"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/978 E., 2023/1156 K.
DAVA TARİHİ : 24.12.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Düzce 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/367 E., 2022/143 K.
Taraflar arasındaki tespit ve istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince 24.12.2021 tarihli karar ile tespit talepli işbu dosyanın tefrikine karar verilerek tespit davası bakımından yapılan yargılama sonucunda davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı hastanede çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, bir müddet önce doğum yaptığını, yasal izninden sonra 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 13 üncü maddesine eklenen ek beşinci fıkra doğrultusunda kısmi süreli çalışma hakkını kullandığını, bu çalışma sebebiyle ücret ve ilave tediye alacaklarında kesintilerin yapılması üzerine 09.04.2021 tarihinde sebebinin davalı Bakanlığa sorulduğunu, davalı tarafça verilen cevapta 4857 sayılı Kanun'un 13 üncü maddesi uyarınca kısmi çalışma dönemlerinde ücretin yıllık çalışma sürelerine orantılanarak ödeneceği, işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinde yer alan ikramiye ve ilave tediye alacakları için de aynı esasların benimsendiğinin belirtildiğini, ancak ücretten yapılan kesintinin nedeni hakkında bilgi verilmediğini, 11.05.2021 tarihinde ücretin kesintisiz olarak yatırıldığını, sonrasında tediye ve ikramiye ödemelerinin istirdatının ücretinden mahsup edilmeye devam edildiğini, 24.05.2021 tarihinde yeniden yazılı olarak başvuru yapıldığını, kesintinin yersiz ödeme nedeniyle mahsup şeklinde istirdata ilişkin olduğu kendisine şifahi olarak söylendiğinden kesintiye itiraz ettiğini, müvekkili Danıştay İçtihatı Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 tarihli ve 1968/8 Esas, 1973/14 Karar sayılı içtihadı ile Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 09.12.1997 tarihli ve 64 Sayılı Genelgesi hükümleri doğrultusunda ancak son ödemenin yapıldığı tarihten geriye doğru 60 günlük fazla ödemelerin geri alınabileceğini, bundan önceki ödemelerin geri alınmasının mümkün olmadığını belirtmesine rağmen doğum nedeniyle kısa süreli çalışmaya geçtiği dönem başına kadar kesintilerin geriye götürüldüğünü, davalı tarafça yapılan kesintilerin hukuka aykırı olduğunu, müvekkilinin kısa süreli çalışmasının başladığı tarihten son ilave tediye ve ikramiye ödemesinin yapıldığı tarihe kadar almış olduğu ilave tediye ve ikramiye ödemelerinden davalı Bakanlıkça belirlenen ve müvekkiline bildirilmeyen yersiz ödeme tutarında borçlu olmadığının tespiti ile 11.05.2021 tarihinden sonra ücretinden yersiz ödeme nedeniyle yapılan kesintilerin istirdatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı tarafa usulüne uygun şekilde dava dilekçesi ve ekleri tebliğ edilmemiş olup davalı vekili tarafından haricen davadan haberdar olunduğu belirtilerek sunulan 07.04.2022 tarihli beyan dilekçesinde, derdestlik itirazında bulunularak davanın reddi istenmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesi 2021/365 Esas sayılı dosya üzerinden vermiş olduğu 24.12.2021 tarihli tensip kararı ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine ilişkin talebinin tefrik edilerek Mahkemenin yukarıda yer alan esasına kaydedilmesine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafa dava tensip zaptının 29.12.2021 tarihinde tebliğ edildiği, tensip zaptında belirtilen süre içinde gider avansı ve harçların yatırılmadığı, dosyanın 17.01.2022 tarihinde işlemden kaldırıldığı, bu tarihten itibaren üç aylık yasal süre içinde yenilenme talebinde bulunulmadığı gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davada taraflarına usulüne uygun tebligat yapılmadığını, yalnızca talep üzerine gerekçeli kararın kendilerine tebliğ edildiğini, davanın dava şartı noksanlığı nedeni ile usulden reddine karar verilmesi gerekirken açılmamış sayılmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu, zira derdestlik itirazında bulunduklarını, davacı vekili tarafından aynı talepli davanın daha önce Düzce 1. İş Mahkemesinde açıldığını, Düzce 1. İş Mahkemesinin 21.10.2021 tarihli ve 2021/349 Esas, 2021/542 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiğini, istinaf süreci başlamadan işbu davanın açıldığını, derdestlik itirazının davanın her aşamasında ileri sürülebileceğini, hâkim tarafından da resen dikkate alınması gerektiğini, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilerek davalı Bakanlık lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafça davalı Bakanlık aleyhine açılan Mahkemenin 2021/365 Esas sayısına kayıtlı istirdat dosyasında 04.12.2021 tarihli tensiben Mahkemenin başka esasına kaydına karar verilen davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine ilişkin işbu dosyada harçların yatırılması için davacıya süre verildiği, ancak tensip zaptında belirtilen süre içerisinde harçların yatırılmadığı, dosyanın 17.01.2022 tarihinde işlemden kaldırılmasına karar verildiği, üç aylık yasal süre içinde taraflarca yenileme talebinde de bulunulmadığı, buna göre davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı; diğer yandan dosya kapsamı ve özellikle tefrik edilen dosya uyarınca harcın yatırılmadığı da dikkate alındığında davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin de yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirtilen gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın açılmamış sayılmasına dair verilen kararın usule ve kanuna uygun olup olmadığı ve davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekip gerekmediği hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un "Tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması" kenar başlıklı 150 nci maddesi şöyledir:
"(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır."
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 7 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davalı Sağlık Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.