"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2023/43 E., 2023/124 K.
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen feragat beyanının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı Elektrik Üretim AŞ (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünde (...) çalışmakta iken 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) düzenlemesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4 üncü maddesinin (B) bendi kapsamında atanma hakkının doğduğunu, ... tarafından gerek cep telefonuna mesaj atılarak ve gerekse telefonla aranarak alt işveren işçisi olmasından kaynaklanan tüm dava ve icra takiplerinden feragat etmesi hususunda kendisine baskı yapıldığını, davacının 696 sayılı KHK ile tanınan bu haklarını kaybetmemek için davalı ...'a karşı açmış olduğu davalardan ve icra takibinden feragat etmek zorunda kaldığını, ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2017/517 Esas sayılı dosyasına ve ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2016/727 Esas, 2017/410 Karar sayılı kararına ilişkin ... 2. İcra Müdürlüğündeki 2017/11571 Esas sayılı takip dosyasına 22.02.2018 tarihinde feragat dilekçesi gönderdiğini, davacının çalıştığı ... tarafından feragat konusundaki baskıların feragat tarihinden sonra da devam ettiğini, ... tarafından gönderilen son mesajda ise sadece ... İnsan Kaynakları Eğt. Dan. Hiz. İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nde (... Şirketi) karşı açılan dava ve icra takiplerinden feragat edildiğine ilişkin evrak getirmeleri gerektiğinin belirtildiğini, ... tarafından aceleye getirilerek ve hatalı uygulamalar sonucunda davacının gereksiz yere feragat etmek durumunda bırakıldığını ve iradesinin ... tarafından fesada uğratıldığını ileri sürerek ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2017/517 Esas sayılı dosyasına ve ... 2. İcra Müdürlüğündeki 2017/11571 Esas sayılı takip dosyasına sunulan feragat beyanlarının iptaline ve feragat beyanları hiç yapılmamış gibi dava ve takibin aynen devamına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın hukuki yarar yokluğu ve kesin hüküm nedenlerinden dolayı reddini talep ettiklerini, davacının feragat beyanının herhangi bir baskı altında kalmaksızın kendi rızasıyla gerçekleştiğini, davacının feragat beyanının kesin hüküm teşkil etmesi nedeniyle bu talebinden dönemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 28.10.2020 tarihli ve 2019/626 Esas, 2020/59 Karar sayılı kararı ile; davacının feragat beyanına ilişkin olarak irade sakatlığı hâllerinin somut olayda mevcut olmadığı, davacının neticelenmiş bir davasının mevcudiyeti ile icra takibine başlamış olduğu, hataya düştüğüne dair davacı vekilinin beyanı var ise de kişinin kendi hatasından yararlanamayacağı, dosya geneline ilişkin olarak ise feragat beyanı için davacıya yönelik bir korkutma ve hilenin mevcut olmadığı, yararlanmak istediği Kanun Hükmünde Kararname hükmünün açık olduğu, bu nedenle davacının yanılmasından da söz edilemeyeceği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 307 nci maddesinde düzenlenen davacının talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçme hâlinin dosya kapsamına yansımış bulunduğu, aynı mahiyette görülen 2018/73 Esas, 2019/68 Karar sayılı ret kararının Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 02.07.2019 tarihli ve 2019/5201 Esas, 2019/14808 Karar sayılı onama ilâmı ile kesinleşmesi de gözetilerek davacının, feragat beyanlarının geçersiz sayılmasına ve takibe kaldığı yerden devamına karar verilmesine ilişkin talebinin reddine karar vermek gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 04.10.2022 tarihli ve 2020/1903 Esas, 2022/1900 Karar sayılı kararı ile; 375 sayılı Kanun hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesinin kamuda alt işveren işçilerinin kadroya geçebilmesini bir takım haklardan feragat edilmesi şartına bağladığı, yapılan düzenleme ile işçilerin ancak çalıştıkları döneme ilişkin açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden ve hatta bu davalar neticesinde kazandıkları haklardan ve alacaklardan feragat ettiklerini kabul ettiklerine dair yazılı bir sulh sözleşmesi ile beyanda bulunmaları hâlinde kadroya alınmaları için başvurabileceklerinin belirtildiği, dosyada mevcut kayıtlardan davacının, dava dışı ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraklerinden olan ve 6102 sayılı ... Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan ... Şirketinde 696 ve 375 sayılı KHK'lar uyarınca 01.04.2018 tarihinde sürekli işçi statüsüne alındığının görüldüğü, somut olayda; davacının ... 2. İcra Dairesinin 2017/11571 sayılı dosyasından (aynı Mahkemenin 2017/517 Esas, 2018/64 Karar sayılı kesinleşen kararına dayalı olarak) yaptığı ilâmlı icra takibinden kadroya geçmek amacıyla 22.02.2018 tarihinde feragat ettiği ve icra takibinin bu nedenle düştüğü, feragatin kadroya geçmek için şart olarak öngörüldüğü, davacının kadroya geçmeyi tercih ettiği; hata, hile veya tehdide maruz kalarak iradesinin sakatlandığına ilişkin delil olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.12.2022 tarihli ve 2022/15680 Esas, 2022/15722 Karar sayılı ilâmı ile; davalı ..., 22.09.2016 tarihli ve 29835 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ana Statüsü'nün "Hukuki statü" başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasına göre iktisadi devlet teşekkülü olup 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kuruluşlardan olmadığından Kanun Hükmünde Kararname kapsamında bulunmadığı, bu nedenle 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan "Bu kapsamda çalıştırılmalarına ilişkin olarak açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden feragat edeceğine dair yazılı beyanda bulunmak," şartının ...'a karşı açılan dava ve icra takipleri için uygulanamayacağı, başka bir deyişle davacının kanunen feragat etme zorunluluğu bulunmamasına rağmen dava ve icra takibinden feragat ettiği, dosya içeriğindeki ... tarafından davacıya gönderilen mesajlar incelendiğinde ...'nin 10.04.2018 tarihli yazısında "Kurumumuz tarafından, personelimizin İdaremize karşı var ise dava ve icra takibinin düştüğüne dair bildirim yapması gerektiği amacıyla gönderilen mesajı, söz konusu personelimiz yanlış yorumlayıp Kamu Kurum ve Kuruluşlarına olan tüm dava ve icra takiplerinden feragat edecekmiş gibi algılamış olup ..." şeklinde belirtildiğinden, davacının gönderilen mesajlar ile yanıldığının ... tarafından da kabul edildiği, davacının kanunen zorunlu olmadığı hâlde kendisi için ağır bir sonuç elde etmesine neden olacak şekilde dava ve icra takibinden feragat beyanında bulunduğu, davacının iradesinin esaslı yanılma hâlleri ile sakatlandığının anlaşıldığı, bu itibarla 6100 sayılı Kanun'un 311 inci maddesi uyarınca davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmında belirtildiği şekilde davacının iradesinin esaslı yanılma hâlleri ile sakatlandığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının davasından feragat etmesi ile dava konusu uyuşmazlığın sona ereceğini, kesin hükmün hukuksal sonuçlarını doğuracağını, alt işveren işçilerinin kadroya geçebilmeleri için kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik davalarından ve icra takiplerinden bütün sonuçlarıyla birlikte vazgeçmesi gerektiğini, işçilerin açtıkları davalardan ve icra takiplerinden feragat etmesinin ön koşul sayıldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının feragatinin geçerli olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 309, 310 ve 311 inci maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 30, 31 ve 32 nci maddeleri, 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.