"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/5049 E., 2023/991 K.
DAVA TARİHİ : 15.10.2018
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 10. İş Mahkemesi
SAYISI : 2018/419 E., 2020/196 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalı ... AŞ yönünden davanın husumetten reddine, davalı ... BV yönünden davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması ve davalı ... BV vekilince temyize cevap dilekçesinde duruşma talep edilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.12.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat Kevser Kaldırgeçer ile davalı ... Telekom AŞ vekili Avukat ... ve davalı ... BV vekili Avukat ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.08.2013-15.04.2017 tarihleri arasında davalı ... AŞ bünyesinde bilgi ve iletişim teknolojileri genel müdür yardımcılığı ve icra kurulu üyeliği pozisyonunda çalıştığı, emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını, 22.12.2010 tarihli ödül sözleşmesi ile taahhüt edilen miktarın davacıya ödenmediğini belirterek bu alacağın davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; dava konusu ödül sözleşmesinin davacı ile diğer davalı ... Şirketi arasında akdedildiğini, davalı ... Şirketinin bu sözleşmenin tarafı olmadığını, bu nedenle kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini; ayrıca davacının söz konusu ödüle hak kazanmadığını ve işten ayrılırken davalı ... ibra ettiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... BV vekili cevap dilekçesinde; davacının emeklilik nedeniyle istifa ederek işten ayrıldığını, ödül sözleşmesine göre istifa ederek işten ayrılanların ödüle hak kazanamayacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 01.08.2013-15.07.2017 tarihleri arasında davalı ... Şirketinde bilgi ve iletişim teknolojileri genel müdür yardımcısı ve icra kurulu üyesiyle çalıştığı, davacı ile davalı ... BV Şirketi arasında 22.12.2010 tarihinde ödül birim sözleşmesi düzenlendiği, bu ödül sözleşmesine göre davacıya 156 birim ödül verilmesinin kararlaştırıldığı, daha önce 63 birim ödül karşılığı 42.385,00 USD ödül primi ödeneceğinin taahhüt edildiği, buna göre bir birim ödülün 672,78 USD olduğu, 156 birim ödülün ise bu iki rakamın çarpımıyla oluşan 104.953,638 USD olduğu, davacının hak kazanacağı ödül miktarının 611.019,33 TL olduğu, davalı Şirketlerin davacıya karşı ödül alacağından birlikte sorumlu oldukları gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... BV vekili; davacının davalı ... nezdinde istihdam edildiğini ve davalı ... Şirketi ile herhangi bir iş ilişkisinin bulunmadığını, müvekkili Şirketin 28.07.2017 tarihli satış öncesi sadece diğer davalı ... Şirketinin hissedarı konumunda olduğunu, davacının 15.04.2017 tarihinde diğer davalı ... Şirketinden ayrıldığını, Netaş Şirketi hisselerinin satış ve devrinin ise 28.07.2017’de gerçekleştiğini, dolayısıyla davacının istifa etmesi nedeniyle ön koşulun yerine gelmediğini ve birim ödülüne hak kazanmadığını, hak kazanılmasının tespiti yönünden ise planda yer alan ve davacının “Kötü Ayrılan (İstifa)" olduğu için birim ödülüne hak kazanamadığını, alacağın varlığını kabul anlamına gelmemek üzere bir birim miktarının da hatalı hesaplandığını, Mahkeme tarafından faiz hesaplamasında dikkate alınan oran ve faiz başlangıç tarihine ve türüne de itiraz ettiklerini, arabuluculuk dava şartının davanın açıldığı tarihte müvekkili Şirket açısından yerine getirilmediğini ve davanın müvekkili Şirket yönünden reddi gerektiğini, yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlık bakımından İngiliz mahkemelerinin yetkili olduğunu ve uyuşmazlığın İngiliz hukukuna göre çözümlenmesi gerektiğini, Türk hukukunun uygulanma imkânının bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ vekili; kararın gerekçesiz olduğunu, uygulanacak hukukun İngiliz hukuku ve yetkili mahkemenin de İngiliz mahkemeleri olduğunu, dava konusu sözleşme ve planın da diğer davalı Şirketin müvekkili Şirket nezdindeki hisselerinin satışı söz konusu olur ise gündeme gelecek bir plan olduğunu, bu çerçevede diğer davalı Şirketin