"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/329 E., 2023/478 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 7. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/81 E., 2023/41 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın 26.09.2019 tarihli başvurusu üzerine davaya konu olumlu yetki tespit kararı verildiğini, davalı Bakanlığın hangi kıstaslara göre çoğunluk tespiti yaptığının taraflarınca bilinmediğini, bu durumun hak arama ve dava açma haklarını kısıtladığını, bir işçi sendikasının toplu ... sözleşmesi yetkisine sahip olabilmesi için işkolu barajını aşmış olması şartının yanında, toplu ... sözleşmesi yapılacak işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasını temsil etmesi gerektiğini, davalı Sendika açısından bu şartın gerçekleşmemiş olduğunu, müvekkiline ait işyerinde ... sözleşmesi ile çalışanların tamamının dikkate alınmadığını, bu konuda bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğini, müvekkili Şirketin özel güvenlik hizmeti temin ettiği işyerlerinin ayrı ayrı işyeri olarak ele alınıp çoğunluk tespitinin buna göre yapılması gerektiğini belirterek davalı ... Bakanlığının 01.11.2019 tarihli ve 2754651 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 ve 42 nci
maddeleri uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, davalı Sendikanın başvurusu üzerine Bakanlıkça yapılan incelemede 26.09.2019 tarihli başvuru itibarıyla davacı Şirkete ait işyerinde toplam 47 işçinin çalıştığını ve 47 işçinin tamamının başvuru yapan Sendikaya üye olduğunu, Sendikanın işkolu barajını aştığının ve toplu ... sözleşmesi için gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında olan işyerleri için 6356 sayılı Kanun’un tanımından farklı bir tanım yapıldığını, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde işi alan alt işverenin aynı ihale sözleşmesi kapsamında bulunan işyerlerine göre yetki tespiti yapılacağını, müvekkili Bakanlıkça davacı Şirketin diğer işyerlerinin yetki tespiti kapsamı dışında tutularak, yalnızca dava dışı Elektrik Üretim AŞ ile yapmış olduğu özel güvenlik hizmet alımı ihalesi kapsamında olan işyerinin dikkate alındığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... ve Savunma İşçileri Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davacı işyerinde çalışan toplam 47 işçinin tamamının müvekkili Sendikanın üyesi olduğunun tespit edildiğini, davacının tamamen kötüniyetli bir şekilde toplu ... sözleşmesi sürecini durdurmak için itiraz ettiğini, e-Devlet sistemi üzerinden müvekkili Sendikaya üye olan işçiler ve davacı işverenlik tarafından yapılan bildirimler uyarınca Sendikanın kanunun aradığı yarıdan fazla çoğunluğa ulaştığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyaya sunulmuş olan liste ile yetki tespit raporunun karşılaştırıldığı, davalı işyerinde toplam 47 işçinin çalıştığı ve 47 işçinin tamamının davalı Sendikanın üyesi olduğu, davalı Sendikanın kanun tarafından aranan çoğunluğu sağladığı, üye sayıları açısından dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler ile davalı Bakanlık tarafından belirlenen rakamların yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkil Şirket adına çalışan tüm işçilerin sayısı göz önüne alınarak hesaplama yapılması gerekirken sadece Bakanlık tespitine konu işyerinde çalışan işçi sayısı baz alınarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirkete ait (1079370.046) sigorta sicil numaralı işyerinde, toplu ... sözleşmesi yapmak üzere davalı Sendikanın yetki tespiti için başvuruda bulunduğu 26.09.2019 tarihi itibarıyla 47 işçinin çalıştığı, 47 işçinin de davalı Sendikanın üyesi olduğu, 6536 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinde yetki tespiti için öngörülen nisabın davalı Sendikaca sağlandığı, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken konuda bilirkişi raporu alınmasının isabetli olmadığı ancak bunun sonuca etkili olmayan bir hata niteliğinde olduğu gerekçe gösterilerek başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.