"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/101 E., 2023/185 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi bozma kararına Mahkemece direnilmesi üzerine, karar davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; Dairemizce yapılan inceleme sonucunda bozma kararının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan incelemede Mahkemece verilen direnme kararının karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere bozulmasına ve dosyanın davalı vekilinin temyiz itirazının incelenmesi için Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
Dairece yapılan inceleme sonucunda; davalı vekilinin direnme sebebi dışındaki temyiz itirazlarının reddine ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, direnme kararının bozulmasına ilişkin kararı uyarınca, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin bozma kararda belirtilen bozma sebebi gereğinin yerine getirilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun bozma kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı nezdinde 1996 yılında çalışmaya başladığını, davalının asıl işveren olduğunu ve davacının kayden işvereni görünen Şirketlerden hizmet alımı yolu ile bir takım işlerini bu alt işveren şirketlere gördürdüğünü, davacının da bu işler kapsamında makasçı kaynakçı olarak çalıştığını, davacının ... sözleşmesini ücret alacaklarının ödenmemesi nedeniyle haklı nedenle feshettiğini, hafta tatili yapmadan çalışan davacının kanuni çalışma saatleri dışında çalıştırıldığını ve fazla çalışma yaptığını, ancak bu çalışmaları karşılığı hak ettiği ücretlerinin ödenmediğini, yıllık izin kullandırılmadığını ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti ve ödenmeyen ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının, ... Denizcilik Acentesi Ltd. Şti. (... Denizcilik Şirketi) işçisi olduğunu, müvekkili Şirkette çalışmadığını, müvekkili Şirket ile ... Denizcilik arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının asgari ücret aldığını, fazla çalışma ve tatil günlerinde çalışma yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.04.2015 tarihli ve 2012/248 Esas, 2015/182 Karar sayılı kararı ile; davacının davalıya ait işyerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, ... sözleşmesini kanuni haklarının ödenmemesi nedeniyle haklı olarak feshettiği, haklı fesih sebebiyle kıdem tazminatına hak kazandığı, dosya kapsamı ve tanık beyanları ile ispatlanan fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının bilirkişi raporu ile belirlenen tutarda hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 27.09.2017 tarihli ve 2017/11279 Esas, 2017/19525 Karar sayılı ilâmı ile; davalı işverenin tüm işçileri görev tanımı ayrımı olmadan asgari ücret karşılığı çalışmış gibi gösterdiği, işçilerin mesleklerinin farklı olması ve kıdemleri dikkate alındığında tüm işçilerin ücretinin asgari ücret olmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığı, buna göre davacının kıdemi, mesleği, fiilen yaptığı ... belirtilerek işkolu ile ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından veya işkolunda birim işçilik fiyatları esas alınarak emsal ücret araştırılması ve bu emsal ücret diğer deliller ile birlikte değerlendirilerek davacının ücretinin tespit edilmesi gerektiği; ayrıca fazla çalışma, hafta tatili ve ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının kabulünde beyanları hükme esas alınan davacı tanıklarının davacı ile menfaat birlikteliği olduğu veya davacı ile aralarında akrabalık bağı olduğu, bu alacakların ispatında başkaca delil de bulunmaması karşısında söz konusu alacak taleplerinin reddedilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Direnme Kararı
Mahkemenin 30.01.2018 tarihli ve 2017/377 Esas, 2018/86 Karar sayılı kararı ile; davacı gibi çalışan işçilerin benzer taleplerle açtıkları davalarda verilen kabul kararlarının Yargıtay temyiz denetiminden geçerek kesinleştiği ve işçilerin alacaklarını aldıkları gözetildiğinde hukuki güvenlik ile işçi lehine yorum ilkeleri ve tüm dosya kapsamı itibarıyla fazla çalışma ile hafta tatili alacağına ilişkin çalışmaların tanık delili ile ispatının mümkün olduğu, bir diğer bozma sebebi yönünden ise; davacının ücreti asgari ücret kabul edilerek hesaplamanın asgari ücret üzerinden yapıldığı, ilk kararı sadece davalı tarafın temyiz ettiği, usuli kazanılmış hak ilkesi nazara alındığında artık