"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2019/532 E., 2023/78 K.
DAVA TARİHİ : ....08.2014
KARAR : Davanın kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... ... Belediyesinde 29.03.2002 tarihinde çalışmaya başladığını, 30.....2014 tarihine kadar Belediyeye ait ... bahçe işlerinde, çöp arabasında, bekçi olarak aralıksız çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olarak feshedildiğini, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarının tetkikinde davacının o tarihteki alt işveren ...-... ... İmar teknik Tur. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... İnşaat Danışmanlık Temizlik İşleri Ulaştırma ve Ticaret Ltd. Şti. işçisi olarak gösterildiğini, 2009 yılı Nisan ayının sonunda ...-... ... İmar teknik Tur. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'den çıkışının yapıldığını, aynı tarihte ... Belediyesinin yasa ile ... Belediyesine devredildiğini, davacının da tüm işçilik hak ve alacaklarıyla ... Belediyesine devredildiğini, ancak ... Belediyesindeki çalışmalarının da muvazaalı olarak ...-... İmar Tur. Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. bünyesinde geçmiş gibi gösterildiğini, ...-... Belediyesi ile görünürde alt işveren olan ... İnşaat Danışmanlık Temizlik İşleri Ulaştırma ve Ticaret Ltd. Şti. arasında muvazaalı ilişki olduğunu, ayrıca ... Belediyesi ile görünürde alt işveren olan ...-... İmar Tur. Hizmetleri İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında da muvazaalı ilişki olduğunu, davalı ... Belediyesinin alt işveren işçisi olarak gösterdiği işçileri toplu ... sözleşmesinden yararlandırmamak muvazaalı işlem yaptığını, yeni muvazaalı işverenin ... Belediyesinin işçileri ile geçersiz olan belirli süreli ... sözleşmeleri ile işçileri çalıştırmaya devam ettiğini, bu nedenle davacının işe girdiği tarihten itibaren davalı Belediyenin işçisi olduğunu, ayrıca davacının üyesi olduğu ... Sendikası ile davalı ... Belediyesi ve muvazaalı alt işveren ...-... İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi arasında toplu ... sözleşmesi imzalandığını, Belediye ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabul edilmesi durumunda davacının üyesi olduğu ... Sendikası ile ... Belediye Başkanlığı arasında imzalanan 01.01.2012-31.12.2013 dönemini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğini, muvazaa kabul edilmese dahi taraf sendika üyesi olan davacının ... Sendikası ile ... Belediyesi arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğini, her durumda davacının ücretinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre eksik ödendiğini, ayrıca ücretine ikramiye, sosyal yardım, yakacak yardımı, kıyafet yardımı, yol ve yemek yardımı ile ilave tediye alacaklarının eklenmesi gerektiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti ile ücret alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dışı ... ... İmar Teknik Ltd. Şti., ... .... İmar Teknik ve Tur. Hiz. İnş. ve Tic. Ltd. Şti. ve ... Araştırma Yönetim Danışmanlık İnsan Kaynakları Gıda Tur. San. Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işverenlere bağlı olarak çalıştığını, talep edilen alacaklardan bu Şirketlerin sorumlu olduğunu, bu nedenle davanın söz konusu Şirketlere ihbarı ile davalı ... yönünden davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının işvereni olan Şirketler ile Belediye arasında ilgili yasal düzenlemelere göre yapılan ihaleler sonucunda hizmet alım sözleşmesi imzalandığını, davacının da bu ihale gereği müvekkili İdarede işvereni tarafından çalıştırıldığını, özellikle ... Araştırma Yönetim Danışmanlık İnsan Kaynakları Gıda Tur. San. Tic. Ltd. Şti. ile İdare arasında hiç bir hukuki ve organik bağ bulunmadığını, anılan nedenlerle ihale alan Şirketler ile Belediye arasında muvazaa bulunduğu iddiasına itibar edilemeyeceğini, davacı her ne kadar Belediye ile ... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğini ileri sürmüş ise de bunun mümkün olmadığını, toplu ... sözleşmesinden yasa gereği sözleşmenin imzalandığı tarihte sendika üyesi olan veya dayanışma aidatı ödeyen belediye çalışanlarının faydalanabileceğini, aksinin kabulü anlamına gelmemek kaydıyla davacının belediye personeli olmadığı gibi sözleşmenin imzalandığı tarihte sendika üyesi de olmadığını, diğer taraftan davalı Belediyenin ... Sendikası ile dava dışı ...-... İmar .... Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının belediyeden tahsilinin talep edilmesinin de mümkün olmadığını, Belediye ile ...-... İmar .... Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında kamu ihale mevzuatının ilgili hükümlerine göre personel temini için sözleşme imzalandığını, sözleşme konusu işin karşılığında bir bedel belirlendiğini ve sözleşmeye bağlanmış bedelin dışında yüklenicilere herhangi bir ödeme yapılmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.03.2016 tarihli ve 2014/568 Esas, 2016/91 Karar sayılı kararı ile; sözleşmenin işverence feshinin haklı bir sebebe dayanmadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, ancak davalı ... Belediyesi ile ihbar olunan Şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olmadığı sonucuna varılarak, davacının alt işveren ... ... Teknik ve Tur. Hizm.