"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3546 E., 2023/1269 K.
KARAR : Tarafların istinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/414 E., 2021/695 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Devlet ... Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünde 1999 yılında işe başladığını, 2013 yılından itibaren de Devlet ... Yolları Taşımacılık A.Ş. ... işletmelerinde sanatkâr işçi pozisyonunda demiryolu frencisi olarak çalıştığını, davacının düz lise mezunu olarak işe başladığını fakat 02.....2014 tarihinde Mesleki Açıköğretim Lisesi Makine Teknolojisi Alanı Bilgisayarlı Makine İmalatı bölümünü bitirdiğini ve diplomasını davalıya sunduğunu, ancak toplu ... sözleşmesi hükümleri gereği 6. derecenin kendisine verilmediği için aynı pozisyonda aynı işi yapan işçilerden daha düşük ücret aldığını ileri sürerek ücret farkı ile gayri müsait şartlar ücreti ve ayrımcılık tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zaman aşımı def'inde bulunduklarını, davacının 25. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlük tarihinden önce işe başladığından dolayı davacıya toplu ... sözleşmesin 25/1/Ç maddesinin uygulanamayacağını, söz konusu maddenin toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihinden sonra işe alınacak işçilere uygulandığını, ayrıca davacının toplu ... sözleşmesinin 57 nci maddesi yollaması ile 25 inci maddeye göre intibakının toplu ... sözleşmesi uyarınca mümkün olmadığını, gayrı müsait şartlar adı altında ödenen sosyal yardım alacağının ise iddia yükünün yerine getirilmemesi nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, ayrımcılık tazminatı talebinin arabulucuya başvurmama şeklinde dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilmesi gerektiğini ve ayrıca şartlarının da gerçekleşmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 15.09.2006 tarihinde statüsü sanatsız işçilik iken 02.05.2007 tarihinde sanat kodu değişikliği yapılarak lokomotif tamirciliğine getirildiği, ....11.2013 tarihinde tekrar sanat kodu değişimi uygulandığı, dolayısıyla davalı tarafça iddia edildiği üzere 2013-2015 yıllarını kapsayacak şekilde imzalanan toplu ... sözleşmesi döneminde de davacının sanatlı işçi olarak çalıştığı ve tüm dönemde derece kademe ilerlemelerinin yapılmış olduğu anlaşılmakla davacının fiilen sanatlı işçi olarak çalıştığı, davacının diplomasının sonradan dahi olsa sunulmuş olduğu dikkate alındığında işçi aleyhine çalışma koşullarında düzenleme yapılamayacağı kabulüyle davacının diplomasını aldığı 2014 yılı 6. ayında davacı beyanına, dosya kapsamına göre 4. derecede olduğu, dosyaya celp edilen toplu ... sözleşmeleri uyarınca davacının 2014 yılından sonra 3. dereceye hak kazanmasının ve toplu ... sözleşmesi uyarınca derece ilerlemesinin devam etmesi gerektiği gerekçesiyle ücret fark alacağının kabulüne, incelenen ücret bordrolarındaki ödemelerin toplu ... sözleşmesi uyarınca yapıldığı ve fark alacak bulunmadığı tespit edildiğinden gayri müsait şartlar talebinin ve ayrımcılık tazminatı talebinin davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinin 25 inci maddesi gereğince düz lise mezunu ile sanat okulu mezunları arasında 2 derece fark olması gerekirken toplu ... sözleşmesine aykırı olarak bu ilerlemenin yapılmadığını, işyeri uygulamasının kendi içerisinde de çelişki barındırdığını, derece ilerlemesi verilmeyip kademe ilerlemesine izin verilmesinin de ayrı bir çelişki olduğunu, davalı işyerinin müvekkiline unvan verip derecesini ilerletmeyerek çalışanlar arasında ... ve eşit olmayan bir ücret politikası oluşturduğunu, hukuken kabul edilmeyecek bu durumda müvekkilinin hak kaybına uğradığını, işyerindeki ücret skalası dikkatli incelendiğinde (Toplu ... Sözleşmesinin 39. maddesi) 5. dereceye kadar çalışanlar ister sanatkar olsun ister sanatsız olsun 5. derece dâhil saatlik ücretlerinin eşit olduğunu, bu dereceye kadar bir ücret farkı oluşmasının zaten mümkün olmadığını, farklı ücretlerin ancak 4. ve sonraki derecelerde oluştuğunu, nitekim müvekkili ile aynı kıdem yılına sahip, birlikte işe başladığı, benzer işi yaptığı (22 yıllık) çalışanlar Y.S. ve Ü.B. 'nin 2021 yılı Ocak-Şubat-Mart aylarına ait bordrolarda saatlik ücretlerinin hangi seviyelerde olduğunun açık olduğunu, toplu ... sözleşmesinin 25/1-b ile 25/1-ç maddeleri birlikte değerlendirildiğinde hangi mezuniyet durumlarının hangi derecelere kadar yükselebileceğinin gösterildiğini, bu hükme göre müvekkilinin ilerleyebileceği en yüksek derecenin 8. derece olduğunu, sanatkar okul mezunları diplomasını sunduğu takdirde ancak 6. dereceye yükseltilmesi gerektiğini, bu iki maddeden anlaşılacağı üzere müvekkilin Meslek Lisesi diplomasını sunduğu tarihte 2 derece yükseltilmesi gerekmekteyken, kendisine daha önce unvan verildiğinden ve bu sebepten zaten 6. dereceye yükselmiş olduğundan 2 derece ilerleme verilmediğini ve ücretine yansıması gereken farkların da yansıtılmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; iddia ve talebe aykırı şekilde davanın kısmen kabulüne hükmedildiğini, hatalı şekilde salt davacının beyanı esas alınarak davacının 2014 yılı 6. ayında 4. derecede olduğu varsayımı üzerinden fark ücret alacağına hükmedildiğini, bilirkişi raporuna karşı itirazları karşılanmadığı için davacıya fazladan yapılan ödemelerin, hükmedilen fark ücret alacağından mahsup edilmediğini, yargılama giderleri, arabuluculuk ücreti ve vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleriyle sınırlı olarak ve resen kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucu; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, tarafların istinaf başvurusunun esas yönünden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvuru sebeplerini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvuru sebeplerini tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının eğitim durumu ve hizmet süresine göre derece kademesinin doğru belirlenip belirlenmediği ile intibakına göre ücret farkı alacağının bulunup bulunmadığı, ayrımcılık tazminatı ve vekâlet ücreti konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya kapsamına göre davacı vekili, davacının düz lise mezunu olarak işe başladığını fakat 02.....2014 tarihinde Mesleki Açıköğretim Lisesi Makine Teknolojisi Alanı Bilgisayarlı Makine İmalatı bölümünü bitirdiğini ve diplomasını davalıya sunduğunu, ancak toplu ... sözleşmesi hükümleri gereği 6. derece kendisine verilmediği için aynı pozisyonda aynı işi yapan işçilerden daha düşük ücret aldığını ileri sürerek alacak talebinde bulunmuştur. Davacı bu yöndeki dilekçesini 02.09.2014 tarihinde işverene sunmuştur.
3. İşveren tarafından sunulan davacıya ait özlük dosyasında yer alan derece kademe cetvelinde, davacının ....11.2013 tarihinde zaten 6 ncı derecede olduğu anlaşılmaktadır. Mezuniyet durumuna göre başlatılması gereken derece 6 ncı derece olup, davacının fark alacağının bulunmadığı anlaşılmakla talebin reddi gerekirken farazi hesaplama ile davanın kısmen kabulü isabetsiz olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.