"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki itirazın iptali ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından reddedilen ve temyize konu edilen toplam miktarın, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davacı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 11.02.2014-20.08.2016 tarihleri arasında davalıya işyerinde müdür olarak belirsiz süreli iş sözleşmesi ile kapsam dışı personel olarak çalıştığını, BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nden yararlanması gerektiğini, davalı yanında çalışan diğer personele ve kamu işyerinde çalışan işçilere ilave tediye ödendiğini, Yönetim Kurulu kararı ile ikramiye ödendiğini, bu alacakların eşit davranma borcuna aykırı olarak davacıya ödenmediğini, müvekkilinin açtığı işe iade davası sonunda işe iadesine karar verildiğini, kararın kesinleşmesi üzerine işe iade başvurusu ve 4 aylık boşta geçen süre ücretinin ödenmesinin talep edildiğini, davalı tarafça davacının işe başlatılmadığını, iaşe bedeli alacağı için davalı aleyhine ilâmsız icra takibi başlatıldığını, davalının itirazı üzerine takibin durdurulduğunu, itirazın haksız olduğunu ileri sürerek itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesini ve alacağın en az %20'si oranında icra inkâr tazminatına hükmedilmesini; ayrıca ihbar tazminatı, işe başlatmama tazminatı, ayrımcılık tazminatı, boşta geçen süre ücreti ve diğer haklar, ücret, prim, iaşe bedeli, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücreti alacaklarının ödendiğini, iaşe bedeli alacağına hukuksuz ve mesnetsiz olması sebebiyle icra takibinde itiraz edildiğini, zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) Kamulaştırma Direktörlüğünde 11.02.2014 tarihinde bir yıl süre ile istihdam edildiğini, 11.02.2015 tarihinde taraflar arasında ... bir sözleşme imzalandığını, 11.02.2016-10.04.2016 tarihleri arasında geçerli son bir sözleşme imzalandığını, 10.04.2016 tarihinde davacının belirli süreli iş sözleşmesinin sona erdiğini, davacının kapsam dışı personel olmadığını, BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'ne dayanan taleplerinin kabulünün mümkün olmadığını, müvekkilinin eşitlik ilkesine aykırı davranışının söz konusu olmadığını, davacının kötüniyetli olduğunu, sebepsiz zenginleşme çabası içinde bulunduğunu, icra dosyasına yapılan itirazın yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının işe iade talepli dava dosyasının istinaf ve temyiz aşamalarından geçerek kesinleştiği, davacının BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'ne tâbi olmadığı savunulmuşsa da benzer bir dava dosyasında Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 04.11.2014 tarihli ve 2014/26676 Esas, 2014/32576 Karar sayılı ilâmında Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Proje Direktörlüğü kapsamında çalışan işçinin davalı Şirketin işçisi olduğunun kabul edildiği, somut olayda da TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünün davalı işverenin bir organı olduğu, bu nedenle davacının da davalı Şirketin işçisi olduğu, bilirkişi raporununda hesaplamaların davacıya ödenen ücretler üzerinden yapıldığı, icra dosyasına yapılan ödemelerin mahsup edildiği, ödenen 23.727,00TL ihbar tazminatının da hesaplamada mahsup edildiği, itirazın iptaline konu edilen alacakların likit olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu alacaklar yönünden davalının davadan önce temerrüde düşürüldüğünü, bilirkişi tarafından aylık ücretin 0,68’i tutarındaki net prim alacağının fiilen çalışılan günlere göre hesaplanmasının hatalı olduğunu, müvekkilinin talep konusu prim alacağının 7.497,00 TL olduğunu, davalı işverenin bünyesinde çalışan diğer personele ikramiye ve ilave tediye ödediğini, ayrımcılık tazminatı olarak müvekkiline ödeme yapılmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davanın zamanaşımına uğradığını, davacının kapsam dışı personel statüsünde olmaması sebebiyle taleplerinin haksız olduğunu, davacının proje kapsamında TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünde istihdam edildiğini, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında aldığı ücretlere bakıldığında kapsam dışı personel için belirlenen ücret tavanlarının çok çok üzerinde ücreti olduğunun açıkça görüleceğini, davacı kapsam dışı personel statüsünde çalıştırılmış olsaydı aldığı tüm ücretlerin aylık ortalamasının hiçbir şekilde belirtilen tavanları aşamayacağını, fiili olarak çalışılmayan bir zaman için iaşe alacağına hükmedilmesinin mümkün olmadığını, iaşe bedelinin çalışılan günler baz alınarak davacıya ödendiğini, ihbar tazminatı alacağına hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, işyerinde prim ödemesi uygulaması bulunmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının işe iade talepli dava dosyasının istinaf ve temyiz aşamalarından geçerek kesinleştiği, davacı ile yapılan sözleşmenin belirli süreli olduğu ve davacının davalı Şirketin çalışanı olmadığına yönelik savunmanın yerinde olmadığı, davacının boşta geçen süreye ilişkin olarak hesaplanan miktarın hüküm altına alınmasında isabetsizlik bulunmadığı, BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği uyarınca ihbar tazminatı hesabı ile ilave tediye ve ikramiye alacaklarının hüküm altına alınmasının yerinde olduğu, Yönetim Kurulunun 25.10.2016 tarihli kararı uyarınca davacının prim alacağına hak kazandığı, ayrımcılık tazminatının kanuni şartlarının oluşmadığı, zamanaşımı def'inin Mahkemece değerlendirilmesinin yerinde olduğu, ancak harç yönünden hatalı hüküm kurulduğundan söz konusu yanlışlık düzeltilerek yeniden hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının kapsam dışı personel statüsünde olup olmadığı, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenen tavan ücrete tâbi olup olmadığı, ihbar tazminatı, prim, iaşe alacağına hak kazanıp kazanmadığı, zamanaşımı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17 ve 32 nci maddeleri, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 ve 4 üncü maddeleri, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 67 nci maddesi.
