"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2282 E., 2023/2357 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 31. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/1044 E., 2020/281 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davalı ... AŞ vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 20.02.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... AŞ vekili Avukat ... ... ..., diğer davalı ... İnş. Taah. Müh. Müş. ve Tic. Ltd. Şti. (... İnşaat Ltd. Şti.) vekili Avukat ... ile davacı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin asıl işveren ... İnşaat Taahhüt ve San. Tic. AŞ işyerinde diğer davalı alt işveren işçisi olarak formen ustabaşı olarak çalışmaya başladığını, müvekkilinin ... Havaalanı ... Kompleksi inşaatında 02.09.2016 tarihine kadar çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı Şirket tarafından haksız olarak feshedildiğini, ... 40. Noterliğinin 21.10.2016 tarihli ihtarnamesiyle işçilik alacaklarının talep edildiğini, davalı ... Şirketinin cevabi ihtarnamesinde bahsettiği 9.389,00 USD'lik ödemenin elden yapılan kalan ücret alacaklarının toplamı olduğunu, müvekkilinin dinî bayramların ilk günü dışındaki resmî tatillerde çalıştığını, ... sözleşmesine göre çalışma saatlerinin 08.00-18.00 olmasına rağmen çoğu kez 22.00-24.00'e kadar çalıştığını, ayrıca haftalık tatilini ilk yıllarda ayda 1 gün, sonraki yıllarda ayda 2 gün kullandığını, davacının toplam 56 ay çalışması olduğunu, davacının hesabına kıdem ve ihbar tazminatı adı altında yatırılan tutarın geçmiş dönem bakiye ücret alacağı olduğunu belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... genel tatil alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... İnşaat Taahhüt ve San. Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; müvekkili açısından husumet itirazında bulunduklarını, davacının diğer davalı nezdinde çalışma yaptığını, bu sebeple davanın husumet yokluğu nedeniyle reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir
2. Davalı ... İnşaat Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının, müvekkili Şirketin ...'da bulunan inşaat işinde 10.05.2012-02.09.2016 tarihleri arasında formen olarak haftanın 6 günü günde 1,5 saatlik ara dinleme vererek haftalık 45 saat esasına göre çalıştığını, davacının ücretinin bordroda belirtilen ücret olduğunu, davacıya ait banka hesabına 30.09.2016 tarihinde kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi olarak 9.389,00 USD ödeme yapıldığını, davacı tarafın bu paranın ödenmeyen geçmiş dönem bakiye ücret alacağı olduğu iddiasının hukuki dayanağının olmadığını, davacının fazla çalışmasının bulunmadığını, hafta tatilini kullandığını, ... ... genel tatil günlerinde çalışmadığını, zamanaşımı def'inde bulunduklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... sözleşmesinin haklı nedenle sona erdirildiği hususu ispatlanamadığından davacının ihbar tazminatı talebinin yerinde olduğu, davacıya fesihten sonra yapılan ödemelerin kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin olduğu, davacının ödenmeyen kıdem tazminatının bulunmadığı, davacının fazla çalışma yaptığı, genel tatil günlerinde ve ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, bilirkişi ek raporunun 2. seçeneğine göre davacının ihbar tazminatı, ek raporunun 1. seçeneğine göre de diğer ücret niteliğindeki alacak hesabının Mahkemece uygun bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalılara hükmedilen vekâlet ücretinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, bir kısım alacaklar yönünden ek rapor 2. seçenek üzerinden karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olmadığını, kök rapora göre karar verilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ vekili istinaf dilekçesinde; davalı yönünden husumetten ret kararı verilmesi gerektiğini, ücret tespitinin fahiş ve hatalı olduğunu, ihbar tazminatına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, fazla çalışma, ... ... genel tatil ve hafta tatili alacaklarına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına dayanılarak hüküm kurulamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... İnşaat Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, ücrete itiraz ettiklerini, bu nedenle ihbar tazminatının hatalı olarak hesaplandığını, fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... genel tatil alacakları