"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1037 E., 2023/1274 K.
KARAR : İstinaf başvurularının kabulü ile davanın usulden reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/403 E., 2021/76 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 1998 yılından 17.11.2007 tarihine kadar ve sonrasında 13.02.2010 tarihinden 04.04.2018 tarihine kadar aralıksız şekilde davalı Bakanlığa bağlı ... ili ... Eğitim Merkezlerinde ... öğretici olarak çalıştığını, çalışma süresince hiç yıllık izin kullanmadığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, karşılığı ücretin ödenmediğini, yıllık izinlerin ödenmemesi sebebiyle ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, en son ücretinin 2.057,34 TL olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının çeşitli firmalar bünyesinde çalıştığını, davanın bu firmalara karşı açılması gerektiğini, husumet itirazında bulunduklarını, alacakların zamanaşımına uğradığını, bu şekilde Kurumlarda çalışan personelin sözleşme ile çalıştığını, sözleşmelerinin ne zaman sona ereceğini bildiklerini, ... sözleşmelerinin keyfi olarak sonlandırılmadığını, davacının kıdem, ihbar tazminatı alacağının bulunmadığını, davacı dönem dönem çalıştığından yıllık izin alacağı bulunmadığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının karşılığı ödenmeyen ... ... ve genel tatil ücreti alacağı bulunmadığı ve diğer fesih nedeni olan yıllık izin alacağının ödenmemesi veya usulüne uygun kullandırılmaması haklı fesih nedeni oluşturmayacağından davacının ... sözleşmesini haksız olarak feshettiği ve kıdem tazminatına hak kazanmadığı, ancak karşılığı ödenmeyen yıllık izin ücret alacakları bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının 1998 yılından 17.11.2007 tarihine kadar ve sonrasında 13.02.2010 tarihinden 04.04.2018 tarihine kadar aralıksız şekilde davalı Bakanlığa ait ... ili ... Eğitim Merkezlerinde ... öğretici olarak çalıştığını, müvekkilinin kesintisiz olarak her sene kurs eğitmenliği yaptığını ve kurs açılmaması sebebiyle ... sözleşmesine son verildiğini, davacının bir daha kursa davet edilmediği ve kursu açılmadığından ... öğreticilik yapamadığı gibi yıllık izinleri de kullandırılmadığı için haklı nedenle fesih imkânına da sahip olduğunu, yıllık iznin kullandırılmamasının haklı nedenle fesih nedeni olduğunu, kıdem tazminatına hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının ... öğretici olarak ... Eğitim Merkezinde çalıştığını, ... öğreticilerin ders ücreti karşılığında çalıştığını, bütün alacaklarının bu ders ücreti içinde olduğunu, ... öğreticilerin ... mevzuatına tâbi olmayıp farklı mevzuatları olduğunu, bu sebeple yıllık izin alacağına hak kazanamadığını, ayrıca yıllık izin alacağının varsayımla ve fahiş hesaplandığını, davanın reddi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacının, davalıya bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü işyerinde 657 ... Devlet Memurları Kanunu'nun (657 ... Kanun) 89 uncu maddesine tâbi olarak birim saat ücreti karşılığında çalıştığı, bunun yanında 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan esaslarda, ders görevi alacakların taşıması gereken nitelikler, göreve alınma, çalışma koşulları ile yapılacak ödemelerin önceden düzenlendiği, İdareye göreve alma ve sonlandırma gibi konularda üstün yetkiler verildiği, davacı ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişkinin İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olduğu, göreve alınma, çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlendiği, ayrıca sosyal güvenlik hukuku açısından primlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesinin davacının özel hukuk kapsamında sözleşme ile çalıştığını göstermeyeceği, bu nedenlerle davacının ... öğretici görevi ile ... Eğitim Merkezindeki çalışmasının ... sözleşmesine dayanmadığı, ... öğreticinin 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) kapsamında işçi sayılmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna tâbi olduğu, İlk Derece Mahkemesince 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken davanın esasına girilerek karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle tarafların istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının devlet memuru olmadığını, ... öğreticilerin açtığı tazminat alacaklarına ilişkin davalarda görevli mahkemenin ... mahkemeleri olduğunu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarının da bu yönde olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesini gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının statü hukukuna tâbi olarak mı yoksa ... sözleşmesine tâbi işçi olarak mı çalıştığına ve buna göre yargı yolunun caiz olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 115 nci maddesinin ikinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 1 inci maddesi, 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi, 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesi, Millî Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve ... Öğreticiler Hakkında Yönetmelik'in 5 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Çıraklık ve ... eğitim merkezlerinde herhangi bir kadroya bağlı olmaksızın çalışan ... öğreticiler, 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ders ücreti karşılığında çalıştırılmaktadırlar. Başka bir anlatımla; özel hukuk niteliğindeki ... sözleşmelerinde sözleşme koşullarının taraflarca serbestçe müzakere edilmesi niteliği, anılan sözleşmelerde bulunmamaktadır. Davacı ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişki İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olup göreve alınma ve çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlenmesi karşısında taraflar arasında bir ... sözleşmesinin varlığından söz edilemez. ... öğretici 4857 ... Kanun kapsamında işçi sayılmadığından, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukuku kapsamında bulunması sebebiyle ihtilafın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği anlaşılmakla; Bölge Adliye Mahkemesince yargı yolu caiz olmadığından davanın usulden reddine ilişkin verilen karar isabetlidir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.