"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1207 E., 2023/1258 K.
DAVA TARİHİ : 02.02.2022
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
SAYISI : 2022/48 E., 2023/102 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalı ... T. Genel Hizmetler İşçileri Sendikası vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... (Tümtis Sendikası) vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlık tarafından davalı Yeni ... İmar İnşaat Ticaret Anonim Şirketinin (Yeni ... Şirketi) ... Büyükşehir Belediyesinin bir şirketi olduğu, Şirkete ait (1188791.001) ve (1245349.001) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerlerinde Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında yer alan işlerin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı tespit edildiğini, yapılan tespitin 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun) ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, taşımacılığın ayrı bir bilgi ve deneyim gerektiren bir işkolu olduğunu ve genel işler işkolunun alt koluymuş gibi ele alınamayacağını, işkolu tespit edilirken işverenin kimliği değil işyerinde yapılan işin niteliği ve çalışanların yaptığı işin esas alınması gerektiğini, sadece işverenin kimliği esas alınarak yapılan tespitin hatalı olduğunu, İşkolları Yönetmeliği’nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer alan faaliyetler arasında özel ve ticari araçlar için çekme ve yol yardım faaliyetleri, otopark ve garaj işletmeciliği gibi işlerin sayıldığını, davalı Şirket işyerlerinde otoparka araçların park edilmesinin sağlanması, giriş çıkışlarda kayıt tutulması, park ücretlerinin tahsili gibi işler yapıldığından söz konusu işyerlerinin taşımacılık işkolunda yer aldığını bu nedenle 21.01.2022 tarihli ve 31726 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2022/8 Karar numaralı işkolu tespit kararının iptaline, davalı Şirket işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, Bakanlıkça yapılan incelemede; Yeni ... Şirketinin ... Büyükşehir Belediyesinin bir şirketi olduğu, işverenliğe ait (1188791.001) ve (1245349.001) SGK sicil numaralı işyerlerinde büyükşehir belediyesinin görevleri arasında yer alan işlerin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı, buna ilişkin işkolu tespit kararının da 21.01.2022 tarihli ve 31726 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığını, işyerinde yapılan teftiş sonucu tespit edilen işkolunun kanuna uygun olduğunu, Kurum müfettişlerince tespit edilen hususlara göre düzenlenen tutanakların aksinin ancak eşdeğer belge ile kanıtlanması gerektiğini, davacının somut dayanağının bulunmadığını, işyerinde yapılan işlerin taşımacılık ile ilgili olduğu yönündeki iddiaları kabul etmediklerini belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Yeni ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Şirket bünyesinde parkmetre biriminde çalışan işçilerin işkolunun tespitinin yapılan işin niteliğine uygun olduğunu, müvekkili Şirketin yerel hizmetlerin yürütülmesi amacıyla ... Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan, belediyenin görev alanına giren konularda faaliyet gösteren ve yönetimi belediyenin elinde olan bir belediye iktisadi teşebbüsü olduğunu, bu sebeple müvekkili Şirketin genel faaliyetinin de belediye hizmetleri ile aynı doğrultuda bulunduğunu, dava konusu işyerlerinin işkolunun Bakanlık müfettişi tarafından tespit edildiğini ve kanuna uygun olduğunu beyan ederek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Genel-İş Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işyerinin ... Büyükşehir Belediyesine ait olduğunu, davalı Şirketin piyasaya hizmet vermediğini, sadece Belediyeye bağlı işleri gerçekleştirdiğini, İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda belediye hizmetlerinin sınıflandırıldığını, 5393 sayılı Belediyeler Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 15 inci maddesi ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun (5216 sayılı Kanun) 7 nci maddesi gereği davalı Yeni ... Şirketi işyerlerinde yapılan işlerin genel işler işkolunda yer aldığını, yapılan işkolu tespitinin kanun ve içtihada uygun olduğunu beyan ederek davanın reddini istemiştir.