İnş....ve Tic. Ltd. Şti. ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan 01.03.2013-31.12.2013 tarihlerini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlandırılması gerektiği kanaatiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 24.09.2019 tarihli ve 2017/22990 Esas, 2019/17134 Karar sayılı kararıyla; Daire incelemesinden geçen gerekse Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesince temyiz incelemesi yapılan emsal dosyalarda, aynı döneme ilişkin hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olduğu kabul edildiğinden Mahkemece emsal kararlar dikkate alınmak suretiyle değerlendirme yapılmalsı, davalı ... ile ihbar olunan şirketler arasındaki hizmet alım sözleşmelerinin muvazaaya dayanıp dayanmadığının buna göre belirlenmesi gerektiği; muvazaanın tespiti durumunda davacının davalı Belediyenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağının çözümü gerekli olduğundan Mahkemece davacının 10.02.2012 tarih, 316 sayılı yönetim kurulu kararıyla ... Sendikasına üye olduğu, buna göre ihbar olunan ... ... Teknik ve Tur. Hizm.İnş....ve Tic. Ltd. Şti. İle Belediye-... Sendikası arasında imzalanan (01.03.2013-28.02.2015 dönemini kapsayan) toplu ... sözleşmesinden yararlanabileceği sonucuna varılmış ise de dosya kapsamına göre davacının talebi davalı ... ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan 01.01.2012-31.12.2013 ve 01.01.2014-31.12.2015 yürürlük süreli toplu ... sözleşmelerinden yararlanabilmek olduğundan somut olayda, davacının anılan toplu ... sözleşmelerinin imza tarihinde sendika üyesi olup olmadığı, işyerinde çalışıp çalışmadığı bakımından gerekli araştırmanın yapılmadığı, ayrıca üyeliğin işverene bildirildiği tarihin netleştirilmesi ve aynı anda iki toplu ... sözleşmesinden yararlanmanın mümkün olmadığı da göz önünde bulundurulmak suretiyle davacının 01.01.2012-31.12.2013 ve 01.01.2014-31.12.2015 dönemini kapsayan toplu ... sözleşmelerinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak yapılan inceleme sonucunda; emsal Yargıtay kararları ve dosya kapsamından davalı ... Belediyesi ile dava dışı Şirketler arasında 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesindeki düzenleme uyarınca dava dışı şirketler ile ... Belediyesi arasındaki ilişkinin işçi teminine yönelik muvazaalı bir ilişki olduğu ve davacının baştan beri ... Belediyesi işçisi sayılması gerektiği, bu suretle işçi alacaklarından ... Belediyesinin sorumlu olacağı kanaati ile ... Sendikası müzekkere cevabından davacının sendika üyelik tarihinin 10.02.2012 olduğu ve üyeliğinin 30.....2015 tarihinde ... kolu değişikliği nedeni ile düşürüldüğü 01.01.2012-31.12.2013 dönemine ilişkin toplu ... sözleşmesinin 80 inci maddesine göre imza tarihinin 18.01.2012 ve 01.01.2014-31.12.2015 dönemine ilişkin toplu ... sözleşmesi 80 inci maddesine göre de imza tarihinin 20.02.2014 olduğu, davacının sendika üyelik tarihinin 10.02.2012 yani ilk toplu ... sözleşmesinin imza tarihi olan 18.01.2012 sonrasına denk geldiği, sendika üyeliğine ilişkin toplu liste 28.....2013 tarihinde işverene tebliğ edildiğinden davacının bu tarihten itibaren toplu ... sözleşmesinden yararlanacağı kabul edilerek fesih tarihine kadar yapılan hesaplamalar ve davacı talebiyle bağlı kalınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; davacının çıplak ve giydirilmiş ücretinin düşük hesaplanması nedeniyle işçilik alacaklarının eksik hesaplandığını, davacının daha önceki bir tarihte toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; davacının sendika üyeliğinin şirkete bildirildiğini, Belediyeye bildirim yapılmadığından davacının Belediyenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağını, muvazaa bulunmadığını, işyerinde bilirkişi heyetiyle keşif yapılmadığından muvazaa tespitinin de hatalı olduğunu ileri sürerek bozma isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı ... ile dava dışı Şirketler arasındaki hizmet alımı ilişkisinin geçerli olup olmadığı, muvazaaya dayalı olup olmadığı, davacının Belediyenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı ve talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. Mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi ve 4857 sayılı Kanun'un 2, 32, 53, 54 ve 59 uncu maddeleri, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan işçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
'un 1 inci maddesi, mülga 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nun 9 uncu maddesi ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Dairemizin 12.....2023 tarihli ve 2023/7709 Esas, 2023/8980 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
08.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.