"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz başvurusunun kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirkete ait işyerinde yurt dışı teklif pazarlama müdürü olarak 01.11.2012-13.10.2014 tarihleri arasında çalıştığını, en son net ücretinin 6.000,00 TL olduğunu, ... sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz feshedilmesi üzerine ikame olunan işe iade davasının lehine sonuçlandığını, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini, kararın kesinleşmesi sonrası işe başlatılması için kanuni süresi içinde başvuruda bulunmasına rağmen davalı tarafça işe davet edilmediği gibi hiçbir cevap da verilmediğini, herhangi bir ödeme de yapılmadığını, kesinleşen yargı kararına rağmen işe alınmayan davacının çalıştığı süre boyunca senelik izinlerini kullanmadığını, kullanılmayan izinlerin ücretlerinin de ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili nezdinde 01.11.2012 tarihinde yurt dışı teklif hazırlama mühendisi/uzmanı olarak göreve başladığını, süreç içerisinde ... ortamının ve işverenin iyiniyetinin kötüye kullanılması sebebiyle ... sözleşmesine son verilmek zorunda kalındığını, işe iade davasının 18.04.2017 tarihinde kesinleşmesine rağmen, davacı tarafça 10.04.2017 tarihinde başvuruda bulunulduğunu, bu nedenle süresi içerisinde başvurmadığından feshin geçerli hâle geldiğini ve işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücretini talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... Anadolu 25. ... Mahkemesinin 22.12.2015 tarihli ve 2015/355 Esas 2015/191 Karar sayılı kararı ile davacının işe iadesine karar verildiği ve temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiği, davacının kesinleşen işe iade kararı doğrultusunda davalıya gönderdiği ihtarnamenin tebliğ edildiği, yapılan bu başvuruya rağmen davacının bir aylık yasal süre içerisinde işe başlatılmadığı anlaşıldığından davalı işverence, Mahkeme ilâmında belirtilen 4 aylık işe başlatmama tazminatının ve ayrıca 4 aylık boşta geçen süre ücretinin hüküm altına alınması gerektiği, davalı işverenin davacı işçiye yıllık ücretli izinlerini tam ve eksiksiz kullandırdığını ispatlayamadığı gibi kullandırmadığı yıllık izinlerin ücretlerini de tam ve eksiksiz olarak ödediğini ispatlayamadığı anlaşılmakla davacının yıllık izin ücreti alacağına ilişkin talebinin de kabulü ile açılan davanın bu gerekçelerle kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvurusunda; davacının yurt dışı teklif pazarlama müdürü olarak çalıştığı yönündeki iddiasının gerçeği yansıtmadığını, ... sözleşmesinin davacı tutum ve davranışları nedeniyle haklı olarak feshedildiğini, davacının 10 günlük hak düşürücü sürede başvuruda bulunmadığını, usulüne uygun bir başvuru bulunmadığından feshin geçerli hâle geldiğini, davacı ücretinin emsal ücret araştırması yapılmaksızın hatalı tespit edildiğini ve tüm alacak kalemlerinin de fahiş ve hatalı olarak hesaplandığını, zira hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplama yapılırken, asgari ücrete oranlama yoluna başvurulduğunu, bu durumun fahiş ücret tespitine neden olduğunu, sunmuş oldukları bordrolardan da görüleceği üzere, fesih tarihinde davacının çalıştığı pozisyonda çalışan ve emsal kabul edilmesi gereken işçi ücreti, 5.500,00 TL olup eksik araştırma ile karar verilmesinin hatalı olduğunu beyanla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ( 6100 sayılı Kanun) 341 ve devamı maddeleri uyarınca ve özellikle istinaf incelemesinin kapsamının öngörüldüğü 355 ... maddeye göre, resen gözetilecek kamu düzenine aykırılık hâlleri dışında istinaf incelemesinin istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı, bu açıklama çerçevesinde bakıldığında açılan davanın; işçilik alacağına yönelik olduğu ve Dairece yapılan istinaf incelemesine konu olan uyuşmazlığın davacının İlk Derece Mahkemesince karara