"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1110 E., 2023/1250 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın usulden reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çanakkale ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/286 E., 2023/35 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ....03.1991-30.03.2018 tarihleri arasında davalı Kurum bünyesinde bulunan ... Eğitim Merkezi Müdürlüğünde aralıksız şekilde ... öğretici olarak çalıştığını, davacının 30.03.2018 tarihinde emekli olduğunu, kıdem tazminatının ödenmediğini, yıllık izinlerinin hiç kullandırılmadığını ileri sürerek kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının geçici personel statüsünde ... öğretici olarak çalıştığını, çalıştığı döneme ilişkin ders saati kadar ücretinin ve primlerinin ödendiğini, davacının kısmi süreli ... sözleşmesine uygun olarak çalıştığını, davacının 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) hükümlerinden yararlanması için ... sözleşmesine dayalı olarak çalışması gerektiğini, davacının böyle bir çalışması olmadığından kıdem ve ihbar tazminatı alamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 10.01.2008-20.02.2017 tarihleri arasında ... öğretici olarak aralıklı şekilde çalıştığı, emsal ihtilafla ilgili Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına göre taraflar arasındaki uyuşmazlığa 4857 ... Kanun'un uygulanması ve görevli mahkemelerin ... mahkemeleri olduğunun kabulü gerektiği, davacının ... sözleşmesinin 30.03.2018 tarihi itibarıyla emeklilik sebebiyle sona erdirildiği, fesih gerekçesine göre davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, yıllık izin ücreti talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının, Çanakkale ... Eğitim Merkezinde, Millî Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi İle Görevlendirilecek Uzman ve ... Öğreticiler Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında, Kurum Müdürlüğünün teklifi, İl Millî Eğitim Müdürlüğünün uygun görüşü ve Valilik Olur'u ile 657 ... Devlet Memurları Kanunu'nun (657 ... Kanun) 89 uncu maddesine göre ek ders ücreti karşılığı görevlendirildiğini, ders ücreti karşılığı olarak geçici personel statüsünde ... öğretici olarak çalıştığını, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti verilmek suretiyle görevlendirilen ... öğreticilerin, herhangi bir kadroya bağlı olmaksızın, kısmi zamanlı olarak çalıştığını, davacının işçi sıfatı ile ... mevzuatı hükümlerinden yararlanabilmesi için bir ... sözleşmesine dayalı olarak çalışması gerektiğini, ancak ... öğreticilerin ... sözleşmesi ile çalıştırılmadığını ve taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna dayalı olduğunu, davanın reddi gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacının, davalıya bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü işyerinde 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesine tâbi olarak birim saat ücreti karşılığında çalıştığı, bunun yanında 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan esaslarda, ders görevi alacakların taşıması gereken nitelikler, göreve alınma, çalışma koşulları ile yapılacak ödemelerin önceden düzenlendiği, İdareye göreve alma ve sonlandırma gibi konularda üstün yetkiler verildiği, davacı ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişkinin İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olduğu, göreve alınma, çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlendiği, ayrıca sosyal güvenlik hukuku açısından primlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesinin davacının özel hukuk kapsamında sözleşme ile çalıştığını göstermeyeceği, bu nedenlerle davacının ... öğretici görevi ile ... Eğitim Merkezindeki çalışmasının ... sözleşmesine dayanmadığı, ... öğreticinin 4857 ... Kanun kapsamında işçi sayılmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna tâbi olduğu, İlk Derece Mahkemesince 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken davanın esasına girilerek karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; ... öğreticilerin açtığı tazminat alacaklarına ilişkin davalarda görevli mahkemenin ... mahkemeleri olduğunu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarının da bu yönde olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesini gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının statü hukukuna tâbi olarak mı yoksa ... sözleşmesine tâbi işçi olarak mı çalıştığına ve buna göre yargı yolunun caiz olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 115 nci maddesinin ikinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 1 inci maddesi, 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi, 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesi, Millî Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve ... Öğreticiler Hakkında Yönetmelik'in 5 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Çıraklık ve ... eğitim merkezlerinde herhangi bir kadroya bağlı olmaksızın çalışan ... öğreticiler, 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ders ücreti karşılığında çalıştırılmaktadırlar. Başka bir anlatımla; özel hukuk niteliğindeki ... sözleşmelerinde sözleşme koşullarının taraflarca serbestçe müzakere edilmesi niteliği, anılan sözleşmelerde bulunmamaktadır. Davacı ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişki İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olup göreve alınma ve çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlenmesi karşısında taraflar arasında bir ... sözleşmesinin varlığından söz edilemez. ... öğretici 4857 ... Kanun kapsamında işçi sayılmadığından, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukuku kapsamında bulunması sebebiyle ihtilafın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği anlaşılmakla; Bölge Adliye Mahkemesince yargı yolu caiz olmadığından davanın usulden reddine ilişkin verilen karar isabetlidir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.