"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/43 E., 2023/284 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi bozma kararına Mahkemece direnilmesi üzerine karar davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; Dairemizce yapılan inceleme sonucunda bozma kararının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan incelemede Mahkemece verilen direnme kararının karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere bozulmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde 02.01.2008 tarihinden itibaren silahlı özel güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, fazla çalışma yapmaya onay vermediği hâlde sürekli 12 saat çalıştırıldığını, resmî tatil günlerinde izin kullandırılmadığını, 4857 sayılı ... Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) gece çalışmalarının 7,5 saati aşamayacağı ve yıllık 270 saati aşan fazla çalışma yaptırılamayacağına ilişkin emredici hükümlerine aykırı davranıldığını, sigorta primlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirildiğini, hafta tatillerinin kullandırılmadığını, tüm bu nedenlerden dolayı müvekkilinin ... sözleşmesini Karaman 2. Noterliğinin 02.10.2015 tarihli ve 07855 yevmiye numaralı ihtarnamesiyle haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile müvekkili Şirket arasında imzalanan 17.01.2011 tarihli ... sözleşmesinin 10 uncu maddesinin (d) bendinde “İşveren ve vekillerince talep edilmesi hâlinde fazla mesaiye kalmayı, ... bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayı, ancak kendisine tebliğ edilmedikçe kendiliğinden fazla mesai yapması halinde fazla mesai ücreti talep etmemeyi… kabul, beyan ve taahhüt etmiştir.” hükmünün olduğunu, yine davacının imzasını taşıyan 01.01.2015 tarihli dilekçede 01.01.2015-31.12.2015 döneminde “İhtiyaç duyulması ve işverenlikçe talep edilmesi hâlinde fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yapmayı kabul ediyorum.” şeklindeki beyanının yer aldığını, bu iki düzenleme ile davacının gerektiği durumlarda fazla çalışma yapmayı kabul ettiğini, tatil günlerinde çalışmasının istisnai bir durum olduğunu, davacının günlük 12 saati aşan çalışması olmadığı gibi iddia ettiği şekilde çalışma yapılmış olsa bile davacının onayı ile fazla çalışmanın yapıldığını ve karşılığının ödendiğini, istifa ederek ... sözleşmesini feshettiğinden kıdem tazminatına hak kazanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 31.05.2016 tarihli ve 2015/612 Esas, 2016/424 Karar sayılı kararı ile; davacının çalışması yıllık fazla çalışma ve gece çalışma sürelerinin yasal sınırını aşacak şekilde olduğundan ... sözleşmesini feshinin haklı nedene dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin ....11.2019 tarihli ve 2016/22646 Esas, 2019/20401 Karar sayılı ilâmı ile; dinlenen davacı tanıkları beyanlarında davacının haftanın dört günü 12 saatlik vardiyalar hâlinde çalıştırılması ve hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil günlerinde nöbete denk gelen çalışmalar sebebi ile sosyal hayatının durma noktasına geldiğini, bu nedenle de ... sözleşmesine son verdiğini belirtmiş olup davacının dava dilekçesinde yalnız kıdem tazminatı talebinde bulunduğu, davacının yaptığı fazla çalışmaların karşılığını alamadığını da usulune uygun olarak ispatlayamadığı, davacı her ne kadar yaptırılan fazla çalışma için onayının alınmadığını iddia etmiş ise de taraflar arasında imzalanan ... sözleşmesinde işveren veya vekili tarafından talep edilmesi hâlinde fazla çalışma yapmayı, ... bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayı kabul ettiği, ayrıca düzenlenen 01.01.2015-31.12.2015 tarihleri arasını kapsayan "Fazla çalışma muvafakatnamesi" adlı belgede de davacının fazla çalışma yapmayı kabul ettiği, bu durumda davacının yalnız mevzuatta belirtilen saatlerin üzerinde çalışma yaptığı iddiasının haklı fesih sebebi olarak kabul edilemeyeceği, davacının haklı fesih iddiasının yerinde olmadığı, kıdem tazminatı talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Direnme Kararı
Mahkemenin 14.10.2020 tarihli ve 2020/210 Esas, 2020/275 Karar sayılı kararı ile; 4857 sayılı Kanun'un 63 vd. maddelerinde yer alan düzenlemelere göre işçinin çalışma süresinin haftada en çok 45 saat olduğu, yine aynı Kanun'un 41 inci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca da fazla çalışma süresinin yılda 270 saatten fazla olamayacağı, bu hükmün emredici nitelikte olduğu, bozma kararında davacının fazla çalışmaya yönelik onayının olduğu belirtilse de tarafların 4857 sayılı Kanun'da düzenlenen emredici hükümlerin aksine işçinin mevcut durumunu ağırlaştıracak şekilde sözleşme yapmalarının mümkün olmadığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. Mahkemece verilen direnme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.10.2022 tarihli ve 2021/(22)9-211 Esas, 2022/1228 Karar sayılı kararıyla; davacının işe ilk girdiği tarihten itibaren aynı çalışma düzenine tâbi olarak çalıştığı, başka bir anlatımla baştan itibaren çalışma düzeninin aynı olduğu ve fazla çalışma yaptığı, bu itibarla çalışma şartları uzun yıllar aynı şekilde devam eden davacının çalışma koşullarının değiştirilmesini işverenden talep ettiğini ve talebinin kabul edilmediğini de ispat edemediği, yaptığı fazla çalışmaların karşılığı ücreti de alan davacının ... sözleşmesini feshinin haklı nedene dayanmadığı ve kıdem tazminatına hak kazanmadığı, bozma ilâmına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının işe ilk girdiği tarihten itibaren fazla çalışma yaparak çalışığı, bu itibarla çalışma şartları uzun yıllar aynı şekilde devam eden davacının çalışma koşullarının değiştirilmesini işverenden talep ettiğini ve talebinin kabul edilmediğini de ispat edemediği, yaptığı fazla çalışmaların karşılığı ücreti de alan davacının ... sözleşmesini feshinin haklı nedene dayanmadığı ve kıdem tazminatına hak kazanmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, Mahkemece eksik inceleme ile karar verildiğini, davacının fazla çalışma yapmaya onayının bulunmadığını, davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının ... sözleşmesini haklı nedenle sonlandırıp sonlandırmadığı ile buna göre kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı ve vekâlet ücreti hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 6100 sayılı Kanun'un geçici 4 üncü maddesi.
2. 4857 sayılı Kanun’un 120 nci maddesi yollamasıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun “Kıdem tazminatı” kenar başlıklı 14 üncü maddesi, karar tarihinde yürülükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uymakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.