"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/972 E., 2023/989 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/142 E., 2023/12 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin ... Limanında yapılan yükleme ve boşaltmalar esnasında kullanılan bantların tamir, bakım ve onarımlarını yaptığını, ... ili içinde 2 atölyesi bulunduğunu, davacının ... potansiyelinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunun faaliyet alanına yöneldiğinden 12 No.lu işkoluna geçmek için başvuruda bulunulduğunu, bu aşamada ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 25.02.2022 tarihli ve 99754 sayılı yetki tespit yazısının müvekkiline tebliğ edildiğini ve işyerinde Tüm Taşıma İşçileri Sendikasının (TÜMTİS) yetkilendirildiğinin bildirildiğini, TÜMTİS'in çoğunluğu sağlayamadığını, davacının TÜMTİS'in örgütlendiği işkolunda faaliyet göstermediğini, işyerinin girdiği işkolunun asıl işe göre belirleneceğini, müvekkilinin faaliyet konusu ile hiçbir ilgisi olmayan taşımacılık sektöründe örgütlenen bir sendikanın yetkili kabul edilmesinin yasal olmadığını, yetki tespitine ilişkin dava konusu olan karara hem çoğunluk, hem de işkolu bakımından itiraz ettiklerini, davacının faaliyet konusuna uygun olan faaliyet kodunun İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda yer alan 33.12 (Makineleri onarımı) olduğunu belirterek, ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 25.02.2022 tarihli ve 99754 sayılı TÜMTİS'in yetkili olduğuna dair kararının iptali ile müvekkilinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci
maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, davacının, işletmenin İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer almadığı, 12 sıra numaralı metal işkolunda yer alması gerektiği yönündeki iddiasına göre 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi gereği işkolu tespit talebi ve davalarının yetki tespiti davalarında bekletici neden sayılamayacağınından yetki tespiti işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığını, davacının 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi kapsamında işkolu tespit başvurusu bulunmadığını, davacı Şirketin aynı işkolunda birden fazla işyerinde çalışan toplam 148 işçisinden 75'inin TÜMTİS üyesi olduğunu, 25.02.2022 tarihli ve 99754 sayılı olumlu yetki tesptinin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 20.09.2022 tarihli celsede davacının ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 25.02.2022 tarihli ve 99754 sayılı olumlu yetki tespitinin iptali talebinin tefrik edilerek ayrı esasa kaydedildiği, tespit talebinin ise işbu dosyada görülmeye devam edildiği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından davacının işkolu tespitine ilişkin kararın yayımlandığı Resmî Gazete'nin sorulduğu, Bakanlığın cevabi yazısında işkolu tespitine ilişkin kararın 11.....2016 tarihli ve 29739 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığının bildirildiği, söz konusu kararda davacı Şirket işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 16 sıra numaralı gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk işkolunda yer aldığının belirtildiği ve işkolu kararının yayımı tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde bu tespite karşı dava açılmadığı gerekçe gösterilerek davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığından reddine karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalarının işkolu tespitine itiraz olmadığını, İlk Derece Mahkemesince davanın hukuki nitelendirilmesinde hata yapıldığını, müvekkili Şirketin davalı Bakanlık tarafından yetki verilen TÜMTİS'in örgütlendiği İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda faaliyet göstermediğinden işbu davayı açmakta hukuki yararı bulunduğunu, müvekkili Şirketin faaliyetinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda yer aldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu işyerine ait işkolu tespitine ilişkin kararın 11.....2016 tarihli ve 29739 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığı, 6356 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinde işkolu tespit kararının Resmî Gazete'de yayımından itibaren 15 gün içinde dava açabileceğinin düzenlendiği, davacı tarafça bu süre sona erdikten sonra 08.03.2022 tarihinde dava açıldığı, açıklanan nedenlerden dolayı Mahkemece davanın hak düşürücü süre içinde açılmaması nedeniyle reddine karar verilmesinin isabetli olduğunu gerekçe gösterilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işkolunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
2. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlıkta, TÜMTİS tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan başvuru ile toplu ... sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğun sağlandığının tespiti talep edilmiş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 25.02.2022 tarihli ve 99754 sayılı yetki tespit kararı ile de Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapabilmek için gerekli çoğunluğu sağladığı belirlenmiştir.
2. Davacı işveren tarafından yetki tespitinin iptali talepli açılan davada, Sendika ile işyerinin aynı işkolunda olmadığı, işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda olduğunun tespiti de ayrıca talep edilmiştir. İlk Derece Mahkemesi tarafından 20.09.2022 tarihli oturumda davacının olumlu yetki tespitinin iptali talebinin tefriki ile ayrı esasa kaydedilmesine karar verilmiş, davacının diğer talebi olan işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda olduğunun tespiti yönünden davanın süresinde açılmadığından reddine karar verilmiş olmakla; davacının, 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinde ve Yönetmelik'in 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında öngörülen süreç işletilmeden anılan işyerinin işkolunun metal işkolunda olduğunun tespitine dair talebinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.