"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/280 E., 2022/740 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı ... Üniversitesinde Dr.... ile birlikte üniversiteye ait patoloji laboratuvarı kurmak ve Patoloji Anabilim Dalında profesör olarak görev almak üzere 2016 yılının Kasım ayında işbaşı yaptığını, hem Tıp Fakültesinde tam zamanlı öğretim üyesi ve hem de Üniversiteye ait Sağlık Uygulama Araştırma Hastanesinin Patoloji Bölümünde patoloji uzmanı olarak görev yaptığını, patoloji laboratuvarının ve Hastane altyapısının eş zamanlı olarak yeni kurulmaya başlandığını, altyapı ile ilgili Hastane Bilgi İşletim Sisteminde aksaklıklar yaşandığını, bu aksaklıklar nedeniyle idarenin güvenli çalışma ortamı sağlayamadığını, Hastane Başhekiminin kendilerini tedbirsiz olmakla suçladığını, ekip arkadaşı Dr....’ın oluşan ... kaybı nedeniyle istifaya zorlandığını, ekip olarak geldikleri için kendisinin de yalnız bırakılarak ve itibarsızlaştırılarak istifaya zorlandığını, sistemli olarak psikolojik taciz (mobbing) uygulandığını iddia ederek 45.000 TL maddi tazminat ile 100.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini ve kararın www.medimagazin.com.tr adresinde yayımlanmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Üniversitenin bir kamu kurumu olduğunu, toplumsal yaşamın zorunlu gereksinimlerinden olan, düzenlilik ve süreklilik isteyen yükseköğretim hizmetinin de niteliği itibarıyla kamu hizmeti olduğunu, akademisyenlerin sözleşmelerinin de yaptıkları işin bir kamu hizmeti olan yükseköğretim hizmeti olması nedeniyle 4857 sayılı ... Kanunu’na tâbi olmadığını, yüksek yargı organlarının kararlarıyla sözleşmelerinin idari hizmet sözleşmesi kabul edildiğini, bu nedenle davanın idari yargı yolunda görülmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.09.2019 tarihli, 2017/366 Esas, 2019/486 Karar sayılı kararıyla; yargı yolunun caiz olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesinin 03.02.2020 tarihli ve 2019/3569 Esas, 2020/152 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 08.03.2021 tarihli, 2020/1518 Esas, 2021/5718 Karar ilâmıyla; davacı ile davalı Üniversite arasında bağıtlanan sözleşmelerin ... ... sözleşmesi özelliği gösterdiği, dolayısıyla bu ... ilişkisinin özel hukuk kurallarına göre belirlenen özel hukuk ilişkisi olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay bozma ilâmına uyularak işyerinde davacıya işveren tarafından sistemli, kasıtlı ve sürekli olarak aşağılayıcı, ... ... ya da bezdirici davranışlarda bulunulduğu yönünde bir delilin dosya kapsamında bulunmadığı, davacının ... sözleşmesini fesih ihtarnamesi ile sonlandırdığı, taraflar arasındaki sözleşmede mevcut düzenleme uyarınca ... sözleşmesini fesheden tarafın cezai şart olarak belirlenen tutarı almaya hak kazanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; mahkemenin sadece psikolojik taciz (mobbing) yönelik gerekçe oluşturmasının hatalı olduğunu, kişilik hakkı ihlalinin daha geniş bir kavram olduğunu, davacı istifaya zorlandığından ... sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiğinin kabul edilmesi gerektiğini, manevi tazminat talebinin reddinden dolayı maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının cezai şarta hak kazanıp kazanamayacağı, manevi tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı ve hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu’nun 179, 182, 417 ve 420 nci maddeleri.
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (AAÜT) "Manevi tazminat davalarında ücret" başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
" (1) Manevi tazminat davalarında avukatlık ücreti, hüküm altına alınan miktar üzerinden bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir.
(2) Davanın kısmen reddi durumunda, karşı taraf vekili yararına bu Tarifenin üçüncü kısmına göre hükmedilecek ücret, davacı vekili lehine belirlenen ücreti geçemez.
(3) Bu davaların tamamının reddi durumunda avukatlık ücreti, bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümüne göre hükmolunur.
(4) Manevi tazminat davasının, maddi tazminat veya parayla değerlendirilmesi mümkün diğer taleplerle birlikte açılması durumunda; manevi tazminat açısından avukatlık ücreti ayrı bir kalem olarak hükmedilir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlâmın İlgili Hukuk bölümünün (3) numaralı paragrafında yer verilen AAÜT'nin 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası dikkate alındığında; somut uyuşmazlıkta reddedilen manevi tazminat talebi için maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalı olmuştur.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (6) numaralı bendinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine; "6-Manevi tazminat talebi açısından AAÜT gereğince kendisini vekille temsil ettiren davalı için 9.200,00 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine," bendinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
05.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.