"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Kurumun ... Çay Fabrikası Müdürlüğünde üretim işçisi olarak 2007 yılında işe başladığını, 29.07.2021 tarihli ve 07 numaralı Disiplin Kurulu kararı ile 2021 yılı çay kampanya sezonunda 1,5 yevmiye kesinti cezası aldığını, 2021 yılı çay kampanya sezonu tamamlandıktan sonra davacının ambar arkadaşlarıyla anlaşamaması sebep gösterilerek 2022 yılı Mayıs ayı çay kampanya sezonunda, davacıya çay alım yeri görevlendirmesi yapıldığını, davacının forkliftçi unvanının alındığını, davacının ambar çalışma arkadaşlarıyla anlaşamadığı hususunun doğru olmadığını, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ... Çay Fabrikası Müdürlüğü Endüstriyel İlişkiler Kurulunun 3 işveren, 3 işçi temsilcisi ile toplandığını, bu kurulun davacının forklit işçisi vasfının düşürülmesine yönelik kararının 3 ... karşı 3 oy ile başkanın oyuna itibar edilerek hukuka aykırı şekilde alındığını, anılan kararın işletme toplu ... sözleşmesinin 5 nci maddesinin (B) bendine de aykırı olduğunu, davacının forklift işçisi unvanına sınavda elde ettiği başarı ile hak kazandığını, usule aykırı bir şekilde alınan karar ile forklift işçisi unvanının düşürülemeyeceğini ileri sürerek Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ... Çay Fabrikası Müdürlüğü Endüstriyel İlişkiler Kurulunun 13...2021 tarihli ve 2022/01 numaralı usul ve kanuna aykırı kararının iptaline, forklift işçisi unvanının davacıya iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; huzurdaki davanın disiplin cezasının iptali davası olmadığını, davacının dava dilekçesinde Endüstriyel İlişkiler Kurulunun 13...2022 tarihli ve 2022/01 numaralı kararının iptalini istediğini, bu kurul tarafından verilen görüş sonucu makam tarafından alınan karar ile davacının forklift unvanı düşürülerek başka bir ... olan alım yeri işçisi olarak görevlendirildiğini, bunun bir disiplin cezası olmayıp müvekkili Kurumun yönetim hakkı kapsamında uyguladığı bir karar olduğunu, dava şartı olan arabuluculuk yolu tüketilmediğinden dolayı öncelikle davanın usulden reddi gerektiğini, davacının iptalini istediği kurul kararının iptalinin mümkün olmadığını, davacıya uygulanan yaptırımların hukuka uygun olduğunu, 29.07.2021 tarihli ve 07 No.lu Disiplin Kurulu kararı ile görev esnasında işini savsaklaması ve ... arkadaşları ile arbedeye girişmesinden ötürü görevli olduğu işyerinde işyerinin düzenini bozması sebebiyle 4857 sayılı ... Kanunu'nun 25 ... maddesinin (II) numaralı bendi gereği ... sözleşmesinin tazminatsız olarak feshi yoluna gidilmeyip, önceki hizmetleri göz önünde tutularak bir defalığına bu yönde affedildiğini ve kendisine 1,5 yevmiye cezası verildiğini, davacının bu yönden bir itirazı bulunmadığını, davacının çalışma koşullarındaki değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını, işverenin yönetim hakkına müdahale anlamına gelebilecek şekilde disiplin cezasının iptali yönünde hüküm kurulamayacağını, davacının Kurulun karar yeter sayısına ilişkin iddialarının hukuki bir dayanağı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacıya işyerinde yaşadığı kavga olayı sebebiyle 29.07.2021 tarihli Disiplin Kurulu kararıyla 1,5 yevmiye kesme cezası verildiği, 13...2022 tarihinde Endüstriyel İlişkiler Kurulunun yaptığı toplantıda davacının çalışma arkadaşlarıyla anlaşamadığı, ... barışını sağlayamadığı gerekçesiyle davacının forklift işçisi unvanının düşürülmesine ilişkin üç kabul üç ret oyu verildiği, başkanın bulunduğu tarafın oyuna itibar edilerek davacının forklift işçisi vasfının düşürülmesine karar verildiği, davalı işveren