bağlanan ve istinaf gerekçesi yapılan işçilik alacağı bulunup bulunmadığı hususunda olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının Dairece de benimsenmiş maddi deliller ve hukuksal gerekçelere dayandığı anlaşılmakla tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile incelenen İlk Derece Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu anlaşıldığından davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvurusunda, istif başvuru dilekçesindeki sebepleri tekrar etmiş ve resen gözetilecek diğer nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık kesinleşen işe iade davası sonrası başvurusuna rağmen işe başlatılmayan davacıya ödenmesi gereken alacak kalemlerinin ve bunlara hak kazanılma koşullarının belirlenmesi, işe iade kararı sonrası hüküm altına alınan alacakların hesabına esas alınması gereken ücretin tespiti ile alacakların hesaplanma yöntemi konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 21, 32 ve 53 üncü maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4857 sayılı Kanun'un 21 ... maddesinin beşinci fıkrasına göre, işçi, kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren on ... günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmalıdır. Aksi hâlde işverence yapılan fesih geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur. İşveren, işe iade için başvuran işçiyi bir ay içinde işe başlatmadığı takdirde en az dört, en fazla sekiz aylık ücret tutarında belirlenen ... güvencesi tazminatı ile boşta geçen süreye ait en çok dört aya kadar ücret ve diğer hakları işçiye ödemek zorundadır.
3. İşçinin işe iade sonrasında başvurusuna rağmen işe başlatılmaması hâlinde, işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda ... sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılır. İşe başlatmama tazminatının da fesih tarihindeki ücrete göre hesaplanması gerekir.
4. İşçinin işe başlatılmaması fesih niteliğinde olduğundan, işverence gerçekleşen bu feshe bağlı olarak yıllık izin ücreti ve ihbar tazminatı ile süre yönünden şartları mevcutsa kıdem tazminatı ve işe başlatmama tazminatı işçinin işe başlatılmadığı tarihteki ücretine göre; boşta geçen süre ücreti ile fiili çalışmaya bağlı diğer alacakları ise çalışmanın geçtiği tarihteki ücretine göre ödenmelidir. İşçinin ücretinin tespiti için ise emsal ücret araştırması yapılabileceği gibi, davalı işyerinde davacı ile aynı işi yapan çalışanların işe başlatmama tarihindeki ücretlerini gösterir kayıt ve belgelere de başvurulabilir.
5. Somut uyuşmazlıkta, dava dilekçesinde, davacının fesih tarihindeki net ücretinin 6.000,00 TL olduğunu belirtilmiştir. Davalı tarafça cevap dilekçesinde ücrete ilişkin bir beyanda bulunulmamış, yargılama aşamasındaki beyanlarında ise, davacı emsali işçinin, geçersiz kabul edilen fesih tarihindeki ücretinin 5.500,00 TL olduğunu savunulmuştur. Dosya içeriğinde yer ... ücret bordrolarının incelenmesinde, davacı ücretinin 2014 yılı Ekim ayı itibarıyla 6.000,00 TL olduğu görülmektedir. Bu nedenle davalının konuya ilişkin savunmasına itibar edilmemesinde isabetsizlik bulunmamaktadır.
6. Diğer taraftan davacı tarafça, emsali kabul edilebilecek işçi veya işçilere ilişkin herhangi bir beyanda bulunulmamış olup davalı tarafın emsal olduğunu iddia ettiği işçinin ise bu nitelikte kabul edilemeyeceği anlaşılmaktadır. Davacı işçinin işveren tarafından işe başlatılmayarak ... sözleşmesinin eylemli olarak feshedildiği tarihteki emsal ücreti esas alınıp tazminat hesaplaması gerekirken dosyada emsal ücret araştırması bulunmadığından bahisle fesih tarihindeki ücreti asgari ücrete nispetle belirleyen bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulması hatalıdır.
7. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeden, ücret tespiti için, asgari ücrete oranlama yapılarak yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.