"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2169 E., 2023/1978 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Anadolu 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/143 E., 2023/257 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 15.02.2023 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin inşaat formeni olarak davalı Şirketin yurt dışında bulunan şantiyelerinde 15.12.2005-07.08.2018 tarihleri arasında en son 3.400,00 USD ücret ile çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, haftanın yedi günü 07.00-20.00 saatleri arasında çalıştığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ile hafta tatili ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının farklı tarihlerde ve birbirinden bağımsız projelerde çalıştığını, davacının kesintili çalışma süresinin birleştirilmesi talebinin mesnetsiz olduğunu, 3.400,00 USD sabit ücret ile çalıştığını, proje idari kurallarını ihlal etme suretiyle diğer çalışanlara kötü örnek teşkil ederek ... barışını ve düzenini bozması, üst yönetimde görev alan kişilerin isimlerini kullanarak görevini yapmaya çalışan personele işinden olacakları söylemlerinde bulunarak tehditkar tavırlar sergilemesi nedeniyle savunması alınmak suretiyle ... sözleşmesinin feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının fasılalı olarak toplam 9 yıl 4 ay 22 gün süre ile davalı işyerinde çalıştığı, dönemlerin tasfiye edildiğine ilişkin belge olmadığı, ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğine dair belge sunulamadığı, tanık beyanlarından; haftalık 26 saat fazla çalışma yapıldığı, dinî bayramların birinci günü dışındaki tüm dinî bayramlarda ve resmî tatillerde çalışıldığı, iki haftada bir hafta tatili yapıldığının anlaşıldığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının kıdem süresinin hukuka aykırı olacak şekilde hatalı tespit edildiğini, yapılan hesaplamaların hükümde dikkate alınmamasının mükerrer ödemeye neden olacağını, dosya kapsamındaki delillere rağmen davacı lehine kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu, davacının ücretinin hatalı tespit edildiğini, davacının yurt dışında çalıştığı, kısa vadeli sigorta kolları kapsamında olduğu, bu nedenle genel sağlık sigortası primlerinin davalı tarafça ödendiği, net ücret ve brüt ücretin aynı olduğu, tahakkuk ettirilen fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti tahakkuklarının dikkate alınmadığını, salt davacı tanık anlatımlarına dayalı hesaplama yapılmasının açıkça hatalı olduğunu, kabul anlamına gelmemekle birlikte tanık beyanına dayalı fazla çalışma hesaplamasının 18 saatten fazla olamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalıya ait işyerinde 01.02.2006-29.08.2006, ....12.2007-04.01.2010, 15.02.2011-11.07.2017 ve 29.03.2018-07.08.2018 tarihleri arasında fasılalı olarak çalıştığı, davalı tarafça yapılan çıkış kodları dikkate alındığında feshin haklı nedene dayandığına dair herhangi bir delil sunulmadığı ve çalışmanın tasfiye edildiğine dair belge de bulunmadığı, bu doğrultuda hizmetlerin birleştirilmesinin ve hizmet süresinin toplam 9 yıl 4 ay 22 gün olarak kabul edilmesinin isabetli olduğu, davalı tarafça davacı işçinin ... sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğine ilişkin dosyaya herhangi bir delil sunulmadığı, davacının fazla çalışma yaptığı, hafta tatilleri ile ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığının tanık anlatımları ile ispat edildiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çalışma süresi, ücretin tespiti, ... sözleşmesinin feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığı, kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının hesaplanması ve fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil alacaklarının ispatı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 ... Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri, 4857 ... ... Kanunu'nun 25, 41, 44, 46, 47, 63 ve 68 inci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
3. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
4. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazı kaydının bulunması hâlinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazı kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
5. Somut uyuşmazlıkta imzalı puantaj kayıtları bulunan dönemler dışlanmak suretiyle davacının; tanık anlatımlarından hareketle 22.11.2013-07.08.2018 tarihleri arasında ilk hafta 6 gün 07.00-20.00, ikinci hafta 7 gün 07.00-20.00 saatleri arasında çalışarak haftalık ortalama 26 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilmiştir.
6. Dosyada dinlenen tanıkların beyanlarından; davacı tanığı M.I'nın davacı ile birlikte 3 yıl süre ile çalıştığı 2016 yılında işyerinden ayrıldığı, davacı tanığı S.Ö'nün 2012 yılında çalışmaya başladığı ancak birlikte çalıştığı süreyi beyan etmediği, davacı tanığı H.G'nin dönem belirtmeksizin 4,5 yıl birlikte çalıştığı, davalı tanıklarından M.S.A'nın 2012 yılında işe başladığı 2 yıl kadar çalıştığı, 1 yıl kadar başka bir işte çalışarak tekrar davalı işyerinde çalışmaya başladığı anlaşılmaktadır.
7. Dinlenen tanık beyanlarından davacı ile tanıkların birlikte çalıştığı süre net olarak tespit edilememekte olup tanıkların davacı ile birlikte çalıştıkları dönem dışında davacının çalışma düzenini bilmeleri mümkün değildir. Bu nedenle davacı ve davalı tanıklarının davacı ile birlikte çalıştıkları sürenin tespit edilmesi gerekmektedir.
8. Bundan sonra davacının 1 hafta 6 gün, 1 hafta 7 gün olmak üzere, davacı tanığı M.I. ile birlikte çalıştığı dönem bakımından 07.30-18.30 saatlerinde, diğer dönemler bakımından ise öncelikle diğer davacı tanıklarının çalıştıkları süre ile sınırlı olmak kaydıyla 07.00-19.00 saatlerinde çalışma yaptığı kabul edilmeli, davacı tanıklarıyla birlikte çalışma olmayan dönemin varlığı hâlinde ise davalı tanığı M.S.A'nın beyanı dikkate alınmak suretiyle fazla çalışma alacağı hesaplanmalıdır.
9. ... ... ve genel tatil çalışması bakımından da aynı durum dikkate alınarak davacı ile tanıkların birlikte çalıştığı dönemler tespit edilerek sonucuna göre hesaplama yapılması gerekmektedir.
10. Belirtilen hususlar gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.