bakımından bilirkişi ek rapor 1. seçeneğe göre karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ihbar tazminatı ... bulunduğu, tanık beyanları ile davacının fazla çalışma yaptığı, ayın iki hafta tatilinde çalıştığı, dinî bayramlarda birer gün ve yeni yıl tatili dışındaki ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığının ispatlandığı, Mahkemece denetime elverişli bilirkişi raporuna göre davacının ihbar tazminatı ve fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil alacaklarına hükmedilmesinin yerinde olduğu, davanın reddedilen kısmına göre vekâlet ücretinde bir hata bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... AŞ vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... İnşaat Ltd. Şti. vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının ihbar tazminatının bulunup bulunmadığı, ücretin miktarı ile fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması ile faiz başlangıç tarihi noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5718 ... Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 ... ... Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekillerinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş ve işyerinden çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
3. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
4. Çalışma sürelerinin ispatı noktasında işverene karşı dava açan tanıkların beyanlarına ihtiyatla yaklaşılması gerekir. Fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil alacaklarının ispatında salt davalıya karşı davası bulunan tanıkların beyanlarıyla sonuca gidilemez. Ancak başkaca delil ya da olgularla desteklendiği takdirde bu tanıkların beyanlarına itibar edilmelidir. Bu çerçevede; işin ve işyerinin özellikleri, davalı tanıklarının anlatımları, ... müfettişinin düzenlediği tutanak veya raporlar ve aynı çalışma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacakların varlığına ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararları gibi hususlar başkaca delil ya da olgular olarak değerlendirilebilir.
5. Aynı ispat kuralları, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacakları için de geçerlidir.
6. Davacı taraf dava dilekçesinde fazla çalışma yaptığını, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını ileri sürmüş bu iddianın ispatı açısından tanık deliline dayanmıştır. Dinlenen davacı tanıklarından A.S. davacı ile 2015 yılı Ağustos ayında tanıştığını beyan ederken, diğer davacı tanığı V.Ö'nün ise işe giriş çıkış bildirgeleri ve kendi açtığı işçilik alacağı davasındaki cevap dilekçesinde davalı Şirketler nezdinde ....03.2015 tarihinde işe başladığını belirtmesine göre bu davacı tanığının davalı Şirketlerde ....03.2015 tarihinde işe başladığı tespit edilmiştir. Tanıkların ancak davacı ile birlikte çalıştıkları süredeki beyanlarına değer verilebileceğinden, fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... genel tatil ücreti alacakları bakımından ....03.2015-02.09.2016 tarihleri arasındaki süre esas alınarak hesaplama yapılması gerekli iken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. Dairemizin yerleşik uygulaması uyarınca, işçi muaccel alacaklarını ... ... belirtmek kaydıyla ihtarname ile işvereni temerrüde düşürebilir. Söz konusu ihtarnamede alacak miktarlarının belirtilmesi gerekmez. Buna göre davacı tarafından davalılara gönderilen ihtarnamede dava konusu alacaklarının ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 3 ... günü içinde ödenmesi talep edilmiştir. İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan alacaklara temerrüt tarihi olarak 01.11.2016 tarihinden itibaren faize hükmedilmiştir. Davalı ... İnşaat Ltd. Şti. davacının bu ihtarnamesine karşı cevabi ihtarnamesinde ihtarnameyi öğrenme tarihini 28.10.2016 olarak belirtmiş olmakla; bu davalı bakımından kabul edilen temerrüt tarihi yerindedir. Ancak diğer davalı Şirkete davacı tarafın ihtarnamesinin tebliğ edilip edilmediği, tebliğ edilmiş ise ne zaman tebliğ edildiği hususunda dosya kapsamında bilgi bulunmamaktadır. Hâl böyle olunca davalı ... AŞ'ye davacı tarafın ihtarnamesinin tebliğ edildiği tarih tespit edilerek buna göre temerrüt tarihinin belirlenmesi gerekli iken yazılı şekilde davalılar bakımından aynı tarihin temerrüt tarihi olarak kabul edilmesi de hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalılar yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.