"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/202 E., 2023/94 K.
DAVA TARİHİ : 24.09.2013
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında görülen alacak davası sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ve katılma yolu ile davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 19.10.1989-27.07.2012 tarihleri arasında baş makinist olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından kadro fazlası olduğu tespiti gerekçesi ile haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, fesih tarihindeki ücretinin brüt 4.200,96 TL olduğunu, davacının davalı işveren nezdinde fazla çalışma yaparak çalıştığını, davacının hangi saatler arasında çalışıp hangi günlerde tatil yaptığı yönündeki taleplerinin tanık anlatımları ile ispatlanacağını ve işyeri kayıtlarının da iddialarını ispatladığını, diğer taraftan kıdem tazminatı hesabında askerlik borçlanması süresi dikkate alınmadığı için eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek kıdem tazminatı ile fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı taleplerinin haksız ve dayanaksız olduğunu, askerlik borçlanmasının işçinin kıdemine dâhil edilmesi için işverenliğin kamuya ait olması ve işçinin emeklilik sebebiyle işyerinden ayrılması gerektiğini, ... sözleşmesinin işveren Şirket Yönetim Kurulu kararıyla sona erdiğini, emeklilik sebebiyle ... sözleşmesini feshetmeyen davacının kıdem tazminatı fark alacağına hak kazanmadığını, davacının her günlük çalışması için 7 saatlik fazla çalışma ücreti ödendiğini, Temmuz ayı fazla çalışma ücretinin de 2013 yılı Mart ayında davacının hesabına ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 13.04.2016 tarihli 2013/879 Esas, 2016/215 Karar sayılı kararıyla; askerlik borçlanması süresinin kıdeme ilave edilmesi için gerekli olan temel şartın somut olayda gerçekleşmediği, buna göre davacının kıdem tazminatı talebinin reddine karar verildiği, davacının 854 sayılı ... ... Kanunu'nun (854 sayılı Kanun) 26 ncı maddesinde belirlenmiş olan 8 saatin üstünde 6 saat fazla çalışmasının bulunduğu, bu alacak talebinin bilirkişi raporu ile hesaplanan tutarlarda hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 07.07.2020 tarihli ve 2016/19204 Esas, 2020/7114 Karar sayılı ilâmı ile; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, UYAP ile oluşturulan elektronik ortam üzerinden gönderilen tüm belgelerin ve ücret bordrolarının fiziki olarak dosyaya alınması gerektiği, ... ... Otobüsleri Sanayi ve Ticaret AŞ'den (İDO), davacının çalışma gün ve saatlerine ilişkin belgeler, bordrolar ve varsa fazla çalışma ödemelerini gösteren sair belgelerin dosyaya celbedilmesi, davacının bordroda imzasının olup olmadığı, bordroda imzası yok ise bordrodaki tahakkuk miktarının bankaya ödenip ödenmediği ve ibranamedeki fazla çalışma tahakkukunun bankaya ödenip ödenmediği hususlarının tüm banka kayıtları celbedilerek incelenmesi gerektiği, hükme esas bilirkişi raporunda, 2012 yılı Temmuz ayı bordrosundaki fazla çalışma tahakkuku ile ibranamedeki fazla çalışma tahakkukunun aslında aynı çalışmaya ilişkin olabileceği değerlendirmesi karşısında, hem 2012 yılı Temmuz ayı bordrosunun ödendiği hem ibranamedeki fazla çalışma tahakkukunun ödendiği anlaşılır ise fazla çalışma ücretinden ibranamedeki tahakkukun ayrıca mahsup edilmesi gerektiği, davacının sendika temsilcileri tutanağında 01.01.2012-15...2012 tarihleri arası için belirtilen fazla çalışma süresinden daha fazla çalıştığı belgeler ile ispatlanır ise, belge ile ispatlanan fazla çalışma saati esas alınarak sonuca gidilmesi gerektiği gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraf tanıklarının Mahkemece dinlenerek beyanlarının alındığı, dosyanın resen seçilen bilirkişiye tevdi edilerek rapor alındığı, davacının davalı işyerinde 19.10.1989-27.07.2012 tarihleri arasında çalıştığı, kamu işçisi