"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/97 E., 2023/336 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece 21.04.2022 tarihli ve 2022/3562 Esas, 2022/5022 Karar sayılı ilâm ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; 10.10.2022 tarihli ve 2022/400 Esas, 2022/646 Karar sayılı karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dairece 23.01.2023 tarihli ve 2022/17285 Esas, 2023/1130 Karar sayılı ilâm ile, İlk Derece Mahkemesi kararının yeniden bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince 23.01.2023 tarihli ikinci bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlıkla dava dışı alt işverenler arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında davacının alt işveren işçisi olarak davalı Bakanlığa ait işyerinde belirsiz süreli ... sözleşmesi ile çalışırken 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra ücretinin eksik ödendiğini ileri sürerek ücret, ikramiye, ilave tediye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 23 üncü madde kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçişlerin yapıldığını, davacının sürekli işçi kadrosunda istihdam edildiğini, dava konusu taleplerin eksiksiz ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.10.2021 tarihli ve 2021/256 Esas, 2021/580 Karar sayılı kararı ile; davacı işçinin kadroya alınması ile birlikte işverenle imzalanan ... sözleşmesinde, asgari ücretin %22 oranı seviyesinde ücret ödeneceği açıkça öngörüldüğünden 01.01.2019 tarihinden itibaren bilirkişi raporunda hesaplanan tutarın hüküm altına alındığı, ücret farkı ve ilave tediye farkı alacakları için faizin dava ve ıslah tarihinden itibaren işletilmesi gerektiği, ikramiye farkına ilişkin olarak bilirkişi raporunda belirtilen ödeme tarihlerinde davalının temerrüde düştüğü; ancak davacının talebi ile bağlı kalınarak bu alacağa talep tarihinden faiz uygulanması gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 14.12.2021 tarihli 2021/3507 Esas, 2021/3372 Karar sayılı kararıyla; davacı kadroya geçirilirken imzalanan ... sözleşmesinde ücret miktarının asgari ücretin belli oranda fazlası olarak belirtildiği, işbu davadan önceki dönem için açılan davada davacının taleplerinin kabul edildiği, dava konusu dönem itibarıyla da davacının ücretinin taraflar arasında düzenlenen ... sözleşmesine uygun olarak ödenmediği, hesaplanan miktardan ödenen miktarın mahsubu ile belirlenen fark ücret alacağı, fark ilave tediye alacağı, fark ikramiye alacağının hüküm altına alınmasında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.04.2022 tarihli ve 2022/3562 Esas, 2022/5022 Karar sayılı bozma ilâmı ile; davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, arabuluculuk son tutanak tarihinden sonraki talep dönemi için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği dikkate alındığında, bu dönem yönünden davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerektiği, toplu ... sözleşmesindeki düzenleme ve dosya kapsamındaki yetkili Sendika yazısı incelendiğinde, enflasyon farkının “ikinci yıl ikinci altı ayının son günündeki ücrete” ilave edilmesi yani 31.12.2020 tarihinde alınan günlük ücrete uygulanması gerektiği hâlde 01.01.2021 tarihindeki günlük ücrete enflasyon farkı uygulanarak 2021 yılına ilişkin temel ücretin belirlenmesinin hatalı olduğu, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan en son toplu ... sözleşmesinin ikramiyeye ilişkin maddesinde "İşçilere Ocak ve Temmuz aylarında 5’er günlük olmak üzere yılda toplam 10 günlük (5x2=10) ücretleri tutarında ikramiye ödenir" denilmekte olup ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde ise “işçiye yapılacak ödemelere ilişkin hesap dönemi, her ayın 15'i ile bir sonraki ayın 14. Günüdür” denildiği ve tereddüde yer vermeyecek şekilde belirli ya da kesin bir vade söz konusu olmadığı hâlde anlaşamamaya dair son tutanak tarihinin temerrüt tarihi olduğu gözden kaçırılarak ikramiye farkı alacağına, belirlenen temerrüt tarihlerinden faiz uygulanmasının hatalı olduğu gerekçeleri ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 10.10.2022 tarih 2022/400 Esas, 2022/646 Karar sayılı kararı ile; davacı işçinin kadroya alınması ile birlikte işverenle imzalanan ... sözleşmesinde asgari ücretin %22 oranı seviyesinde ücret ödeneceği açıkça öngörüldüğünden davacının 01.01.2019 tarihinden arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan dönemin dosya kapsamında alınan 07.07.2022 tarihli ek bilirkişi raporuna göre hüküm altına alındığı, arabuluculuk son tutanak tarihinden dava tarihine kadar olan dönem için ise arabuluculuk başvurusu bulunmadığından dava şartının gerçekleşmediği, ikramiye alacakları için davalının arabuluculuk son tutanak tarihinde temerrüde düştüğü gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 23.01.2023 tarihli ve 2022/17285 Esas, 2023/1130 Karar sayılı ilâmı ile; tarafların diğer temyiz itirazları yerinde görülmeyerek, arabuluculuk başvuru tarihindeki koşullar göz ardı edilerek 01.01.2021 tarihi ve sonrasına ilişkin fark alacak taleplerinin, 08.09.2021 imza tarihli toplu ... sözleşmesinin ilgili maddelerindeki düzenlemeler dikkate alınarak hesaplanmasının hatalı olduğu, diğer yandan İlk Derece Mahkemesince davalı lehine hükmedilen vekâlet ücretinde Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (Tarife) 7 nci maddesinin ikinci fıkrası gereği, Tarife'nin ikinci kısmının ikinci bölümünde yazılı miktarları geçmemek üzere üçüncü kısımda yazılı avukatlık ücretine hükmolunması gerektiğinin gözetilmemesinin de isabetli olmadığı gerekçeleri ile İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulmasına karar verildikten sonra, davacı işçinin kadroya alınması ile birlikte işverenle imzalanan ... sözleşmesinde asgari ücretin %22 oranı seviyesinde ücret ödeneceği açıkça öngörüldüğünden davacının 01.01.2019 tarihinden arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan dönem dosya kapsamında alınan 20.03.2023 tarihli bilirkişi ek bilirkişi raporunda bozma kararına uygun olarak hesaplanan tutarlar hüküm altına alınmış, arabuluculuk son tutanak tarihinden dava tarihine kadar olan dönem için olan alacaklar yönünden arabuluculuk başvurusu bulunmadığından dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiş, ikramiye alacakları için davalının arabuluculuk son tutanak tarihinde temerrüde düştüğü kabul edilmiş ve yargılama giderleri de davanın kabul ve red oranı gözetilerek belirlenerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Bakanlık uygulaması yerinde olduğundan dava konusu talebin reddi gerektiğini, ücretin düşürülmesi söz konusu olmadığından davacının dava dilekçesinde talep etmiş olduğu alacaklara hak kazanamayacağını, faiz türü ve oranın hatalı belirlendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin ücretinin, ... sözleşmesi ve toplu ... sözleşmesine uygun şekilde tespit edilip edilmediği ile arabuluculuk dava şartı gerçekleşmeyen dönem yönünden davanın usulden reddine karar verilip verilmediği, hükmedilen faiz başlangıç tarihi ve vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu ve 53 üncü maddeleri, 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir."
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.