"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/5207 E., 2023/1 K.
DAVA TARİHİ : 24.03.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 19. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/205 E., 2022/607 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 15.03.2021 tarih ve 627637 sayılı yetki tespit yazısında belirtilen ve davacıya ait 1307919.006 sicil numaralı işyerinin geçici süreli olduğunu, 15.12.2020 tarihinde son bulduğunu, bu işyerinde çalışan işçilerin de belirli süreli ... sözleşmeleriyle çalıştığını, hâlihazırda ... sözleşmelerinin sona erdiğini ve Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) işten çıkış bildirimlerinin yapıldığını, Bakanlıkça tespit olunan işçilerin nerede ve hangi işyerinde çalıştığı ile hangi sendikaya üye olduğu hususlarının bilinmediğini, davacının çalıştığı işkolu da dikkate alındığında, davacı bünyesinde çalışan işçiler yönünden davalı Sendikanın yetkili olmadığını, yetki tespit yazısının davacıya 18.03.2021 tarihinde tebliğ edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; ... Sendikasının 03.02.2021 tarihinde yetki tespit başvurusu yaptığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci maddesi uyarınca işletme toplu ... sözleşmesi yetkisinde %40 çoğunluğun yeterli olacağını, yetki tespit başvurularının başvuru tarihi itibarıyla incelenerek işverenlerin Kuruma yaptıkları işçi bildirim listeleri ile işçilerin e-Devlet üzerinden yapılan üyelik veya çekilme bildirimleri esas alınarak değerlendirildiğini, 15.03.2021 tarih ve 627637 sayılı yetki tespit yazısının 18.03.2021 tarihinde davacıya tebliğ edildiğini, itiraz dilekçesinin 24.03.2021 tarihinde ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne kaydettirildiğini, dava dilekçesinde 1307919.006 sicil numaralı işyerinin kapalı olduğu bildirilmişse de, bu işyerinin yetki tespit başvuru tarihi itibarıyla açık olarak sisteme yansımış olduğunu, ayrıca yetki tespitine konu 1306477.006 sicil numaralı işyerinde çalışan işçilerin ... sözleşmelerinin devam ettiğini, yapılan yetki tespitinde hukuka aykırılık veya isabetsizlik bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde ve ekinde somut hiçbir delil yer almadığından davaya konu itirazın incelenmeksizin reddi gerektiğini, itirazın görevli makama kaydettirilmemiş olması ve sürenin geçirilmiş olması hâlinde davanın reddine karar verileceğini, 03.02.2021 tarihli başvuru üzerine Bakanlıkça verilen 15.03.2021 tarihli yetki tespitinde işletmede çoğunluğun sağlandığının belirlendiğini, davacının işyerindeki ... ihale ile yürütülse bile belediye hizmetleri kapsamında 20 numaralı işkolunda bulunduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yetki tespit başvuru tarihi (03.02.2021) itibarıyla, işyerlerinde 30 işçinin çalıştığı (yetki tespit başvuru tarihinden sonra işe girenler ile başvuru tarihinden önce işten ayrılanlar, işçi sayısının tespitinde dikkate alınmamıştır), sendika üyelik dökümü ve üyelik fişlerine göre 03.02.2021 tarihi itibarıyla işyerlerinde çalışan işçilerin 19'unun ... Sendikasına üye bulunduğu, işletme düzeyinde yapılan yetki tespitinde işletmede çalışan işçilerin %40'ından fazlasının, başvuru yapan sendikaya üye bulunması gerektiği ve işyeri toplam çalışan sayısına göre bu yeter sayının 13 olduğu, yetki tespit başvuru tarihi itibarıyla tespit isteyen Sendikanın 19 üyesinin bulunması nedeniyle gerekli çoğunluğun sağlanmış olduğu, yetki tespitine konu işyerlerinin başvuruyu yapan Sendikanın kurulu bulunduğu 20 sıra numaralı Genel İşler işkolunda bulunduğu, yetki tespit başvuru tarihi itibarıyla bu işyerlerinin "Faal" durumda olduğu, davacı işverence bildirimi yapılan işyeri ve işçi bilgilerine göre anılan tespit yapılmakla aksi yönde bir bildirim yapmayan veya bildirge vermeyen davacı işverenin itiraz ve taleplerinin somut ve hukuki dayanağının bulunmadığı, gerekçeleri itibari ile somut olaya uygun ve denetime açık olduğu değerlendirilen 07.09.2022 tarihli bilirkişi raporunun hükme esas alındığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; yetki tespit yazısında belirtilen 1307919.006 sicil numaralı davacıya ait işyerinin geçici süreli olup 15.12.2020 tarihinde son bulduğunu, bu işyerinde çalışan işçilerin belirli süreli ... sözleşmesi ile çalıştıkları ve ... sözleşmelerinin sona erdiğini, davalı İdarece tespit olunan işçilerin nerede ve hangi işyerinde çalıştığı ile hangi sendikaya üye olduğu hususlarının bilinmediğini, davacının ... yaptığı işkolu da dikkate alındığında davacı bünyesinde çalışan işçiler yönünden davalı Sendikanın yetkili olmadığını, davacı Şirket nezdinde davalı Sendika üyesi işçi bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işletmede çalışan işçilerin %40’ından fazlasının başvuru yapan Sendikaya üye olmaları sebebi ile kanunun aradığı çoğunluğun sağlandığı, davalı Sendikanın 20 sıra numaralı genel işler işkolunda bulunduğu ve yetki tespit başvuru tarihi itibarıyla işyerlerinin faal durumda oldukları, başvuru tarihinden sonra sendikadan ayrılan işçiler veya sendikaya gerçekleşen yeni üyeliklerin tespit sürecinde dikkate alınamayacağı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Son olarak belirtmek gerekir ki somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.