"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1215 E., 2023/1506 K.
DAVA TARİHİ : 01.07.2022
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Manisa 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/426 E., 2023/234 K.
Taraflar arasındaki yetki belgesinin hükümsüz kaldığının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan Türk Metal Sendikasının müvekkili işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak üzere 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesine göre gerekli çoğunluğu sağlamış olması sebebiyle yetki tespiti talep ettiğini, yetki belgesinin yapılan yargılama sonunda kesinleştiğini, davalı ... Sendikasının kesinleşen yetki uyarınca müvekkili Şirketi toplu iş sözleşmesi görüşmelerine davet ettiğini, 6356 sayılı Kanun'un 49 uncu maddesinde "Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer." düzenlemesine yer verildiğini, buna göre uyuşmazlığın altı iş günü içinde görevli makama bildirilme zorunluluğu bulunduğunu, aksi takdirde işçi sendikasının yetkisinin düşeceğini, ayrıca bu durumun taraflara tebliğ edilmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığını, Kanun'un açık olarak bu durumu belirlediğini, belirlenen tarihte yapılan toplantıya müvekkili işverenin katılmadığını, buna göre taraflardan birinin uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirmesi gerekirken altı iş günü geçtikten sonra bildirmiş olması sebebiyle Sendikanın yetkisinin düştüğünü, sürecin sonlandırılması gerektiğini, bu durumu görevli makamın resen değerlendirip süreci sonlandırması gerekirken toplu görüşme sürecine devam edilmesi ve arabulucu tayini yapılmasının hukuka ve hakkaniyete uyarlı olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle yetki belgesinin hükümsüz kaldığı ve toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; görevli makam tarafından 13.01.2022 tarihinin ilk toplantı günü olarak belirlendiğini, toplantıya işveren tarafından katılım olmadığını, bu hususun tutanak ile kayıt altına alındığını, 09.03.2022 tarihinde sendika tarafından arabulucu belirlenmesinin görevli makamdan talep edildiğini, görevli makam tarafından arabulucu tayin edildiğini, sürecin uyuşmazlık ile sonuçlandığını, davacı işveren tarafından uyuşmazlığın altı işgünü içerisinde Sendika tarafından bildirilmediğine dair Manisa Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvurulması üzerine Manisa İl Müdürlüğü tarafından işverenin müracaatının Çalışma Genel Müdürlüğüne de iletildiğini, Çalışma Genel Müdürlüğünün 09.06.2022 tarihli yazısının toplu iş sözleşmesi prosedürünün devam ettirilmesi gerektiği yönünde olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; görevli makama başvurulmadan doğrudan dava açılamayacağını, müvekkili Sendikanın Kanun'un kendisine yüklemiş olduğu tüm sorumlulukları yerine getirdiğini ve usulü işlemlerde sürelere riayet ettiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendika tarafından toplu iş sözleşmesi görüşmelerine çağrı yapıldığı, çağrının işveren tarafına 17.12.2021 tarihinde tebliğ edildiği, ilk toplantı tarihinin taraflarca belirlenememesi üzerine Sendika tarafından bu durumun görevli makama bildirilmesi üzerine görevli makamca 13.01.2022 tarihinin ilk toplantı günü olarak belirlendiği, toplantıya davalı işveren tarafından katılım olmadığı ve bu hususun 13.01.2022 tarihli tutanakla da tespit edildiği, taraflardan birinin 13.01.2022 tarihinde davacı Şirket tarafından katılım olmayan toplantı gününden itibaren 6 iş günü içinde görevli makama başvurması gerekirken dosya kapsamındaki yazı cevaplarından belirtilen bu süre içerisinde ilgili bildirimin yapılmamış olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile davalı ... Sendikasının toplu iş sözleşme yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar cevap dilekçesinde belirttikleri sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Manisa Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından toplantı yer, gün ve saati belirlendiği, 13.01.2022 tarihinde belirlenen yer, gün ve saatte yapılan toplantıya işvereni temsilen katılan olmadığı, bunun üzerine görevli makam tarafından tutanak düzenlendiği, Sendikanın görevli makama uyuşmazlığı 09.03.2022 tarihinde bildirdiği, davalı Sendikanın tutanak tarihinden itibaren yasada öngörülen 6 iş günlük süre içerisinde görevli makama bildirim yapması gerekirken 09.03.2022 tarihi itibarıyla yapılan bildirimin yasal süre içerisinde olmadığı gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yetki belgesinin hükümsüz kaldığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki belgesi” kenar başlıklı 44 üncü maddesi ise şöyledir:
"Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir."
4. 6356 sayılı Kanun'un "Toplu görüşmenin başlaması ve süresi" kenar başlıklı 47 nci maddesi de şöyledir:
"(1) Çağrının karşı tarafa tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde taraflar toplu görüşmenin yer, gün ve saatini aralarında anlaşarak belirler ve bunu görevli makama yazı ile bildirir. Anlaşmaya varılamazsa, taraflardan birinin başvurusu üzerine, yapılacak ilk toplantının yeri, günü ve saati görevli makamca derhâl belirlenir ve taraflara bildirilir.
2) İşçi sendikası, çağrı tarihinden itibaren otuz gün içinde yapılacak olan ilk toplantıya gelmez veya aynı süre içinde toplu görüşmeye başlamazsa yetkisi düşer.
3) Toplu görüşmenin süresi, ilk toplantı tarihinden itibaren altmış gündür.
"
5. 6356 sayılı Kanun'un "Uyuşmazlığın tespiti" kenar başlıklı 49 uncu maddesi ise şöyledir:
"Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer."
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.