"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 15.11.2012 tarihinde davalı Şirketin Isparta'daki işyerinde 4.500,00 USD net ücretle uçak teknisyeni olarak çalışmaya başladığını, davacının 24.05.2018 tarihinde haksız ve gerekçesiz olarak işten çıkarıldığını, davalıya karşı işe iade davası açıldığını, davacıya son aya ilişkin ücretinin ve diğer yasal haklarının ödenmediğini, davacının yıllık izinlerini kullanmadığını, davacıya fazla çalışma ücreti ödenmediğini, 2017 yılı Mayıs ayından itibaren davacının onayı olmaksızın ücretlerin eksik ödenmeye başlandığını, çalışanların ... ... sözleşmesi imzalamaya zorlandığını, davacının ve bir kısım çalışanların ... ... sözleşmesini imzalamadığını, 2017/Mayıs-2018/Nisan ayları arasında eksik ücret ödendiğini ileri sürerek ücret ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının görev tanımının Bl, B2 ve C kategorisinden uçak teknisyeni olmasına rağmen girdiği sınavlarda başarısız olması nedeniyle sadece B2 kategorisinden teknisyenlik yapmak zorunda kaldığını, bunun üzerine davacının sözleşmesinin feshedilmeyerek bunun yerine ücretinin düşürüldüğünü, davacı ile sözleşme imzalandığında 1 ... dolarının (USD) 1,80 TL olduğunu, davalının yaşadığı mali sıkıntılar ve dolar kurundaki aşırı yükselme sebebiyle davacının ücretinin diğer çalışanlar gibi 01.05.2017 tarihinden itibaren dolar kurunun 2,70 TL'ye sabitlenerek 12.150,00 TL'ye revize edildiğini, davacının kurun sabitlenmesinden sonra sözleşmeyi feshetmeyerek çalışmaya devam ettiğini, davacının bakiye ücret talep etmesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, davacının ücret alacağı olmadığını, davacının ... sözleşmesinde fazla çalışma yapmayı kabul ettiğini, yıllık 270 saat fazla çalışmanın ücrete dâhil olduğunu, davacının çalışmasının 45 saati geçmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 2017 yılı Mayıs ayı itibarıyla davalı Şirket tarafından USD kurunun sabitlenmesi nedeniyle eksik ücret ödemesi yapıldığı, davacının kurun sabitlenmesine ve ücretin TL olarak revize edilmesine ilişkin yazılı onayının dosyada bulunmadığı, taraflar arasında imzalanan ... sözleşmesinde davacının ücretinin 4.500,00 USD olarak belirlendiği, sözleşmenin “İşverenin Sorumlulukları” başlıklı 2 nci maddesindeki “İşveren, personele ücretini çalıştığı her ayı takip eden ayın ilk haftası içerisinde; belirlenen bir bankada açılacak personel hesabına her ayın son günü itibari ile USD olarak ödeyecektir.” hükmü dikkate alınarak bilirkişi tarafından ayın son günü itibarıyla davacının TL olarak ücreti belirlenerek davalı tarafından yapılan ödemenin mahsubu yoluyla davacının davalı tarafından ödenmeyen ücret alacağının tespit edildiği, davacının ücret alacağı talebinin dava ve ıslah dilekçesi doğrultusunda kısmen hüküm altına alındığı, davacının haftalık 57 saat çalıştığı ve haftalık 12 saat fazla çalışma yaptığının tespit edildiği, 25.09.2020 tarihli ... raporda belirtildiği üzere davacının ücretinin aylık olarak değişkenlik göstermesi nedeniyle hesaplamada aylık 4 haftaya göre hesaplama yapılmış olması ve bu sebeple de yıllık 8 haftanın eksik hesaplanmış olması nedeniyle fazla çalışma ücretinde indirim yapılmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Şirketin davacının ücretini 4.500,00 USD = 15.930,00 TL'den 12.150,00 TL'ye yenilemesinin dolar kurunu 2,70 TL olarak sabitlemekten ibaret olduğunu, bu değişikliğın müvekkili Şirket tarafından Şirketin mali durumu ve kur artışı göz önünde bulundurularak iflasın önüne geçebilmek adına tüm çalışanlar bakımından yapıldığını, bu hususta davacının bir itirazının olmadığını, aksine davacının, kurun 2,70 TL'ye sabitlenmesi sebebiyle oluşan ücret