tarafça kurulun istişare amaçlı oluşturulan bir Kurul olduğu, Kurul tarafından verilen görüşün makam Olur'u ile uygulandığı, dolayısıyla bağlayıcı nitelikte bir karar verme yetkisi olmayan Kurul kararının iptalinin mümkün olmadığı, davacının ... barışını bozan eylemi nedeniyle önce 1,5 yevmiye cezası verildiği, ancak davacının aynı eylemlerine devam etmesi üzerine işverenin yönetim hakkı kapsamında aldığı tedbirle davacının forklift vasfının düşürülmesine karar verildiği, tavsiye niteliğinde verilen karara karşı karar yeter sayısına yönelik itirazın esasa bir etkisinin olmayacağının savunulduğu, ilgili toplu ... sözleşmesinde Endüstriyel İlişkiler Kurulunun amacı ve niteliği, kurulun oluşumu ve çalışma usulü ile kurulun görevlerine ilişkin 5 ... madde incelendiğinde; kurulun, çalışma barışının sürekliliğini sağlamak, çalışanların sosyal refahını ve işletmenin çıkarlarını görev konuları çerçevesinde ele almak ve çalışanların sağlıklı bir çevrede yaşamaları ile sosyal ve kültürel faaliyetlerine etkinlik kazandırmak için bilgi alışverişi gerçekleştiren istişare kurulu olarak tanımlandığı, Kurulun sendika tarafından ... yerinde çalışan sendika temsilcileri dışındaki işçiler arasından seçilecek iki işçi ile sendika yöneticileri arasından belirlenecek bir yönetici ile işveren tarafından da işveren vekilleri arasından gösterilecek üç yöneticiden oluşacağı, Kurula işverence belirlenecek işveren vekillerinden birinin başkanlık edeceği, Kurulun üyelerin çoğunluğu ile toplanıp görüşlerini toplantıya katılanların çoğunluğunun oyları ile belirleyeceğinin düzenlendiği, toplu ... sözleşmesinin ilgili maddeleri çerçevesinde somut olay değerlendirildiğinde; davacının forklift işçisi unvanının düşürülmesine ilişkin Kurul kararı oy çokluğuyla usulüne uygun alınmadığı gibi söz konusu kararın Kurulun niteliği, amaç ve görevlerine de uygun düşmediği, işçinin ... ve disiplinli çalışmasını sağlayacak öneriler hazırlamakla görevli olan Endüstriyel İlişkiler Kurulunun, Disiplin Kurulu yerine geçerek ceza niteliğinde bir karar aldığı, toplu ... sözleşmesinin disiplin hükümleri incelendiğinde disiplin cezalarının uyarma, ücret kesimi ve işten çıkarma olarak düzenlendiği, dolayısıyla davacı hakkında alınan kararın toplu ... sözleşmesinde bir dayanağının da olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ... Çay Fabrikası Müdürlüğü Endüstriyel İlişkiler Kurulunun 13...2021 tarihli ve 2022/01 sayılı kararında karar yeter sayısı sağlanmadığından söz konusu kararın hükümsüz olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının endüstriyel ilişkiler kurulu kararının hukuka aykırı olduğunun tespitine dair bir talebi bulunmadığını, davacının kararın iptalini talep ettiğini, davacı tarafından talep edilen bir tespit hükmü olmamasına rağmen İlk Derece Mahkemesince bu hususta karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davanın disiplin cezasının iptali davası olmadığını, makam tarafından alınan karar ile davacının forklift unvanı düşürülerek alım yeri işçisi olarak görevlendirildiğini, bu durumun disiplin cezası değil Kurumca yönetim hakkı kapsamında uygulanan görev değişikliği olduğunu, davacı bu değişikliğin haksız bir şekilde olduğunu düşünüyorsa ... sözleşmesini feshederek önce arabuluculuk yoluna başvurması gerektiğini, davacıya başka tarihte yaşadığı kavga olayı sebebiyle ... sözleşmesinin fesholunması cezası verilebilecekken bir defalığına affedildiğini ve 1,5 yevmiye kesme cezası verildiğini ancak bu cezanın iptalinin talep edilmediğini, Endüstriyel İlişkiler Kurulu oy birliği ile forklift unvanının