4. Davalı ... Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Belediye-İş Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işyerlerinin yapılan işin niteliği itibarıyla 5393 sayılı Kanun'a tâbi olduğunu, yapılan işin belediye hizmeti niteliğinde olduğunu, yürütülen işlerin de İşkolu Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, Resmî Gazete'de yayımlanan işkolu tespitinin 6356 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun, Yargıtay İçtihatları ve İşkolları Yönetmeliği'ne uygun olduğunu, belediye işlerinin tamamının genel işler işkolunda sayıldığını, Yeni ... Şirketi işyerlerinde yapılan işlerin genel işler işkoluna girdiğini, büyükşehir belediyesine bırakılmış işlerin özel hukuk tüzel kişiler tarafından yapılmasının bu işlerin belediye hizmeti olduğu gerçeğini değiştirmeyeceğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
5. Davalı ... Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası (Hizmet-İş Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; davalı Yeni ... Şirketine ait işyerlerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla, 5393 sayılı Kanun ve 5216 sayılı Kanun gereğince, yürütülmesi münhasıran belediyelerin görev ve sorumluğuna bırakılan işlerden olduğunu, söz konusu işyerlerinde yapılan işlerin salt belediye hizmeti niteliğinde olduğunu, asıl işe yardımcı işler de asıl işin girdiği işkolundan sayılacağından dava konusu işyerlerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, davalı Yeni ... Şirketi tarafından, 5393 sayılı Kanun ve diğer mevzuatta belediyelerin görev ve sorumluluğu altında olan belediye hizmetlerinin bir bölümünün ... Büyükşehir Belediyesi adına yürütüldüğünü bu nedenle dava konusu işkolu tespit kararına konu işyerlerinde yapılan işlerin niteliği itibarı ile salt belediye hizmeti olduğu ve belediye hizmetlerinin tamamı, hiçbir ayrıma tâbi tutulmaksızın, İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkoluna yer aldığını beyan ederek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacı Tümtis Sendikası tarafından davalı Bakanlığın 21.01.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 2022/8 karar numaralı işkolu tespit kararının iptali ile Yeni ... Şirketine ait işyerlerinin taşımacılık işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep ettiği, Mahkemece yapılan keşif sonrası alınan bilirkişi raporunda Yeni ... Şirketinin (1188791.001) ve (1245349.001) SGK sicil numaralı işyerlerinde büyükşehir belediyesinin görevleri arasında yer alan işlerin yapıldığını ve bu faaliyetlerin genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, davacı Şirketin faaliyet alanları içinde parkmetre biriminin bulunduğu, bu işlerin ise 5216 sayılı Kanun'un 7 nci maddesinde sayılan belediyelerin görev ve yetkilileri kapsamında yer alan faaliyetler kapsamında olması, doğrudan belediye ya da belediye şirketlerine ait işyerlerinin kural olarak genel işler işkolunda yer aldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı ...-İş Sendikası vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; bir işyerinin dâhil olduğu işkolu tespit edilirken işverenin kimliği değil, işin niteliği işyerinde yapılan iş ve çalışanların fiilen yapmakta oldukları işin dikkate alınması gerektiğini, işkolu tespitinin işverenin kimliğine göre yapıldığını, belediyelerin bütün şirketlerinin aynı işkolunda bulunduğunu kabul etmenin işkolu sendikacılığını esas alan 6356 sayılı Kanun’un mantığına aykırı olduğunu, dava konusu işyerinde, otoparklarda araçların park edilmesine yardımcı olunması, araç giriş çıkışlarının kayıt altında tutulması, park ücretlerinin tahsil edilmesi, araçların emniyetli olarak park edilmesi işlerinin yapıldığı, yapılan bu işlerin niteliği dikkate alındığında işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkoluna girdiğini, İlk Derece Mahkemesinin delilleri toplamadığını, eksik inceleme ile karar verdiğini beyanla istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ...-İş Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Sendika aleyhine işkolunun tespiti istemiyle açılan davada davanın reddine karar verildiğini, açılan davada müvekkili sendika dâhil olmak üzere 5 davalı tarafın olduğunu, her bir davalı yönünden ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken tek bir vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı, davalı Şirketinin (1188791.001) ve (1245349.001) SGK sicil numaralı işyerlerinde büyükşehir belediyesinin görevleri arasında yer alan işlerin yapıldığını ve bu işlerin 5216 sayılı Kanun'un 7 nci maddesinde sayılan belediyelerin görev ve yetkilileri kapsamında yer alan faaliyetler kapsamında olması nedeniyle genel işler işkolunda yer aldığı, verilen kararın dosya kapsamına uygun olduğu, davanın niteliği gereği ve Mahkemece aynı sebeple dava reddedildiğinden kendisini vekille temsil ettiren davalılar lehine tek bir vekâlet ücretinin yerinde olduğu gerekçe gösterilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
(1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur....”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...
Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.
...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Karar başlığında davacı ... Sendikasının (Tümtis Sendikası) unvanının Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası şeklinde hatalı yazılmış olması mahallinde düzeltilebilir maddi hata niteliğindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,04.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.