hisselerini bir üçüncü kişiye 28.07.2017 tarihinde devrettiğini, bu devirden yapmış olduğu tahsilat üzerinden de ödül sözleşme ve planı imzalamış olduğu kişilere ödeme yaptığını, davalı Şirketin bu satıştan bir gelir elde etmiş olmasının ve bu satış ve dava konusu sözleşmeler nedeniyle herhangi bir kişiye/çalışana, herhangi bir ödeme yapmasının söz konusu olmadığını, diğer davalı ... Birim Planı hükümleri uyarınca davacının, ilgili ödüle hak kazanmadığını, hisse devir tarihi olan 28.07.2017 tarihinden önce 15.04.2017 tarihinde başka bir yerde çalışmak amacıyla emeklilik nedeniyle ayrıldığını, davacının müvekkili Şirketi ibra ettiğini, dava konusu alacağın hisseye dayanan bir alacak olup ücret alacağı olmadığını, yasal faizi aşan bir faize hükmedilebilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; UYAP ile oluşturulan elektronik ortamda kayıtlı olan 03.08.2018 tarihli ve 2018/16680 Başvuru numaralı arabuluculuk başvuru formunda, sadece davalı ... AŞ'nin yer aldığı, somut olayda arabuluculuk dava şartının davalı ... Şirketi yönünden dava açılmadan önce yerine getirilmediği, dava açıldıktan sonra bu şartın yerine getirilmesinin olanaklı olmadığı, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi gereğince, arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerektiği, davacı ile davalılardan OEP Şirketi arasında imzalanan anlaşmayla, Netaş Şirketinin hissedarlarından birisi olan OEP Şirketinin, Netaş AŞ'nin tüzel kişiliğinden bağımsız olarak davacıya karşı tek taraflı yükümlülük altına girdiği, davalılardan Netaş Şirketinin uyuşmazlık konusu alacaktan sorumlu olmasını gerektiren kanundan veya sözleşmeden kaynaklanan bir nedenin mevcut olmadığı, bu nedenle davalı ... yönünden husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın Netaş Telekomünikasyon AŞ yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, davalı ... BV Şirketi yönünden ise dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davalı ... Şirketi bakımından arabuluculuk merkezine yaptıkları başvurunun kabul edilmediğini ve iade edildiğini, bu Şirketin iletişim bilgilerinin tespit edilmesi üzerine arabuluculuk kurumuna başvurduklarını ve 29.03.2019 tarihinde son tutanağın imzalandığını, bu nedenle arabuluculuğa başvurma şartının yerine getirilmemiş olduğundan bahsedilemeyeceğini, sözleşmenin salt OEP Şirketi tarafından imzalanmış olmasının ödemenin ücret eki niteliğini etkilemeyeceğini, davalı ... Şirketinin hisse devrinin gerçekleşme tarihine kadar Netaş hisselerinin %53'üne sahip ana ortağı olduğunu, taraflar arasında organik bağ bulunduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının prim alacağı bakımından davalı ... AŞ'nin sorumluluğu bulunup bulunmadığı ve davalı ... BV Şirketi bakımından arabuluculuk dava şartının yerine getirilip getirilmediği noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 7036 sayılı Kanun'un "Dava şartı olarak arabuluculuk" başlıklı 3 üncü maddesinin ilgili bölümleri şöyledir:
"(1) Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır."
(2) ... Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.
...
(5) Başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır.
(6) Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden büro tarafından belirlenir. Ancak tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.
(7) Başvuran taraf, kendisine ve elinde bulunması hâlinde karşı tarafa ait her türlü iletişim bilgisini arabuluculuk bürosuna verir. Büro, tarafların resmi kayıtlarda yer alan iletişim bilgilerini araştırmaya da yetkilidir. İlgili kurum ve kuruluşlar, büro tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
(8) Taraflara ait iletişim bilgileri, görevlendirilen arabulucuya büro tarafından verilir. Arabulucu bu iletişim bilgilerini esas alır, ihtiyaç duyduğunda kendiliğinden araştırma da yapabilir. Elindeki bilgiler itibarıyla her türlü iletişim vasıtasını kullanarak görevlendirme konusunda tarafları bilgilendirir ve ilk toplantıya davet eder. Bilgilendirme ve davete ilişkin işlemlerini belgeye bağlar.
..."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.