"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2001/417 E., 2011/372 K.
DAVA TARİHİ : 03.05.2001
KARAR : Davanın reddi
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2001/ 2569 E.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili 03.05.2001 tarihli asıl dava dilekçesinde ve birleşen dava dilekçesinde; TURBAN AŞ Genel Müdürlüğü ile ilgili yolsuzluk iddialarının ortaya atılması üzerine ... Büyük Millet Meclisi (TBMM) 10/2 nolu Meclis Araştırma Komisyonu tarafından söz konusu usulsüzlük ve yolsuzlukların araştırıldığını, yapılan inceleme sonucunda rapor düzenlendiğini, bu rapor kapsamına göre TURBAN AŞ Genel Müdürlüğü ve işletmelerinde 1994 ve 1995 yıllarında çeşitli mal ve hizmet alımlarının fiilen yapılmadığı hâlde, bu mal ve hizmet alımı yapılmış gibi gösterilerek mevcut veya hayali firmalarda naylon veya mahiyeti itibarıyla yanıltıcı faturalar kullanılmak suretiyle bir kısım görevlilerin ödenmiş gibi gösterilen bu paraları zimmetlerine geçirdikleri saptanıp suç duyurularında bulunulduğunu, davalıların müvekkiline ait işletmelerde yöneticilik yaptıklarını, TBMM 10/2 Meclis Araştırma Komisyonunca 1996 yılında hazırlanan rapora istinaden Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulunca vergi incelemesi yapıldığını, 13.12.1999 tarih 11 sayılı rapora göre; 1994 Kasım/Aralık aylarına ait Şirkete kesilen faturalardan dolayı vergi aslı, kaçakçılık cezası ve gecikme faizli ile birlikte 32.706.120.000 TL'nin 28.01.2000 tarihinde vergi dairesine ödendiğini, TURBAN Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığınca 31.10.2000 tarih 2000/7 sayılı raporuna göre 32.706.120.000 TL kurum zararının tespit edildiğini, TURBAN Yalova Termal İşletmesinde 1994 yılında kullanılan sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı, Mahmut Çomoğlu ile ... Dahili Ticaret Firmasının 3.563.850.000 TL tutarındaki faturaları nedeniyle Çankaya Vergi Dairesine verilen KDV beyannamelerinde indirim konusu yapılan 464.850.000 TL KDV nedeniyle 2.920.856.400 TL vergi aslı, gecikme zammı ve kaçakçılık cezası ödemek zorunda kaldıklarını, bunların sorumlusunun davalılar olduğunun tespit edildiğini ileri sürerek 2.920.856.400 TL tutarındaki müvekkili Şirket zararının 28.01.2000 tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... ve ... cevap dilekçesinde; görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini, her bir davalının sorumlu tutulduğu zarar miktarının açıklanması gerektiğini eksik araştırmalarla sonuca gidilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde; her bir davalının davacı Kuruma verdiği zarar miktarının belirtilmesi gerektiğini, eksik inceleme ile sonuca gidilemeyeceğini, davada herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını, ... 9. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2001/21 Esas sayılı dosyasının bekletici mesele yapılması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... cevap dilekçesinde; görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini, iddiaların asılsız olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
4. Davalı ...'e ilanen tebliğat yapılmış olup, davalı ... ve diğer davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; açılan davanın, davalılarca verilen zararın tahsili istemine ilişkin olduğu, taraflarca bildirilen delillerin toplandığı, bu davaya konu olan eylemlerden dolayı davalılar hakkında açılan ceza davalarının beraat ya da zamanaşımı nedeni ile ortadan kaldırıldığı, davalıların mahkum olduğu bir ceza mahkemesi kararının bulunmadığı, keza davalıların yöneticilik yaptığı işletmelerde ... Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan incelemelerde de faturalara konu harcamaların yapıldığının tespit edildiği, dolayısıyla haksız bir menfaat ve davalıların zimmetine geçmiş bir alacağın tespit edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dosyada mübrez bilirkişi raporunda sorumlulukları bulunduğu tespit edilen davalı ..., ... ve ... hakkında davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, Genel Müdürlükte görevli davalılar ... ve ...'in olurunu verdiği ihaleye ilişkin denetleme ve kontrol yetkisini yeterli derecede kullanmadığı için diğer davalıların birden çok kez yanıltıcı fatura ve belgelerle müvekkili zarara uğratmasına, zararın artmasına neden olduklarını, Genel Müdürlüğün denetleme, kontrol görevini yerine getirmesi hâlinde bu zararın ortaya çıkmayacağını, bu nedenle zarardan oluru veren ve ödemeyi yapan Genel Müdürlük makamının ve Mali İşler Daire Başkanının da sorumlu olduğunu, bilirkişi raporunda birleşen davadaki 16 takım garson ve komi elbisesinin satın alındığı, yapılan incelemede bu 16 takım elbisenin 11 adedinin var olduğu, 5 adedinin ise nerede olduğunun belirli olmadığının yazıldığını, müvekkili Şirketin yapılan alım işleminde kayıp 5 takım garson-komi kıyafeti nedeni ile zarara uğradığını, bu zararın sorumlusunun satışı yapan Mehmet Nevzat Gürlek ve davalılar ..., S.Erhan ..., ..., ..., ..., ... ve ... olduğunu, zira alımı yapılan 16 kalemden 5 adedinin nerede olduğunun belirsiz olduğunu, müvekkil Şirketin bedelini ödediği 5 takım garson-komi elbisesi için zarara uğradığını, bilirkişinin açık olan zarar karşısında zararın doğmadığına ilişkin raporu ve Mahkemenin bu yönde davanın reddine karar vermesinin kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı Şirket işyerinde yönetici olarak çalışan davalıların iddia edilen usulsüz eylemleri sonucunda davacı Şirketin ödemek zorunda kaldığını ileri sürdüğü zararın tazminine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 396 ve 400 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta davacı Şirket vekili davalıların müvekkiline ait işletmelerde yöneticilik yaptıklarını, fiilen gerçekleşmediği hâlde hizmet alımı yapılmış gibi gösterilerek hayali firmalardan naylon veya yanıltıcı faturalar aldıklarını, buralara yapılan harcamaları zimmetlerine geçirdiklerini, bundan dolayı haklarında suç duyurusunda bulunulduğunu ileri sürerek müvekkili Şirketin uğradığı zararın faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
3. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinde; davalı ...'in işe başladığı Sait Halim Paşa Yalısında 21.....1993-30.07.1996 tarihleri arasında müdür yardımcılığı, şef, yardımcı şeflik görevlerini icra ettiği, zarara sebep olunan eylemlerin gerçekleştirildiği tarihlerde davalı ...'in ... Bölge Müdür Yardımcısı olduğu, davalı ...'ın 22.05.1992-........1996 tarihleri arasında şef, genel müdür yardımcılığı görevlerinde çalıştığı, davalı ...'in ise Turban Yalova İşletme Müdürü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır.
4. Dava konusu Yalova Termal İşletmesi Soğuk Su Göletinin ... ve çamurunun temizlenmesi ile gölet duvarının onarım ve izolasyonu için yapılan ihaleler sonucunda, ihaleyi alan şirketler ihale verilen işi bitirmedikleri, sözleşmeye uygun olarak tamamlamadıkları hâlde bu Şirketlere ödeme yapılması suretiyle davacı Şirketin zarara uğratıldığı, yanıltıcı veya sahte faturalar ile ödeme yapıldığı sabittir. Bu sahte ve yanıltıcı faturalar nedeniyle davacı Şirket tarafından ödenen vergi ve vergi cezalarından dolayı, davacı Şirketin zarara uğradığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
5. Söz konusu faturaların davacı Şirkete verildiği ve davacı Şirket tarafından ödemenin yapıldığı tarihte, davalılardan ... ve müteveffa ... yukarıda belirtilen görevleri ifa etmektedir. Bu davalılar hakkında açılan ceza davalarında her ne kadar zamanaşımından düşme kararı verilse de nitelikli zimmet suçunu işledikleri sabittir. Yine dosyada mübrez bilirkişi raporunda ... ve müteveffa ...'ın yanında sorumlu olduğu belirtilen diğer davalı ...'in ise o dönemde Turban Yalova İşletme Müdürü olarak çalıştığı açıktır. Şu hâlde gerek ceza davaları, gerekse tüm dosya kapsamı dikkate alındığında yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda adı geçen davalılar ..., ... ve müteveffa ...'ın oluşan zarardan sorumlu olduklarının kabulü gerekir. Mahkemece davacı Şirket tarafından ödenmek zorunda kalınan 2.920.856.400 TL tutarındaki vergi aslı, gecikme zammı ve kaçakçılık cezası tutarının davalılar ..., ... ve müteveffa ...'dan (davaya dâhil edilen mirasçılarından) müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi hatalıdır.
V. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
27.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.