta bulunması hâlinde işten çıkış kodunun düzeltildiğini, Kuruma yönelik dava açılmadan önce Kuruma başvuru şartının mevcut olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı... İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret AŞ davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; yargılama devam ederken davacının işten çıkış kodunun düzeltildiği ve davanın konusuz kaldığı gerekçe gösterilerek karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davanın açılmasına işverenin sebep olduğunu, bu nedenle davacı aleyhine yargılama gideri, vekâlet ücreti ve arabuluculuk ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, feshin geçerli nedenle yapılmadığının sabit olmasından sonra işsizlik ödeneğinden yararlanmak için ... ... Kurumu Genel Müdürlüğüne başvurması gerekirken eldeki tespit davasını açmasında hukuki yarar bulunmadığı, davada yasal muhatap işveren olduğundan davalı ... yönünden davanın husumetten reddi gerektiği, davalılar hakkında açılan davaların ret sebebi farklı olmasına rağmen ... vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalı ise de davalılar istinaf yoluna başvurmadığından davalılar lehine ... vekâlet ücretine hükmedildiği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kamu düzeni yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davalı ... Başkanlığı yönünden davanın husumetten reddi, davalı ... yönünden davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davalı ... Kurumunun husumeti yönünden yapılan değerlendirmeye katılmanın mümkün olmadığını, 7036 sayılı ... Mahkemesi Kanunu'nun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince Sosyal Güvenlik Kurumunun davalı olarak gösterildiğini, davanın açılmasına sebebiyet verenin de davalı işveren olduğunu bu nedenle davacı aleyhine yargılama gideri, vekâlet ücreti ve arabuluculuk ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işten çıkış kodunun düzeltilmesine yönelik tespit davası açılmasında davacının güncel hukuki yararının bulunup bulunmadığı, davalı ... Kurumuna husumet yöneltilip yöneltilemeyeceği ile vekâlet ücreti ve yargılama giderleri noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 106, 114 ve 115 inci maddeleri.
3. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 25 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
" (1) Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar için Ek-5, (c) bendine tabi olanlar için ise Ek-5/A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta ile yapılır. (Ek cümleler:RG-18/8/2021-31572) Sigortalı işten ayrılış bildirgesi Ek-5 ve Ek-5/A’nın açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik gün nedenlerine ilişkin kodları belirlemeye ve bu kodlarda değişiklik yapmaya Kurum yetkilidir. Söz konusu düzenlemeler işverenlere Kurumca duyurulur."
4. 2020/1 sayılı Pasif İşgücü Hizmetleri Genelgesi'nin "A) İşsiz Ödeneği" başlığı altında düzenlenen (3.6) maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir:
" Sigortalı işsizlerin mahkeme kararı ile birlikte Kurumumuza başvurmaları halinde aşağıda belirtildiği üzere işlem yapılmalıdır.
a. Sigortalı işsizin işveren aleyhine açmış olduğu, Kurumumuzun taraf olmadığı davanın işçi lehine sonuçlanması halinde,
1. Mahkeme kararında; ihbar ve/veya kıdem tazminatına hükmedilmiş veya 4447/51 inci madde kapsamında fesih işleminin yapıldığı yönünde bir ifadeye yer verilmiş olması halinde yasa kapsamında fesih işlemi yapıldığı kabul edilir ve diğer koşulları sağlayanlar İS hizmetlerinden yararlandırılır.
2. Mahkeme kararı kesinleşmiş olmalıdır. Mahkeme kararının kesinleşip kesinleşmediği; ilgili mahkeme tarafından karara eklenen kesinleşme ibaresi veya yasal süresinde temyiz edilmediğine dair bir yazıdan anlaşılmaktadır."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.