"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/218 E., 2021/414 K.
KARAR : Davalı Geçlik ve Spor Bakanlığı yönünden davanın reddi, davalı ... yönünden davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı Bakanlık yönünden açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalı yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece Mahkeme kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı Bakanlık yönünden açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalı yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünün asıl işveren olarak ihale ile ... verdiği davalı ...'a ait işyerinde 29.09.2011-01.07.2014 tarihleri arasında kasiyer olarak çalıştığını, ... tarafından haksız şekilde işten çıkarıldığını, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti alacaklarını talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davalı Kurum ile diğer davalı arasındaki sözleşmenin "Küçük İşletmeler Sözleşmesi" niteliğinde olup karma nitelik taşıdığını, kira sözleşmesi niteliğinin ağır bastığını, davalı müvekkili Kurum ile işleticiler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının, müvekkiline ait işyerinde kasiyer olarak işe başladığını, işyerinde vardiyalı çalışma olduğunu, fazla çalışma yapılmadığını, fazla çalışma yapılan günlere ilişkin ücretlerin bordrolarda gösterildiğini, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücretlerinin bordrolarda gösterildiğini ve davacıya ödendiğini, davacının kamu kuruluşuna bağlı ve onun kontrolünde çalıştığını, işe giriş çıkış, işin başlangıç ve bitiş saatleri ile çalışma koşullarının bu Kurum tarafından belirlendiğini, davacının Eylül 2014 tarihinde işe çağrılmasına rağmen işe gelmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
... 4. ... Mahkemesinin 24.03.2016 tarihli ve 2015/50 Esas, 2016/100 Karar sayılı kararı ile; davacının, davalı Kuruma ait yurtta kantin işleten davalı ...'a ait işyerinde kasiyer olarak çalıştığı, davacının ... sözleşmesine 01.07.2014 tarihinde haklı ve geçerli bir neden olmadan son verildiği, sunulan puantaj kayıtları ve bordrolar incelendiğinde davacının hafta tatili izni kullandığının anlaşıldığı, davacının hak kazandığı kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının denetime elverişli bilirkişi raporu ile tespit edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 17.....2020 tarih ve 2017/15379 Esas, 2020/5841 Karar sayılı ilâmı ile; davalılar arasındaki ilişki kantinin kiralanması niteliğinde olduğundan davalılar arasında 4857 sayılı ... Kanunu'un (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi anlamında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığı, Mahkemece davalı Bakanlık yönünden açılan davanın reddi gerektiği, davacının hafta tatili ücreti talebinin belirtilen çalışma karşılığının bordrolarda yer aldığı üzere ödendiği gerekçesiyle reddine karar verilmiş ise de tahakkuklarda 4857 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesine göre davacının çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye tahakkukunun yer aldığı anlaşıldığından çalışılan dönemler için zamlı hafta tatili ücreti hesabına hak kazandığının kabul edilmesi ve bilirkişi raporunun bu yönde bir değerlendirmeye tâbi tutularak bir karar verilmesi gerektiği yönünde bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 24.12.2020 tarihli ve 2020/274 Esas, 2020/329 Karar sayılı kararı ile; davalı ...’ın diğer davalıya bağlı olan yurt içindeki lokanta-kantini işletmek üzere sözleşme imzaladığı, davalılar arasındaki ilişkinin kantinin kiralanması niteliğinde olduğu, davalılar arasında 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi anlamında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunmadığı, davalı Kurumun dava konusu taleplerden sorumlu olmadığı, davacının hak kazandığı kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının denetime elverişli bilirkişi raporu ile tespit edildiği gerekçesiyle davalı Bakanlık yönünden açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalı yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.....2021 tarihli ve 2021/6153 Esas, 2021/10328 Karar sayılı kararıyla; hafta tatili alacağının bir yevmiye karşılığı zamsız kısmının bordrolarda tahakkuklarının yer aldığı, Mahkemece sadece zamlı kısmın hesabının yapılması gerektiği gerekçesiyle bilirkişi raporunda hesaplanan hafta tatili alacağının 1/3'ü esas alınarak hüküm altına alınmasının hatalı olduğu, bozma ilâmı doğrultusunda davacıya çalışılmadan bir yevmiyenin ödendiği kabul edilerek bir buçuk yevmiye üzerinden hesaplama yapan bilirkişi raporu denetime tâbi tutularak davacının hafta tatili alacağı ile ilgili sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda hafta tatilinde çalışma yapılan günler için davacıya çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiyenin tahakkuk ettirildiği ancak çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye fazla çalışma karşılığının tahakkuk ettirilmediğinin anlaşıldığı, bu kriterlere düzenlenen bilirkişi raporuna göre davacı lehine 1,5 yevmiyeye karşılık olarak hafta tatili alacağı hesaplandığı, takdiren %30 indirim uygulandığı belirtilerek davalı Bakanlık yönünden açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, diğer davalı yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davacının alacaklarının eksik hesaplandığı, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğundan alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının hafta tatili ücreti alacağının bozma ilâmı doğrultusunda hesaplanıp hesaplanmadığına ve vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesi, Karar tarihinde yürürlükte bulunan 20.11.2021 tarihli ve 31665 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.