değişikliği neticesinde ... sözleşmesinin feshi yoluna gitmeyerek çalışmaya devam ettiğini, yenilenen ücretin davacı tarafından kabul edilmemesinin söz konusu olmadığını, davacının bakiye ücret talebinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarının dikkate alınamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; temyizen onanarak kesinleşmiş emsal nitelikteki Bölge Adliye Mahkemesinin 2021/1016 Esas, 2022/677 Karar sayılı kararı nazara alındığında hüküm altına alınan fark ücret kararının yerinde görüldüğü, davacının, haftalık 12 saat fazla çalışma yaptığını ispatladığı, taraflar arasındaki sözleşmede yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmanın ücrete dâhil olduğunu dair hüküm bulunmadığı, bilirkişi raporunun gerekçeli ve denetlemeye elverişli olduğu, dosya kapsamına uygun bulunduğu; ancak fazla çalışmanın tanık beyanlarıyla ispatlandığı olgusu gözetilmeksizin hakkaniyet indirimi yapılmamasının yerinde olmadığı, fazla çalışma ücreti açısından takdiren %30 oranında indirim yapmak gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücret farkı alacağı ve fazla çalışma ücreti alacağının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 32 ve 41 ... maddeleri.
3. Hazine ve Maliye Bakanlığının ....10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51)'in "Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler" başlıklı 8 nci maddesinin yirmi dördüncü fıkrası şöyledir:
"Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer ... bedeller ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 ... maddesi kapsamında ... parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki ... Cumhuriyet ... efektif satış ... kullanılarak hesaplanan ... parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar ... İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir."
3. Değerlendirme
1. Somut olayda, davacı işçi, ... sözleşmesinin 24.05.2018 tarihinde davalı işveren tarafından feshedildiğini, ücretinin 4.500,00 USD olmasına rağmen Mayıs 2017'den itibaren Nisan 2018 tarihine kadar ücretlerinin eksik ödendiğini iddia etmiş; davalı işveren ise davacının ücretinin, 2017 yılı Mayıs ayı itibarıyla kurun 2,70 TL olarak sabitlenerek belirlendiğini savunmuştur.
2. Hazine ve Maliye Bakanlığının ....10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 8 ... maddesinin yirmi dördüncü fıkrasına göre; döviz sözleşmeleri için taraflar aralarında bir kur üzerinde mutabakata varırlarsa bu kur üzerinden ... lirasına dönebileceklerdir. Eğer taraflar mutabakata varamazlarsa; söz konusu ücret tutarlarının 02.01.2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki ... Cumhuriyeti ... efektif satış ... kullanılarak hesaplanan ... parası cinsinden karşılığının 02.01.2018 tarihinden itibaren ücretin yeniden belirlendiği tarihe kadar ... İstatistik Kurumunun (...) her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak arttırılması suretiyle belirlenir.
3. İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince davacının ücretinin muvafakatı olmadan düşürülemeyeceği gerekçesiyle Mayıs 2017'den Nisan 2018 tarihine kadar davacının ücret farkı alacaklarının hesaplandığı bilirkişi raporu esas alınarak karar verilmiş ise de; 2018-32/51 sayılı ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ'in değerlendirilmediği anlaşılmıştır.
4. Bu itibarla, davacının ücreti belirlenirken öncelikle 2018-32/51 sayılı ... Parası Kıymetini Koruma Hakkında Tebliğ hükmünün değerlendirilmesi ve varılacak sonuca göre davacının ücret farkı alacakları hakkında karar verilmesi için Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07...2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.