2. 07.06.2001 tarihli ve 24425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği.
3. Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi, İller Bankası Anonim Şirketinde ve ... Anonim Şirketinde 2016 ve 2017 Yıllarında Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2017/1) "Bazı kamu kuruluşlarının 2016 yılı personel ücretleri" kenar başlıklı 1 ... maddesinin ikinci fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"(2)Kapsam dışı personel ile Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 27 nci maddesi kapsamındaki), Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. ve İller Bankası A.Ş. sözleşmeli personeline; aylık ücret, her türlü sosyal yardım, zam, tazminat, ödenek, vekâlet ücreti, avukatlık vekâlet ücreti (6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 27 nci maddesi kapsamındaki personel hariç), temettü, prim, ikramiyelerden bir aya isabet eden miktar ve diğer adlar altında yapılan ödemelerin (yönetim kurulu üyeliği ücreti ve ek ödemesi, harcırah, doğum ve ölüm yardımları hariç) brüt aylık ortalaması;
a) Hiç bir şekilde 2.035-TL’den düşük,
b) Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş., BOTAŞ ve TPAO’da; genel müdürler için 12.459-TL’den, diğer personel için 10.524-TL’den yüksek,
...
olamaz."
4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi, İller Bankası Anonim Şirketinde ve ... Anonim Şirketinde 2016 ve 2017 Yıllarında Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2017/1) "Ücretlerde artış yapılması" kenar başlıklı 5 ... maddesi şöyledir:
"(1) Bu Karar kapsamında bulunan yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelikleri ile sözleşmeli ve kapsam dışı personel için belirlenen ücret ve ücret tavanlarına, 2016 yılı ikinci altı aylık dönemi ve 2017 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemleri için kamu görevlilerinin mali haklarında uygulanan artış oranı kadar artış yapılır."
5. Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi, İller Bankası Anonim Şirketinde ve ... Anonim Şirketinde 2013, 2014 ve 2015 Yıllarında Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2015/1) "Bazı kamu kuruluşlarının 2014 yılı personel ücretleri" kenar başlıklı 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"(2)Kapsam dışı personel ile Posta ve Telgraf Teşkilat A.Ş. (birinci madde kapsamındaki), Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. ve İller Bankası A.Ş. sözleşmeli personeline; aylık ücret, her türlü sosyal yardım, zam, tazminat, ödenek, vekâlet ücreti, temettü, prim, ikramiyelerden bir aya isabet eden miktar ve diğer adlar altında yapılan ödemelerin (yönetim kurulu üyeliği ücreti ve ek ödemesi, harcırah, doğum ve ölüm yardımları, avukatlık vekâlet ücreti hariç) brüt aylık ortalaması;
a) Hiç bir şekilde 1.764-TL'den düşük,
b) BOTAŞ ve TPAO'da; genel müdürler için 10.801-TL'den, diğer personel için 9.124-TL'den yüksek,
...
olamaz."
6. Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi, İller Bankası Anonim Şirketinde ve ... Anonim Şirketinde 2013, 2014 ve 2015 Yıllarında Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Tebliğin (Tebliğ No: 2015/1) "Ücretlerde artış yapılması" kenar başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
"(1) Bu Karar kapsamında bulunan yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelikleri ile sözleşmeli ve kapsam dışı personel için belirlenen ücret ve ücret tavanlarına, 2015 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde aynı dönemler için kamu görevlilerinin mali haklarında uygulanan artış oranı kadar artış yapılır."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile temyiz incelemesinden geçerek kesinleşen işe iade davasındaki tespitlere göre davacı işçinin BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nden yararlanması gerektiğinin kabul edilmesi yerindedir. Ancak söz konusu Yönetmelik'in ücretin tespitine ilişkin 48 ... maddesinde, genel müdür ve genel müdür yardımcıları ile diğer personelin ücretlerinin Yüksek Planlama Kurulu kararları çerçevesinde belirlenen tavanı geçmemek üzere mevzuat esaslarına göre Yönetim Kurulunca belirleneceği düzenlenmiştir. Bu kapsamda İlgili hukuk bölümünün (3) ila (6) numaralı paragraflarında yer verilen Tebliğ hükümleri dikkate alınarak dava konusu alacakların Yüksek Planlama Kurulu kararları ile belirlenen tavanı geçmemek üzere hesaplatılması gerektiğinin gözden kaçırılması hatalıdır.
3. Bölge Adliye Mahkemesince, davacının geçersiz sayılan fesih tarihi olan 10.04.2016 tarihindeki ücretinin 10.500,00 TL net/14.687,20 TL brüt olduğunu tespit eden bilirkişi ... raporuna itibar edilerek karar verilmesi karşısında, prim alacağını aynı tarihte net 11.025,00 TL üzerinden hesaplayan bilirkişi ek raporuna göre bu alacağın hüküm altına alınması çelişkili olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
B. Davalı Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.