"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Polimeks İnşaat Taahüt ve Sanayi Tic. AŞ (Polimeks Şirketi) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Polimeks Şirketi vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı Polimeks Şirketi tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıların ...'da bulunan şantiyesinde 26.....2013-02.01.2017 arasında broad montaj şefi olarak çalıştığını, 2016 yılı Ekim ayından itibaren ücretinin aylık net 5.700,00 USD olduğunu, bunun 1.000,00 USD'sinin elden ödendiğini, aylık 650,00 USD kira yardımı yapıldığını, yemek ve konaklamanın işveren tarafından sağlandığını, davacının ücret alacaklarının ödenmemesi sebebiyle ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, ayda iki pazar günü haricinde hafta tatilinde çalıştığını ve ayrıca fazla çalışma yapmasına ve tatil günlerinde çalışmasına rağmen karşılığı ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ödenmemiş ücret alacağı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Polimeks Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, talep konusu yaptığı çalışma döneminde diğer davalı Şirket nezdinde çalıştığını ve müvekkili Şirketin işçisi olmayıp kendi bünyelerinde çalışmadığını, davacı ile ilgili evrakın diğer davalıda olduğunu beyanla davanın öncelikle husumetten, aksi hâlde esastan reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Teknoloji Ses ve Görüntü Sistemleri San. ve Tic. AŞ (... Şirketi) cevap dilekçesinde; müvekkili Şirkete sulh ceza hâkimliği kararı ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) yetkililerinin kayyum olarak atandığını, bu sebeple gerekli evrak ve belgelere ulaşılamadığını, davacının talep etmiş olduğu alacakların varlığını ispat etmesi gerektiği gibi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarının incelenerek hizmet süresinin tespit edilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının işyeri özlük dosyası ile SGK kayıtları ve hizmet döküm cetvelleri, banka kayıtları, emsal ücrete ilişkin yazılan müzekkere cevaplarının celbedilerek incelendiği, tanıklar dinlendiği, bilirkişi raporu aldırıldığı, davalılar arasında hizmet alımı ilişkisi olduğu, davacının bu kapsamda asıl işveren Polimeks Şirketine ait işyerinde, alt işveren ... Şirketi işçisi olarak çalıştığı, yapılan işin mahiyeti, davalı ... Şirketinin ikrarı birlikte değerlendirildiğinde davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu, davalıların hesaplanan işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları ve davalı Polimeks Şirketi vekilinin husumet itirazının yerinde olmadığı, davalılar nezdinde 15.07.2013-29.12.2016 tarihleri arasında 3 yıl 5 ay 14 ... hizmeti olan davacının son ücretinin, davacı beyanı, banka kayıtlarıyla yapılan ... ödeme miktarı, ücret değişiklik formu, tanık beyanları ile emsal ücret yazıları davacının eğitim durumu, görevi, kıdemi, niteliği ve yaşı, işin yurt dışında yapılması hususları birlikte değerlendirildiğinde net 5.700,00 USD olduğu, Mahkemece benimsenen bilirkişi raporunda tespit edildiği üzere davacının ödenmeyen ücret alacağı ve bir kısım işçilik alacaklarının bulunduğu anlaşılmakla davacının ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiği ve kıdem tazminatına hak kazandığı, yine tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre sübut bulan fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının denetime elverişli bilirkişi raporu ile hesaplanan tutarda ve indirim uygulanarak hüküm altına alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Polimeks Şirketi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Polimeks Şirketi vekili istinaf başvurusunda; davacının müvekkili Şirket çalışanı olmadığını, talep konusu yapılan tüm işçilik alacaklarından davalı ... Şirketinin sorumlu olduğunu, davacının yurtdışında çalışması nedeniyle ücretinin gelir vergisinden muaf olduğunu, net ve brüt ücret ayrımı gözetilerek yapılan hesaplamalar neticesinde verilen kararın kabul edilemez olduğunu, ücretin kamusal niteliği ve Yargıtayın konuya ilişkin yerleşik içtihatları gereğince resen emsal ücret araştırması yapılarak; işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceğinin araştırılarak ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmesi gerektiğini, davacı ile menfaat birlikteliği olan tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, davacının ücret iddiasını destekleyen herhangi bir ödeme kaydı veya tanık beyanı bulunmadığını, davacının kıdem tazminatına hak kazanmadığını, aynı şekilde fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil çalışması yapıldığına dair ispat külfetinin davacı üzerinde olduğunu, bununla birlikte bu konudaki ispat yükümlülüğünün yerine getirilmediğini, içtihat gereğince günlük 3 saatin üzerinde fazla çalışma yapıldığı kabulünün insan takatine aykırı olduğunu, pazar gününe denk gelen ... ... ve genel tatil günleri için hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, tanıkların davacı ile bire bir aynı işi yapmayan kişiler olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin birinci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Polimeks Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Polimeks Şirketi vekili temyiz başvuru dilekçesinde; istinaf başvurusundaki sebepleri tekrar etmiş ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının eksik incelemeye dayalı olduğunu belirterek ve resen gözetilecek sair nedenlerle bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, husumet, davacının ücretin doğru tespit edilip edilmediği ve hüküm altına alınan fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ile hafta tatili ücreti alacaklarının hesaplanması, dönemsel aylık ücret tespitinde davacı talebinin aşılıp aşılmadığı konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32, 41, 46 ve 47 nci maddeleri.
3. 6100 sayılı Kanun'un "Taraflarca Getirilme İlkesi" başlıklı 25 ... maddesi şöyledir:
"(1) Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz.
(2) Kanunla belirtilen durumlar dışında, hâkim, kendiliğinden delil toplayamaz."
4. 6100 sayılı Kanun'un "Taleple bağlılık ilkesi" kenar başlıklı 26 ncı maddesi ise şu şekildedir:
"(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır."
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, davacının almakta olduğu ücrete ilişkin olarak dava dilekçesinde yapılan açıklamada; 2016 yılı Ekim ayına kadar olan dönemde ücretin net 12.950,00 TL ve ilaveten 450,00 USD olduğu belirtilmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 2016 yılının Ekim ayından öncesine ait dönemsel ücretleri belirlenirken davacı talebi aşılarak, 2014 yılı için 16.800,00 TL, 2015 yılı için 17.085, 00 TL ve Eylül ayı dâhil olmak üzere 2016 yılı için 22.368,67 TL ücret tespit edildiği anlaşılmaktadır. Mahkemece yapılması gereken ..., dönemsel ücret tespit edilirken dosyada yer bilgi ve belgelerin, davacı talebi gözetilerek değerlendirilmesi ve uyuşmazlık konusu alacakların davacı talebi aşılmadan hesaplanmasıdır. Bu yön göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi yukarıda İlgili Hukuk Bölümünde de yer verildiği üzere maddi vakıa ve taleple bağlılık ilkesine aykırı olup bozma sebebidir.
3. Kabule göre ise hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının ücret konusundaki iddiasını destekleyen somut bir veri olmadığı belirtilerek, banka kayıtları ve 01.01.2016 tarihli Atama Terfi ve Ücret Değişikliği Formuna göre davacı ücretinin brüt 22.368,67 TL olduğu kabul edildiği hâlde İlk Derece Mahkemesi karar gerekçesinde, davacı ücretinin 5.700,00 USD olduğu hususunda dosya kapsamına uygun olmayan açıklamaya yer verilmesi isabetli değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.