düşürülmesine yönelik görüş bildirse dahi bunun bir önemi bulunmadığını, bu görüş oy birliği ile verilse dahi makam tarafından bu görüşe itibar edilmeyebileceğini, tavsiye niteliğinde verilen bu görüşe karşı karar yeter sayısına yönelik itirazın somut olay açısından esasa bir etkisi olmayacağını, ... başına bağlayıcı nitelikte bir karar verme yetkisi olmayan Endüstriyel İlişkiler Kurulunun verdiği kararların iptalinin bu sebeple mümkün olmayacağını, davacının ambar çalışanları ile uyumsuz davranışlarının mevcut olduğunu, ... yeri disiplinini sağlamak amacıyla söz konusu kararın alındığını, usul ve kanuna aykırı bir şekilde çalışma koşullarında değişiklik yapılmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacının vasıf değişikliği işleminin iptalini istediği, davacının vasfının değişmesiyle ücretinin de değiştiği, bu hâlde davacının bu davayı açmakta korunması gereken güncel hukuki yararının bulunduğu, davalı işyerinde yürürlükte bulunan 01.01.2021-31.12.2022 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin 5 ... maddesinde Endüstriyel İlişkiler Kurulunun düzenlendiği, eşitlik hâlinde başkanın oyuna geçerlilik tanınacağına ilişkin düzenleme bulunmadığından verilen kararın şekil olarak usulsüz olduğu, ayrıca bu Kurulun görevleri arasında işçilerle ilgili yaptırım uygulanmasına ilişkin hiçbir görevin sayılmadığı, toplu ... sözleşmesinin "Daimi ve Mevsimlik İşçilerin Görev Unvanları ve Sınıfları" başlıklı 26 ncı maddesinde alımyeri işçisinin 3. sınıf, ... makinesi operatörünün 4. sınıf olarak gösterildiği, davalı tarafından gönderilen belgelerden de davacının alımyeri işçisi olarak görevlendirilmekle ücretinin düşürüldüğünün anlaşıldığı, yine toplu ... sözleşmesine göre disiplin cezaları arasında vasıf değişikliği bulunmadığı gibi toplu ... sözleşmesinin "... ve İşyeri Değişiklikleri" başlıklı 81 ... maddesinin (e) bendinde açıkça "... ve işyeri değişikliği hiçbir zaman ceza mahiyetinde olamaz." şeklinde düzenlemenin yer aldığı, davalı tarafça uygulanan yaptırımın disiplin cezası mahiyetinde olmadığı, iptali istenemeyeceği iddia edilmişse de dava konusu olayda davalı tarafça ceza mahiyetinde olmak üzere davacının vasfının değiştirildiği anlaşılmakla yapılan işlemin hukuka aykırı olduğu, davalı tarafça disiplin hükümleri dolanılarak davacı hakkında yetkisiz Kurul tarafından ceza mahiyetinde olmak üzere toplu ... sözleşmesinde bulunmayan yaptırım uygulandığı, İlk Derece Mahkemesi tarafından yönetim hakkını ortadan kaldıracak şekilde hüküm kurulmayıp yapılan işlemin hukuksuzluğunun tespitine karar verildiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının vasıf değişikliği işleminin iptali talepli bu davayı açmakta hukuki yararının bulunup bulunmadığı, davalı tarafça davacının vasfının değiştirilmesine dair yapılan işlemin hukuka uygun olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 106 ncı maddesi, 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 01.02.2012 tarihli ve 2011/10-642 Esas, 2012/38 Karar sayılı kararında "... Davacının hukuki ilişkinin derhal tespitinde menfaatinin (hukuki yararının) varlığı için öncelikle, davacının bir hakkı veya hukuki durumu güncel (halihazır) ve ciddi bir tehditle karşı karşıya olması gerekir. Bu tehdit çoğunlukla davalının davranışları ile ortaya çıkar. Bu tehdidin davacı için bir tehlike oluşturabilmesi, bu tehdit nedeniyle, davacının hukuki durumunun tereddüt içinde olmasına ve bu hususun, davacıya zarar verebilecek nitelikte bulunmasına bağlıdır. ..." şeklinde sonuca ulaşılmıştır.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.