davacının ücreti bakımından davalı taraf lehine kazanılmış hak oluştuğu, davacının da ilk karara karşı temyiz talebi olmadığından emsal ücretin araştırılmasında hukuki yararı olmadığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. Mahkemece verilen direnme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.09.2021 tarihli ve 2018/(22)9-895 Esas, 2021/1090 Karar sayılı ilâmı ile; Mahkemenin ücret miktarı konusundaki direnme gerekçesinin isabetsiz olduğu, davacının tanık dışında emsal kararlara da delil olarak dayandığı, dinlettiği tanıklardan bir tanesinin akrabası olması başlı başına tanığın beyanını değerden düşürücü bir sebep sayılamayacağı, diğer taraftan davalı da tanık deliline dayandığı ve tanığının başka dosyalardaki beyanlarını içerir duruşma tutanaklarını sunduğu, bu duruşma tutanaklarına bakıldığında; davalı işyerinde yasal süreyi aşan çalışmanın olduğu görüldüğü ve davacı tanıklarının beyanlarının, davalı tanığının beyanlarıyla da desteklendiği, uyuşmazlık konusu alacakların hüküm altına alınmasının isabetli olduğu gerekçeleriyle direnme kararının ücret tespitine ilişkin değerlendirmesi yönünden bozulmasına, diğer direnme sebebi yönünden direnme kararı yerinde olduğundan hüküm altına alınan çalışma günleri ve çalışılan saatlere ilişkin davalı vekilinin temyiz itirazının incelenmesi için dosyanın Daireye gönderilmesine karar verilmiştir.
D. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Gönderme Kararı Üzerine Dairemizce Verilen Karar
Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/709, 2022/1876 Esas karar sayılı ilâmı ile; direnme dışındaki temyiz itirazlarına ilişkin yapılan incelemede; davalı vekilinin direnme sebebi dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar verilmiş; direnme yönünden ise Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 27.09.2017 tarihli ve 2017/11279 Esas, 2017/19525 Karar sayılı bozma kararının (1) numaralı paragrafında belirtilen bozma sebebi gereğinin yerine getirilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
E. Mahkemece Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; emsal ücret araştırması yapılarak ilgili Sendikalara ve ... Esnaf ve Sanatkarlar Odasına müzekkereler yazıldığı, ... İstatistik Kurumu Başkanlığına (...) ait internet sitesinden yapılan sorgu sonucu emsal ücret miktarının brüt 927,00 TL olduğunun anlaşıldığı, Çimse-... Sendikasının yazı cevabında son aylık ücret miktarının 2008 yılı asgari ücreti olan 608,40 TL'nin 1,5 katı olduğunun belirtildiği, bu Sendikanın yazı cevabı doğrultusunda ek bilirkişi raporu alındığı belirtilerek ve bozma öncesi gerekçeler tekrar edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; hüküm altına alınandan daha fazla bir alacağın zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin işveren sıfatı bulunmayıp davacının ... Denizcilik Şirketinin işçisi olduğunu, asıl işveren olarak da işçilik alacaklarından herhangi bir sorumluluğu bulunmayan müvekkili Şirketin dava konusu işçilik alacaklarından sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu, davacının bordrolarda yazılı olandan daha fazla çalıştığını eşdeğer yazılı delil ile ispat edemediğini, beyanlarına itibar edilen tanıkların müvekkili Şirkete karşı dava açtıklarını, haftanın 7 günü 15 saat sürekli çalışıldığını iddia etmenin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının beyanları doğrultusunda ücret hesaplaması yapıldığını, oysa davacının asgari ücret aldığını, bu husus resmî kayıtlarla sabit olmasına rağmen usule aykırı şekilde emsal ücret araştırması sonucunun esas alındığını, dosyaya sunulan belgelerden davacının hafta tatili ve ... bayram ve genel tatillerinin tamamını kullandığının sabit olduğunu, yıllık ücretli izin belgelerinden de görüleceği üzere yıllık izinlerini kullandığını belirterek ve inceleme sırasında resen tespit edilecek diğer nedenlerle kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, Hukuk Genel Kurulu kararı ile bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının ücret miktarının belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içeriğine göre davanın 12.03.2012 tarihinde açıldığı anlaşılmakla, karar başlığında dava tarihinin 27.11.2017 olarak gösterilmesi mahallinde düzeltilebilecek maddi hata niteliğindedir.
3. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uymakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.