olmayan davacının ... sözleşmesini emeklilik sebebiyle feshetmediği, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından feshedildiği ve kıdem tazminatı yanında davacıya ihbar tazminatı ödemesi de yapıldığı ve askerlik borçlanması süresinin kıdeme ilave edilmesi için gerekli olan temel şartın somut olayda gerçekleşmediği buna göre davacının kıdem tazminatı talebinin reddine karar verildiği, dosyaya sunulan bordroların bir kısmında fazla çalışma alacağına ilişkin tahakkukların bulunduğunun tespit edildiği, ... sözleşmesinin sona ermesi sırasında davacıya imzalatılan ibraname, banka kayıtları ve bozma ilâmında belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra bozma ilâmı ve dosya kapsamı ile uyumlu bilirkişi raporu ile hesaplanan fazla çalışma alacağının indirim uygulanarak hüküm altına alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içindearı davacı ve katılma yolu ile davalı vekillerince temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, zira müvekkilin 24 saatlik sürede 8 ve 10 saat aralığında dinlendiği hesabıyla rapor düzenlendiğini, yargılama aşamasındaki beyan ve itirazlarında da belirttikleri üzere 24 saatlik vardiyanın amacının gemi adamlarının gemiyi her an hareket ettirebilecek şekilde hazır bulunmalarını sağlamak amacıyla konulduğunu, Mahkeme kabulünün aksine davacının 24 saatlik sürede sadece 4 saat dinlendiğini, bunun da dinlenme sütununda açıkça yazılı olduğunu, bu fişlerde davacının normal çalışma, fazla çalışma ve dinlenme saatlerinin açıkça yazıldığını, eğer Mahkemenin belirttiği ve davalının iddia ettiği gibi 10 saat uyku ve dinlenme olsaydı çalışma fişlerinde 3 ayrı sütun bulunmasına rağmen ... sütunda 4 saat değil, diğer sütunlarda da kaç saat dinlenme yaptığının yazılı olması gerektiğini, aynı nitelikte işçilik alacakları için açılan benzer davalarda ... Bölge Adliye Mahkemesi 18 ve 24. Hukuk Daireleri tarafından talepleri gibi karar verildiğini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; müvekkili Şirket gemilerinde çalışma süresinin 8 saat çalışma, 2 ve 4 saat arası ara dinlenme ve 4 saat fazla çalışma şeklinde olduğunu, dosyada bulunan çalışma çizelgelerinin bizzat davacı tarafından imzalandığını, ücret bordrolarında fazla çalışma ücretlerinin ödendiğinin açıkça gösterildiğini, ödeme yapılan ayların hesaplamadan dışlanması gerektiğini, bordroları ihtirâzi kayıt ileri sürmeden imzalayarak ücretlerini alan ya da bu ücretleri banka kanalıyla tahsil eden işçinin, artık tekrar söz konusu bordrolara ait aylar için fazla çalışma ücreti talep etmesinin içtihada aykırı olduğunu, davacının müvekkili Şirket nezdinde 24 saat çalışma 24 saat dinlenme şeklinde vardiyalı sistemde baş makinist göreviyle çalıştığını, çalışmış olduğu süre boyunca tüm hak ve alacaklarının kendisine eksiksiz ödendiğini, müvekkili Şirket ile davacının da üye olduğu Sendika arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin 31 inci maddesinde çalışma ve dinlenme sürelerinin düzenlendiğini, müvekkili tarafından gerek 854 sayılı Kanun gerekse toplu ... sözleşmesi hükümlerine uygun olarak çalışma gün ve saatlerini gösteren çizelgelerin işçilere duyurulduğunu ve her şartta gemi kaptanı ve baş makinistlerin gemilerdeki personelin çalışma cetvellerini hazırlamak zorunda olduğunu, işbu çalışma cetvellerinde yapılan fazla çalışmaların açıkça belirtildiğini, müvekkili Şirket tarafından yapılan ödemelerde de bu cetvellerin dikkate alındığını belirterek kararın bozulması istemi ile katılma yoluyla temyiz başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının fazla çalışma ücreti alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve bu alacağın hesaplanma yöntemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 854 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
22.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.