"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/106 E., 2022/598 K.
DAVA TARİHİ : 25.12.2019
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalının Rusya’da bulunan şantiyesinde kalıp ustabaşı olarak 17.01.2008-05.08.2019 tarihleri arasında en son net 2.500,00 USD ücretle çalıştığını, ... sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının Rusya’da kurulu bulunan ... Construction Şirketinin işçisi olduğunu, davalı Şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, uyuşmazlıkta uygulanması gereken hukukun Rusya hukuku olduğunu, ... sözleşmesinin işin sona ermesi sebebiyle sona erdiğini, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.03.2021 tarihli ve 2019/690 Esas, 2021/68 Karar sayılı kararıyla; ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi gerekmeksizin sona erdiğini ispat yükünün davalıya ait olduğu, davalının bunu ispatlayamadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına ve fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 14.10.2021 tarihli ve 2021/2025 Esas, 2021/2386 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.01.2022 tarihli ve 2021/12630 Esas, 2022/149 Karar sayılı ilâmı ile; davacı tanık beyanlarına göre davacının fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacakları belirlenmiş ise de davalı tarafından 2014 yılı Kasım ayı ve sonrasına ilişkin davacı işçi imzalı puantaj içerir ücret bordrolarının sunulduğu, işyerindeki çalışma düzenine ilişkin yazılı kayıt bulunduğundan İlk Derece Mahkemesince davalı tarafından ibraz edilen bu belgelere karşı davacıdan diyecekleri sorularak belgelerdeki tahakkuklar ile davacının aldığı kabul edilen ücret miktarının birlikte değerlendirilip fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının miktarının mahsup yöntemi gözetilerek tespit edilmesi gerektiği, fazla çalışmanın haftalık 45 saatin üzerindeki çalışma olarak kabulü yerinde ise de taraflar arasındaki sözleşme ve ekinde yer alan belgedeki düzenlemeye göre haftalık 45 saatin üzerindeki 3 saatlik fazla çalışmanın kararlaştırılan ücretin içinde olduğu kabulüne göre sonuca gidilmesi gerektiği gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Dairemizin bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda toplanan kanıtlara göre ve aldırılan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı vekili; davacının müvekkili Şirketin işçisi olmadığını, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanmadığını, hizmet süresinin ve ücretin hatalı belirlendiğini, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasının hatalı olduğunu zira bu alacakların ödendiğini, bu alacaklardan yapılan indirim oranının da az olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmı dışına çıkılarak ücretin düşürüldüğünü ve taraflarınca kazanılan usuli kazanılmış hakkın zarar gördüğünü, ücretin tespiti ve brütleştirmenin hatalı olduğunu, 270 saatlik fazla çalışmanın ücrete dâhil olmadığını, bordroda yer alan tutarların banka kayıtlarında yer almadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile katılma yoluyla temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hesabı ve bozma ile oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine uyulup uyulmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
2. Dairemizin 29.....2022 tarihli ve 2022/7746 Esas, 2022/8494 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin yerleşik ilke şu şekilde vurgulanmıştır:
" ...
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) 'usuli kazanılmış hak' kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
..."
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta bozma ilâmından önce İlk Derece Mahkemesince verilen 11.03.2021 tarihli kararda, davacının net ücreti 2.300,00 USD olarak kabul edilerek bu ücret üzerinden brütleştirme yapılıp dava konusu alacaklar hüküm altına alınmış; ücrete ilişkin tespitler bozma kapsamı dışında bırakılmakla davacı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. Bozma ilâmı sonrasında ise İlk Derece Mahkemesince net ücretin 1.859,83 USD olduğu kabul edilerek yeniden yapılan brüt ücret tespiti ile hesaplanan dava konusu alacakların hüküm altına alınması davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olduğundan bozmayı gerektirmiştir.
3. Davacı asıl bozma ilâmı doğrultusunda alınan beyanında, ücret bordrosu imzalayıp imzalamadığını tam olarak hatırlamadığını ve davalı tarafından sunulan hiçbir yazılı belgeyi kabul etmediğini ifade etmiştir. Buna göre, davacı tarafından imzası inkâr edilmeyen puantaj içerir ücret bordrolarına değer verilerek bozma ilâmında belirtildiği şekilde fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı ve varsa miktarı belirlenerek sonuca gidilmesi gerekirken ücret bordrolarında yer alan tahakkukların mahsubunun yapılmadığı hatalı bilirkişi raporuna göre yazılı şekilde karar verilmesi de isabetsiz olduğundan bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
T.H.