"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/408 E., 2023/24 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 04.09.2007 - 14.07.2014 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde fizik öğretmeni ve fizik zümre başkanı olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin müvekkili tarafından ücretinin Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirilmesi, fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi nedenleriyle haklı olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti, ücret alacağı, asgari geçim indirimi ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ücretinin maaş bordrolarında gösterildiği gibi olduğunu, fizik öğretmeni olması sebebiyle ders saatlerinin seyrek olduğunu, fazla çalışma yapmadığını, davacı ile belirli süreli ... sözleşmeleri imzalanması nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanamayacağını ... bayram ve genel tatillerde müvekkili işyerinde çalışma yapılmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 05.05.2016 tarihli ve 2014/478 Esas, 2016/220 Karar sayılı kararı ile; davacının fazla çalışma yaptığı, ... bayram ve genel tatillerde çalıştığını, her yıl tam 12 ay çalıştığını ispat ettiği hâlde her yıl temmuz ve ağustos aylarına ait ücretlerinin ödenmediğine ilişkin iddialarının dosya kapsamı uyarınca ispatlandığı, davacının bu çalışmalarının karşılığı ücretlerinin ödendiğinin ise davalı işveren tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 26.09.2018 tarihli ve 28.09.2020 Esas, 2016/22464 Karar sayılı ilâmı ile; davalının diğer temyiz itirazları reddedildikten sonra, davacının davalıya ait dershanede öğretmen olarak görev yaptığı, davacının tâbi olduğu Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 10 uncu maddesinde "Okullar dışındaki kurumlarda günlük çalışmalar 07.00 ile 23.00 saatleri arasında yapılır. Ders saatinin süresi, 45 dakikadır. Uygulamalı dersler blok hâlinde 90 dakika olarak yapılabilir." hükmünün düzenlendiği, yine konu ile ilgili olarak anılan Yönetmelik'in 40 ıncı maddesine göre eğitim personelinin toplam ders saati sayısının kurumlarda 40 saati geçemeyeceğinin düzenlendiği, ilgili hükümler dikkate alındığında eğitim personelinin çalışma süresinin ders saatine göre belirlenmesinin gerektiği, Mahkemece tanık beyanlarına göre davacının haftada 8 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilmiş ise de davacının çalışma süresinin dershanede bulunduğu saatlere göre değil ders saatine göre belirlenmesi gerektiği, Mahkemece davacının ders saatinin tespiti için taraf delilleri toplanıp ders saati belirlendikten sonra sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesi ile bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, ... sözleşmesinde haftalık ders saatinin 40 saat olarak belirtildiği, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26 ncı maddesi uyarınca okullarda görevli öğretmenler ile uzman öğreticilerin haftada en fazla aylık karşılığı 20 saat, ders saati ücretli 20 saat olmak üzere toplam 40 saate kadar ders okutabildiği, mevcut dosya kapsamına göre davacının davalı işyerinde fizik öğretmeni olarak çalıştığı, haftalık girmekle yükümlü olduğu ders saati süresinin 20 saat asıl, 20 saat ek olmak üzere toplam 40 ders saati olduğu, 2013 yılı öncesi dönem bakımından dinlenen tanık beyanlarına göre; arızi çalışmalarla ilgili hesaplama unsurları oluşturulamayacağından ve ara dinlenmeleri gözetilerek davacının haftada ortalama 60 ders saati çalıştığı anlaşılmakla davacının fazla çalışma süresinin 20 ders saati olduğu, 2013 yılı bakımından ise tanıklardan O.A.'nın beyanı esas alınarak haftalık 14 ders saati fazla çalışma yaptığının anlaşıldığı, davalı tarafından fazla çalışma ücretlerinin ödendiğinin ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; talep edilen alacak kalemlerinin zamanaşımına uğradığını, bozma öncesi dinlenen davacı tanıklarının beyanlarının bozma sonrası alınan beyanları ile çelişkili olduğu ve çelişki giderilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu, davalı tanıklarının beyanlarının dikkate alınmadığı, davalı tanıklarının beyanları dikkate alındığında davacının fazla çalışma yapmadığı gibi kanuni haftalık ders saatinin altında çalıştığının görüldüğünü, davacının haksız olarak işe devam etmediğini, kıdem tazminatına hak kazanamayacağını, ... bayram ve genel tatil günlerinde, yaz tatili ve yarı yıl tatilinde öğrencilerin dershaneye gelmemesi nedeniyle davacının ... bayram ve genel tatil ücreti alacağına hak kazanmadığını, davacının ücret alacağı kalmadığını ve çalışmadığı dönem için ücret talep edemeyeceğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının çalışma süresinin tespiti ile buna göre fazla çalışma ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre .davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hükmü temyiz eden aleyhine bozma kararı verilemez. Bu ilkeye dar anlamda aleyhe bozma yasağı adı verilmektedir. Bunun dışında taraflardan sadece bir tanesinin hükmü temyiz etmesi ve Yargıtay’ın bozma kararı vermesi halinde eğer mahkeme bozmaya uyarsa mahkeme önceki karara nazaran kararı temyiz eden aleyhine olacak şekilde karar veremez. Bu ilkeye de geniş anlamda aleyhe bozma yasağı ya da bir başka ifadeyle aleyhe hüküm kurma yasağı denilmektedir.
3. Somut olayda; Mahkeme tarafından net 11.978,50 TL fazla çalışma ücret alacağına hükmedilmek suretiyle verilen ilk karar, davalı tarafın temyiz itirazları doğrultusunda bozulmuş olup Mahkemece, Yargıtay bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiştir. Buna karşın, bozma sonrası davalı aleyhine bu defa taleple bağlı kalındığı belirtilerek net 12.577,43 TL net fazla çalışma ücreti alacağına hükmedilmiştir.
4. Mahkemece aleyhe hüküm kurma yasağına aykırı olarak ve hatalı olarak taleple bağlı kalınarak net 12.577,43 TL net fazla çalışma ücretinin hüküm altına alınması hatalı ise de bu hususun maddi hataya dayandığı anlaşılmaktadır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı tarafın Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin hüküm fıkrasından tamamen çıkartılarak yerine " Net 11.978,50 TL fazla çalışma ücretinden, 6.000,00 TL'sinin dava tarihinden itibaren, kalan 5.978,50-TL'sinin ıslah tarihinden itibaren en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine.” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
19.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.