"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2128 E., 2023/1077 K.
DAVA TARİHİ : 21.06.2019
KARAR : İstinaf başvurularının kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 15. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/376 E., 2021/181 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs (ESHOT) Genel Müdürlüğünde hat şoförü olarak çalıştığını, İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas, 2016/682 Karar sayılı ilâmı ile davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun ve müvekkilinin davalı Belediye işçisi olduğunun tespit edildiğini, davacının davalı Belediye ile toplu iş sözleşmesi imzalayan Belediye İş Sendikasına 09.04.2016 tarihinde üye olduğunu, ancak kesinleşmiş yargı kararlarına rağmen davacının toplu iş sözleşmesinden yararlandırılmadığını ve ücretlerinin düşük ödendiğini ileri sürerek ikramiye, giyim, yakacak, temizlik, yemek, akıllı kart ve sürücü kartı primi, kıdemliliği teşvik primi, fark ücret, gece çalışma ücreti, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ESHOT Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, husumet itirazında bulunduklarını, İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas, 2016/682 Karar sayılı ilâmı ile fark ücret taleplerinin reddedildiğini, davacının hizmet süresi boyunca alacaklarının Genel-İş Sendikası ile diğer davalı arasında imzalanan toplu iş sözleşmesine uygun olarak ödendiğini, aynı anda iki toplu iş sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını, İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas sayılı dosyasında yapılan muvazaa tespitine dayanılmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı İzelman Genel Hizmet Otopark Özel Eğitim İtfaiye ve Sağlık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi (İzelman AŞ) vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, diğer davalı ile aralarında muvazaalı bir ilişki bulunmadığını, davacının fark ücret taleplerinin İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas sayılı dosyasında reddedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas sayılı dosyası ile tespit edildiğini ve kararın kesinleştiğini, davacının Belediye İş Sendikasına 09.04.2016 tarihinde üye olduğunu belirterek alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ESHOT Genel Müdürlüğü vekili; davalılar arasında muvazaa bulunmadığını, davacının Belediye İş Sendikasına üye olduğunun bildirilmediğini, davacının aynı anda iki toplu iş sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını, hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı İzelman AŞ vekili; diğer davalı ile aralarında muvazaalı bir ilişki bulunmadığını, davacının fark ücret taleplerinin İzmir 7. İş Mahkemesinin 2016/131 Esas sayılı dosyasında reddedildiğini, davacının aynı anda iki toplu iş sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 09.04.2016 tarihinde Belediye İş Sendikasına üye olduğu, yargılama sırasında Belediye-İş Sendikasının 13.11.2020 tarihli müzekkere cevabında davacının sendika üyeliğinin işverene hangi tarihte bildirildiğine dair evraka kayıtlarda rastlanılmadığı, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının ya da geçerli olarak kurulmadığının ve işçinin çalışma süresinin en başından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun belirlendiği durumlarda; işçi, toplu iş sözleşmesinin imza tarihinde yetkili sendikaya üye olsa da gerçek işveren olan asıl işverenin toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmesinin ancak taraf sendika üyeliğinin gerçek işverene bildirildiği tarihten itibaren mümkün olduğu, somut uyuşmazlıkta davacının Belediye-İş Sendikasına üyeliğinin gerçek işvereni olan davalı ESHOT Genel Müdürlüğüne bildirilmemesi sebebiyle gerçek işveren olan asıl işverenin toplu iş sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığı gerekçeleriyle davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Dairenin emsal dava dosyalarında kabul kararlarını onadığını, davacı işçi tarafından muvazaanın tarafı olan ve kayden işvereni olarak görünen davalı İzelman AŞ'ye sendika üyeliğinin bildirildiğini ve bu üyeliğinin diğer davalı ESHOT Genel Müdürlüğüne bildirilmesini talep ettiğini, ESHOT Genel Müdürlüğüne bu bildirimler yapıldığında dilekçelerinin dahi alınmadığını ve üyelik bildirimlerinin kendi işverenleri olan İzelman AŞ'ye yapılması gerektiğinin bildirildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muvazaanın varlığı hâlinde gerçek işverenin işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinden yararlanma koşullarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.